Có một cách dễ dàng để biết liệu GDP của một quốc gia có bị thổi phồng giả tạo hay không. Làm thế nào để thực hiện điều này?
Tổng sản phẩm trong nước (GDP – Gross Domestic Product) là một trong những chỉ số chính được sử dụng để đánh giá sức khỏe của nền kinh tế của một quốc gia. Nó đại diện cho tổng giá trị đồng đô la của tất cả các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một thời gian cụ thể. Mọi người có thể xem nó như là thước đo kích cỡ của nền kinh tế. GDP không chỉ là căn cứ căn cứ quan trọng để chế định chính sách kinh tế vĩ mô mà còn là thủ đoạn quan trọng có tính khoa học và tính hiệu quả để kiểm nghiệm chính sách kinh tế vĩ mô.
Nhìn bầu trời đêm đoán GDP
Các chính phủ cũng chủ yếu dựa vào GDP để định hướng chính sách hoặc quyết định mức chi tiêu công hợp lý. Tuy nhiên, dường như GDP không phải là một chỉ báo quá phức tạp để đo lường trong một nền kinh tế hiện đại. Vậy các nước tính toán GDP như thế nào? Nhiều quốc gia có các “chiêu” thổi phồng GDP.
Có một cách dễ dàng để biết liệu GDP của một quốc gia có bị thổi phồng giả tạo hay không. Làm thế nào để thực hiện điều này? Chỉ cần nhìn vào bầu trời đêm.
Một nghiên cứu lớn cho thấy rằng độ sáng của ánh sáng ban đêm của một quốc gia được thấy từ vệ tinh, có liên quan chặt chẽ với tăng trưởng GDP. Càng có nhiều tiền, họ càng có nhiều ánh sáng vào ban đêm. Các doanh nghiệp làm việc nhiều, dẫn đến nhiều ánh sáng hơn.
Nếu các quốc gia có GDP cao, ánh sáng bầu trời ban đêm của quốc gia đó rất sáng. Đây chính là điều mà nhà khoa học chính trị của trường Đại học Chicago, Luis Martinez đã tìm thấy. Trong một bài báo được công bố gần đây, Martinez thấy rằng ở các nước có mức tăng trưởng tương tự về độ sáng ban đêm, các chế độ dân chủ hơn báo cáo tăng trưởng GDP cao hơn.
Phân tích của ông dựa trên dữ liệu tăng trưởng GDP của Ngân hàng Thế giới, Freedom House và dữ liệu vệ tinh từ Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia My từ năm 1992 đến năm 2008.
Biểu đồ dưới đây cho thấy sự tăng trưởng trung bình của độ sáng ban đêm và GDP cho các chính phủ mà Freedom House chỉ định là “tự do” và “không tự do”. Lưu ý rằng sự tăng trưởng về ánh sáng ban đêm gần như giống nhau, trong khi tăng trưởng GDP lớn hơn nhiều đối với các quốc gia được xem là “không tự trị”.
Kiểm tra lại số liệu từ vệ tinh
Có thể sự chênh lệch GDP giảm xuống khác với công bố của chính phủ một quốc gia. Có lẽ có một số khác biệt trong dữ liệu vệ tinh giữa các vùng, hoặc có thể tùy vào nền kinh tế theo cách không tạo ra nhiều ánh sáng sau khi trời tối. Martinez nhìn vào những điều này và những khả năng khác, và dẫn đến kết luận của ông rằng đó là chiến lược, chính sách tạo ra sự khác biệt. Trung bình, Martinez ước tính rằng các nền kinh tế không tự trị thường sẽ có tốc độ tăng trưởng GDP lên 15-30%.
Nếu Martinez đúng, điều đó có nghĩa là một số nước kém giàu có hơn số liệu thống kê được báo cáo của họ. Theo thống kê chính thức, các nước phát triển nhanh nhất trên thế giới từ năm 1992 đến 2005 là Myanmar và Trung Quốc, với mức tăng khoảng 120% trong giai đoạn này, hay khoảng 6,3% mỗi năm. Sau khi điều chỉnh cho các thao tác có thể sử dụng dữ liệu ánh sáng ban đêm, Martinez cho thấy họ chỉ tăng khoảng 90%, hoặc 4,9% mỗi năm.
Thay vì chỉ chấp nhận số liệu thống kê của chính phủ, các nhà nghiên cứu có thể sử dụng các luồng dữ liệu mới có sẵn, giống như những dữ liệu từ hình ảnh vệ tinh, để kiểm tra lại dữ liệu. Ví dụ, một nghiên cứu năm 2013 đã sử dụng giá từ các nhà bán lẻ trực tuyến để tranh luận rằng chính phủ Argentina đã thao túng số liệu thống kê lạm phát.
Khi có nhiều dữ liệu thay thế hơn, sẽ ngày càng khó khăn cho những người thao túng số liệu thống kê của chính phủ.
