Ngày 9/8/2107, Tổ chức Humane Society International (HSI) Việt Nam đã phát đi thông cáo kêu gọi Chính phủ Nam Phi từ chối cấp phép cho sự kiện bán đấu giá sừng tê giác trực tuyến, có vẻ như nhắm tới đối tượng khách hàng từ hai quốc gia nhập lậu tê giác lớn nhất thế giới là Trung Quốc và Việt Nam.
Sự kiện đấu giá do ông John Hume, chủ trang trại tê giác lớn nhất thế giới chủ trì sẽ được tổ chức vào ngày 21 tháng 8 tới được giới thiệu trên một trang mạng tiếng Anh, thêm hai tuỳ chọn ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Trung.
HSI cho rằng nhiều nguy cơ sừng mua từ phiên đấu giá này, ngay cả khi mua hợp pháp ở Nam Phi, sẽ bị các tổ chức tội phạm có tổ chức buôn bán lại nhằm nhập lậu vào các thị trường tiêu dùng tại Châu Á.
Theo Thông cáo ngày 27 tháng 2 năm 2017 của Bộ các vấn đề Môi trường Nam Phi thì trong năm 2016, cứ khoảng 8 tiếng, một con tê giác bị giết lấy sừng ở Nam Phi, chủ yếu là để đáp ứng nhu cầu thị trường đen ở Việt Nam và Trung Quốc.
Sừng tê trong đợt đấu giá này là từ ông chủ trại “khét tiếng” nuôi khoảng 1.500 cá thể, rao bán trong nước trên cơ sở phán quyết của toà án Tối cao Nam Phi vào tháng 4/ 2016 dỡ bỏ lệnh cấm buôn bán sừng tê giác năm 2009.
Tuy nhiên, với tùy chọn ngôn ngữ đáng ngờ xuất hiện trên trang mạng giới thiệu cuộc đấu giá, cơ quan quản lý nhà nước có liên quan của Việt Nam đã có tuyên bố chính thức rằng theo pháp luật Việt Nam, sừng tê giác không thể xuất khẩu hợp pháp sang Việt Nam vì mục đích thương mại, y tế, hoặc cá nhân.
Ông Vương Tiến Mạnh, Phó Giám đốc Cơ quan quản lý CITES Việt Nam, cho biết: “Theo Quyết định 11/2013 / QĐ-TTg ngày 24/01/2013, Việt Nam nghiêm cấm toàn bộ việc nhập khẩu mẫu vật tê giác trắng, tê giác đen và các sản phẩm từ chúng, và chỉ có ngoại lệ cho các mục đích như thực thi pháp luật, ngoại giao, nghiên cứu khoa học và mẫu vật trưng bày”.
Cuộc đấu giá này xảy ra vào thời điểm nạn săn trộm tê giác đang ở giai đoạn khủng hoảng, khi có tới 1.054 cá thể tê giác bị giết hại do săn trộm trong năm 2016, HSI tin rằng bất cứ hoạt động buôn bán nào cũng sẽ khuyến khích hành vi săn trộm; và sẽ rất khó khăn thậm chí là không thể giám sát cung đường vận chuyển những mẫu vật sừng tê giác bán ra.
Mặt khác, sừng tê giác từ hoạt động săn trộm có thể dễ dàng được đưa vào thị trường một cách hợp pháp, và việc này sẽ phá hoại nỗ lực bảo vệ các quần thể tê giác ngoài tự nhiên đang bị đe dọa.
Bình luận về vấn đề này, bà Thẩm Thị Hồng Phượng, Giám đốc điều hành của HSI Việt Nam, nói: “Giữa cuộc khủng hoảng săn trộm tê giác đang diễn ra, HSI và chính phủ Việt Nam đã hợp tác thành công để giảm nhu cầu sử dụng sừng tê giác ở Việt Nam. Trong lúc cuộc đấu giá dường như nhắm tới đối tượng mua người Việt Nam và Trung Quốc, HSI cùng chung sức với Chính phủ Việt Nam phát đi một thông điệp mạnh mẽ rằng sừng tê giác không phải là thần dược, tiêu dùng và sở hữu nó chỉ góp phần vào sự tuyệt chủng của tê giác. Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật hình sự 2015 được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày 20/6/2017, những kẻ buôn lậu sừng tê giác vào Việt Nam có thể phải chịu mức án phạt lên đến 15 năm tù. HSI hy vọng rằng Chính phủ Nam Phi sẽ thể hiện vai trò của họ bằng cách từ chối cấp giấy phép cho cuộc đấu giá này”
| Loài tê giác đang phải đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng, trên thế giới hiện nay chỉ còn năm loài tê giác, khoảng 29.000 cá thể còn lại trong tự nhiên và việc săn bắn bất hợp pháp loài động vật biểu tượng này để lấy sừng vẫn tiếp tục leo thang. Trong thập kỷ qua, những kẻ săn trộm đã giết chết hơn 6.000 con tê giác trên khắp châu Phi, hơn 1.054 con tê giác bị giết trộm chỉ tính riêng trong năm 2016.
Trong khi lệnh cấm buôn bán sừng tê giác trong nước ở Nam Phi bị dỡ bỏ vào năm 2016, buôn bán quốc tế về tê giác và các sản phẩm từ tê giác vẫn bị cấm theo Công ước về Buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES). Sừng tê giác được cho rằng có giá trị làm thuốc ở các nước như Trung Quốc và Việt Nam, mặc dù không có bằng chứng khoa học nào để đưa ra những kết luận này, do vậy chúng có thể được bán với rất giá cao trên thị trường chợ đen. Nhưng gần đây, có những dấu hiệu cho thấy giá trị mua bán sừng tê giác ở Việt Nam đã giảm, một phần nhờ vào hiệu quả của chiến dịch nhằm giảm nhu cầu sử dụng sừng tê giác của HSI và Chính phủ Việt Nam trong những năm vừa qua. |
Bích Ngọc
