Mỹ vừa đệ đơn kiện Trung Quốc, EU, Canada, Mexico, Thổ Nhĩ Kỳ lên WTO quanh các bất đồng thương mại.
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ với hàng loạt đối tác thương mại lớn toàn cầu có nguy leo thang khi Mỹ ngày 16-7 đệ đơn kiện các nước này lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vì các bất đồng thương mại giữa các bên. Cụ thể những nước bị Mỹ kiện lên WTO là Trung Quốc, các nước Liên minh châu Âu (EU), Canada, Mexico, Thổ Nhĩ Kỳ.
“Thay vì hợp tác với chúng tôi giải quyết vấn đề chung, một số đối tác thương mại lại chọn cách phản ứng trả đũa, trừng phạt các công nhân, nông dân và công ty Mỹ. Mỹ sẽ thực hiện mọi bước cần thiết để bảo vệ quyền lợi của chúng tôi, và chúng tôi đề nghị các đối tác hợp tác một cách xây dựng về các vấn đề nảy sinh từ việc xuất khẩu quá mức trong các lĩnh vực thép và nhôm” – Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nói ngày 16-7 khi công bố quyết định kiện các đối tác lên WTO.
Thời gian gần đây Mỹ liên tục đánh thuế nhập khẩu lên các đối tác này. Sau 3 tháng đe dọa, tháng 6 vừa rồi Mỹ chính thức đánh thuế 10% lên nhôm và 25% lên thép EU, Canada, Mexico nhập vào Mỹ, chính thức bắn phát súng đầu tiên dẫn tới nguy cơ xung đột thương mại toàn cầu.
Phản ứng lại, EU và các nước đã đánh thuế trả đũa. Chẳng hạn Canada đã đánh thuế lên 12,6 tỉ USD hàng Mỹ nhập khẩu vào mình. Một người phát ngôn của Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cho rằng theo WTO chính phủ nước này có quyền đánh thuế trả đũa lên các mặt hàng kim loại và tiêu dùng Mỹ.
Theo người phát ngôn này, các lệnh đánh thuế của Mỹ lên thép và nhôm Canada dựa vào lý do “an ninh quốc gia” là “không thể chấp nhận và không hợp pháp”. Canada là nước xuất khẩu thép và nhôm sang Mỹ nhiều nhất. Người phát ngôn Ủy ban châu Âu cũng cho rằng phản ứng trả đũa của EU với quyết định của Mỹ về thép và nhôm EU là hoàn toàn phù hợp quy định WTO, rằng EU sẵn sàng đối mặt với Mỹ tại WTO.
Đầu tháng 7, Mỹ lại tiếp tục gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu khi đánh thuế 25% lên 34 tỉ USD hàng Trung Quốc nhập khẩu. Không để yên, Trung Quốc ngay sau đó cũng trả đũa bằng cách đánh thuế 25% lên 34 tỉ USD hàng Mỹ nhập khẩu vào mình.
Tuần trước, Mỹ tiếp tục dọa sẽ đánh thuế lên 200 tỉ USD hàng Trung Quốc, trừng phạt việc nước này dám trả đũa gói thuế quan 34 tỉ USD đầu tiên của Mỹ. Ngay sau đe dọa này Trung Quốc đã tuyên bố sẽ khiếu nại lên WTO, và hôm qua 16-7 Trung Quốc đã chính thức thực hiện điều này.
Theo Wall Street Journal, khả năng sẽ còn nhiều nước bị ảnh hưởng quyết định đánh thuế nhập khẩu của Mỹ lên thép và nhôm của mình tiến hành trả đũa Mỹ.
Lý do ông Trump đưa ra khi quyết định đánh thuế lên hàng các đối tác là để bảo vệ quyền lợi an ninh quốc gia, cũng như phản ứng với các hoạt động thương mại không công bằng của các nước này. Tuy nhiên theo các đối tác, lý do này không hợp lý, rằng Mỹ chỉ viện cớ để bảo hộ công nghiệp mình.
Trong khi nói các quyết định đánh thuế của Mỹ lên các đối tác “phù hợp với các thỏa thuận quốc tế mà Mỹ và các đối tác thương mại đã thống nhất”, văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho rằng sự trả đũa thuế quan của các đối tác đã vi phạm các cam kết trong WTO.
Đáng chú ý bản thân ông Trump từng nhiều lần đề cập đến chuyện rút Mỹ khỏi WTO, cho rằng tổ chức này “đối xử tệ với chúng tôi và hy vọng họ sẽ thay đổi”. Theo nhà nghiên cứu cấp cao Chad Bown tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ), việc Mỹ đưa đơn kiện các đối tác lên WTO cho thấy Mỹ vẫn thấy WTO có giá trị.
Các vụ kiện liên quan đến thuế quan ở WTO thường phải mất khoảng 3 năm mới được giải quyết. Nếu Mỹ thua kiện và vẫn không dỡ thuế quan, các đối tác kiện Mỹ có quyền hợp pháp áp thuế quan vào hàng hóa Mỹ.
