Chỉ còn vài tháng nữa, 4 triệu người ở thành phố Cape Town – một trong những đô thị giàu có nhất châu Phi – có thể phải xếp hàng dưới sự giám sát của các nhân viên bảo vệ có vũ trang để được nhận khẩu phần mặt hàng quý giá nhất của khu vực này: nước uống.
“Ngày không nước” tới gần
Sự gia tăng dân số cùng với tình trạng hạn hán kỷ lục – có thể do biến đổi khí hậu – đang gây ra một trong những cuộc khủng hoảng nước đô thị nghiêm trọng nhất trên thế giới, khi các nhà lãnh đạo Nam Phi cảnh báo rằng người dân nhiều khả năng phải đối mặt với “Ngày không nước”. Ngày này lúc đầu dự kiến xảy ra vào giữa tháng 4 nhưng bây giờ được xác định là giữa tháng 7 năm nay. Đó là ngày thành phố sẽ buộc phải ngừng cung cấp nước cho các hộ gia đình và các cơ sở kinh doanh vì mực nước các hồ chứa đã xuống rất thấp và khả năng này được cho là không tránh khỏi.
“Bây giờ, câu hỏi chiếm lấy tâm trí tôi mỗi khi thức dậy là: Khi “Ngày không nước” đến, chúng ta làm thế nào để có thể tiếp cận được nước và ngăn ngừa tình trạng vô Chính phủ?”, Helen Zille, cựu Thị trưởng Cape Town và hiện là Tỉnh trưởng tỉnh Western Cape của Nam Phi, trăn trở như vậy trên một tờ báo được xuất bản hồi đầu năm nay.
Trong nhiều năm, không ai nghĩ rằng sẽ có ngày xảy ra tình trạng nghiêm trọng như vậy tại một thành phố lớn như Cape Town. Nhưng do sự phát triển quá mức, dân số tăng cộng với biến đổi khí hậu đã làm đảo lộn sự cân bằng giữa việc sử dụng và cung cấp nước. Các trung tâm đô thị từ Bắc Mỹ đến Nam Mỹ, từ Australia đến châu Á ngày càng phải đối mặt với nguy cơ thiếu nước uống nghiêm trọng. Nhưng Cape Town phải đối mặt với nguy cơ này sớm hơn.
“Tôi e rằng chúng ta đang ở giờ thứ 11. Không còn nhiều thời gian để thực hiện các giải pháp. Chúng ta cần sự can thiệp của Chúa trời”, chuyên gia quản lý tài nguyên Nam Phi Anthony Turton nói.
Lắp đặt 200 trạm cung cấp nước khẩn cấp
Mỗi ngày qua đi, tình hình dường như ngày càng tồi tệ hơn. Thành phố đang chuẩn bị lắp đặt 200 trạm cung cấp nước khẩn cấp bên ngoài cửa hàng tạp hóa và các địa điểm khác. Mỗi trạm sẽ cung cấp nước cho gần 20.000 cư dân. Giới chức Cape Town có kế hoạch trữ nước khẩn cấp tại các cơ sở quân sự, và cho biết việc sử dụng vòi nước để bơm đầy hồ bơi, tưới cây, hoặc rửa xe là bất hợp pháp. Bên cạnh đó, chính quyền đã tăng cường tuần tra chống trộm cắp nước, theo báo chí địa phương. Họ cũng tiến hành xử lý những đối tượng tăng mạnh giá nước đóng chai để kiếm lời.
Trong nhiều tháng qua, người dân đã được kêu gọi sử dụng ít nước hơn, nhưng hơn một nửa cư dân thành phố phớt lờ đề nghị này. Vì vậy, vào đầu tháng 1 vừa qua, thành phố đã yêu cầu cắt giảm mạnh nguồn cung cấp nước, theo đó người dân chỉ được sử dụng 50 lít nước mỗi ngày – ít hơn 1/6 so với mức trung bình của người Mỹ. Nếu việc sử dụng nước không giảm mạnh và nhanh chóng, các quan chức thành phố cảnh báo người dân sẽ buộc phải đối diện với “Ngày không nước”, thời điểm tất cả mọi người chỉ được sử dụng khoảng 25 lít nước mỗi ngày. “Tôi không chắc liệu chúng ta có thể tránh được “Ngày không nước” hay không. Chúng ta đang sử dụng quá nhiều nước và không thể kiềm chế, thật là bi kịch”, Kevin Winter, nhà nghiên cứu hàng đầu về nước đô thị tại Đại học Cape Town, cho biết.
Cách đây một thập kỷ, thành phố này đã được cảnh báo rằng sự gia tăng và dịch chuyển dân số đi kèm với biến đổi khí hậu – thời tiết khô, nóng hơn, lượng mưa ít đi – đòi hỏi chính quyền phải tìm thêm nguồn cung cấp nước. “Họ đã được cảnh báo, nhưng những cảnh báo đó không được quan tâm đúng mức”, ông Winter cho biết. Hậu quả nhãn tiền là Cape Town đang phải đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng nước đô thị nghiêm trọng nhất trên thế giới.
