Ngày 18/4, tại Hà Nội, Vụ trưởng Vụ Quy hoạch Kiến trúc Trần Thu Hằng đã chủ trì Hội đồng thẩm định đồ án quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế cửa khẩu (KKTCK) Lào Cai, tỉnh Lào Cai đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.
Phạm vi nghiên cứu KKTCK Lào Cai bao gồm địa giới hành chính của 3 phường, 24 xã, 1 thi trấn với 89 thôn thuộc TP Lào Cai và 4 huyện Bảo Thắng, Bát Xát, Mường Khương, Si Ma Cai tỉnh Lào Cai với tổng diện tích quy hoạch 15.929,8ha.
KKTCK Lào Cai hiện đang thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đến đầu tư kinh doanh. Hoạt động của các doanh nghiệp đã tạo ra sự giao thương hàng hóa và giải quyết việc làm, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu tại KKTCK quốc tế.
KKTCK phát triển các loại hình dịch vụ như du lịch, vận tải, bưu chính viễn thông, ngân hàng, bảo hiểm, kiểm định hàng hóa khá phát triển, trong đó đặc biệt là loại hình du lịch. Trao đổi cư dân biên giới Lào Cai – Vân Nam có kim ngạch không lớn song đây lại là bộ phận quan trọng, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế tại khu vực biên giới của hai bên, tạo việc làm, cải thiện đời sống nhân dân và xóa đói giảm nghèo.
Tổ chức không gian KKTCK được đề xuất theo 2 phương án, với ý tưởng chính chọn khu vực Kim Thành, phường Duyên Hải tập trung xây dựng Trung tâm dịch vụ hậu cần, phát triển khu đô thị Bát Xát tiếp cận lên phía Bắc sát sông Hồng.
Dân cư bố trí phân tán, chia thành các khu cực tập trung quy mô tại Y Tý, Lũng Pô, Trịnh Tường, Bát Xát, hướng đến tập trung phát triển dân cư và công nghiệp phía huyện Bát Xát.
Đồ án quy hoạch định hướng phát triển không gian của các phường thuộc TP Lào Cai dựa trên cấu trúc giao thông, hướng đến phát triển chính là khu vực phía Bắc phường Duyên Hải, Kim Thành và sát sông Hồng. Các trung tâm cấp vùng như dịch vụ thương mại, thể dục thể thao được bố trí ở trung tâm các phường, đảm bảo bán kính phục vụ, gắn với khu vực đô thị hiện hữu.
Thị trấn Mường Khương sẽ được phát triển theo hướng đô thị trung tâm huyện lỵ, cấp đô thị loại V. Dự kiến đến năm 2030 đất xây dựng tập trung là 54ha và đến năm 2040 dự kiến 127,5ha.
Khu vực tập trung các trang trại được quy hoạch chủ yếu tại xã Y Tý, Mường Khương do quỹ đất sản xuất còn nhiều, dễ tiếp cận. Các khu vực hạn chế phát triển, cấm xây dựng và khu vực an ninh quốc phòng chủ yếu là rừng và đồi núi có diện tích khá lớn, khó tiếp cận.
Các khu vực này nằm trong vùng sản xuất nông lâm nghiệp tâp trung của tỉnh, tiếp giáp vùng núi Fansipan nên có giá trị rất cao về cảnh quan, chính vì thế cần bảo tồn và gìn giữ đa dạng hệ sinh thái.
Đồ án cũng định hướng phát triển không gian và thiết kế đô thị nhằm đạt được tầm nhìn ý tưởng chung về phát triển khu kinh tế với mong muốn tạo bản sắc đô thị và sự hài hòa, đặc biệt là ở các khu đô thị hóa, các chiến lược thiết kế và bảo vệ cảnh quan.
Hội đồng thẩm định đánh giá đồ án có sự nghiên cứu công phu, tiếp cận khoa học. Tuy nhiên đơn vị lập đồ án cần xem xét lại mối quan hệ về dân số và quy mô, hiện trạng nêu rõ được khó khăn về hạ tầng, kết cấu giao thông dọc ngang. Định hướng chỉ tiêu kinh tế kĩ thuật cần xem lại cho phù hợp với Quy chuẩn 01. Ngoài ra, đồ án cần xem xét thời hạn chính thức chỉ có 8/9 cửa khẩu để có định hướng đầu tư tránh lãng phí.
Hội đồng đề nghị việc đánh giá nguồn nước mặt bổ sung thêm số liệu thủy văn. Giao thông công cộng đề xuất tuyến tàu cao tốc chưa thực sự cần thiết với nhu cầu thực tế, nghiên cứu giao thông đường thủy phát triển theo mùa du lịch.
Phát biểu kết luận, Chủ trì Hội đồng thẩm định, Vụ trưởng Vụ Quy hoạch Kiến trúc Trần Thu Hằng thống nhất ranh giới quy hoạch, hình thái KKTCK đã có Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Trong thời gian ngắn hạn 2030, dự báo dân số đang xác định đây là khu kinh tế động lực, do đó cần xem lại hiện trạng thu hút đầu tư.
Về định hướng tổ chức không gian, đồ án đã đưa được mô hình phát triển, định hướng không gian phù hợp với điều kiện địa hình đất đai, kết nối giao thông, hạ tầng kĩ thuật mà vẫn giữ được bản sắc của khu vực, đặc biệt khu vực Y Tý.
Tuy nhiên, tỉnh Lào Cai và đơn vị lập đồ án cũng lưu ý thêm các vấn đề liên quan đến đất nông thôn, định hướng hạ tầng kĩ thuật cần tập trung đưa vào vấn đề phát triển giao thông hướng đến phát triển và khai thác tiềm năng du lịch. Vốn đầu tư cần tổng hợp dự kiến đến năm 2040 để có kiến nghị cụ thể.
