Quảng Nam là địa phương gặp nhiều sự cố trong mùa mưa bão. Đây cũng là nơi có nhiều hồ, đập thủy điện. Cùng đó là tình trạng động đất. Vì vậy, chủ động ứng phó với thiên tai là vấn đề được đặt ra thường xuyên, đặc biệt trong mùa mưa bão.
Xây dựng kịch bản ứng phó với tình huống xấu
Theo quy hoạch, thủy điện tỉnh Quảng Nam gồm có 46 dự án đã được phê duyệt, với tổng công suất 1,726,06MW điện lượng, bình quân 6,530,66 triệu kWh/năm. Trong 10 công trình thủy điện thuộc hệ thống bậc thang dọc sông Vu Gia – Thu Bồn thì đã có 8 công trình phát điện với tổng công suất 958MW và 2 công trình đang xây dựng. Trong 36 thủy điện vừa và nhỏ đã có 12 công trình phát điện với công suất 153,96 MW; 3 công trình đang thực hiện đầu tư xây dựng và 21 dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.
Nhận định của các cơ quan chức năng, thời gian qua việc quản lý, vận hành và chế độ thông tin các công trình hồ chứa thủy điện thực hiện cơ bản đảm bảo theo quy trình vận hành liên hồ chứa được ban hành và quy chế phối hợp được ký kết, qua đó cơ bản đáp ứng yêu cầu đề ra, góp phần giảm lũ, chậm lũ cho hạ du trong mùa lũ và đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt…
Tuy nhiên, không chủ quan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh yêu cầu, phải khẩn trương kiểm tra lại tất cả các phương án về vận hành phòng chống bão lũ, kể cả phương án đã phê duyệt và chưa được phê duyệt để đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du.
Theo ông Thanh, lâu nay việc kiểm tra hồ đập vẫn làm thường xuyên, tuy nhiên yêu cầu chất lượng phải cao hơn. Các sở phối hợp mời thêm chuyên gia kiểm tra để đảm bảo an toàn.
“Phải tính toán đến phương án xấu nhất khi xảy ra sự cố, đặc biệt là phương án vỡ đập. Đề nghị các chủ dự án thủy điện mời các chuyên gia, các đơn vị tư vấn nghiên cứu để tư vấn cho các phương án cho vỡ đập xảy ra để cho chúng ta có kịch bản cần thiết; yêu cầu các chủ hồ, chủ thủy điện thuê đơn vị tư vấn để đánh giá lưu vực hồ, đánh giá đặc điểm về thời tiết, khí tượng thủy văn ở trên địa bàn ở lưu vực hồ mình, từ đó để xác định”- ông Thanh nhấn mạnh.
Động đất do thủy điện?
Theo ông Nguyễn Xuân Anh- Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, từ tháng 1-2017 đến 8-2018 tại huyện Bắc và Nam Trà My đã xảy ra 69 trận động đất, có cường độ từ 2,5 đến 3,9 độ Richter. Tâm chấn động đất tập trung chủ yếu trong phạm vi hồ thủy điện Sông Tranh 2. Nhưng ông Anh khẳng định, đó chỉ là những trận động đất kích thích, không có khả năng gây thiệt hại.
“Động đất liên tiếp xảy ra tại khu vực thủy điện Sông Tranh 2 do quy luật tích tụ nước sau khi hồ thủy điện hình thành. Việc tích nước về lâu dài sẽ gây nên áp lực và thấm dần xuống, đến một thời điểm nhất định sẽ gây nên động đất. Sau khoảng 2 đến 3 năm, các trận động đất sẽ có xu hướng giảm dần. Đây cũng là quy luật của các hồ thủy điện trên toàn quốc”- ông Anh khẳng định.
Thế nhưng trước ý kiến cho rằng, việc 2 tháng trở lại đây, khu vực hai huyện Nam Trà My và Bắc Trà My xảy ra 10 trận động đất lớn hơn 3 độ Richter, kèm theo tiếng nổ gây rung lắc khiến người dân lo sợ, Viện Vật lý địa cầu vẫn cho rằng những trận động đất này cường độ vẫn dưới 4 độ Richter, chưa phải lớn nhưng tâm chấn nông nên gây tiếng nổ lớn.
Dù thế nào đi nữa trước những trận động đất người dân vẫn hết sức lo lắng. Mà động đất không chỉ xảy ra ở khu vực thủy điện Sông Tranh 2 mà mới đây, tại huyện Phước Sơn, từ ngày 14 đến 31/5, đã có 6 trận với độ lớn từ 2-3 Richter nơi Phước Sơn hiện có thủy điện Đăk Mi 3 và Đăk Mi 4 đã tích nước.
Người dân cho rằng, cần xem lại huyện Phước Sơn có phải động đất kích thích do tích nước hay không? Đặc biệt, việc thời gian tới, thủy điện Sông Bung 2, sông Tranh 3 tích nước cần có kiểm tra, đặt vấn đề cảnh báo động đất và có khuyến cáo đến người dân những nội dung cần thiết để an dân…
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh cho rằng, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh phải nắm thông tin, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Viện Vật lý địa cầu. Cơ quan chức năng của tỉnh đề nghị Viện Vật lý địa cầu thông tin kịp thời chính xác, cảnh báo và dự báo về động đất để cho chính quyền địa phương có cơ sở chỉ đạo, ứng phó cho kịp thời nhất là ảnh hưởng đến các công trình thủy lợi, thủy điện.
