ThienNhien.Net – Những năm gần đây, tình trạng khai thác cát trái phép ở các dòng sông trên địa bàn 2 tỉnh Nghệ An, Quảng Ngãi ngày càng nhức nhối khiến người dân địa phương rất lo lắng.
Theo phản ánh của người dân, sông Lam đoạn chảy qua huyện Thanh Chương là nơi diễn ra tình trạng khai thác cát rầm rộ nhất.
Ông Trình Văn Bằng, Trưởng phòng TN-MT huyện Thanh Chương, thừa nhận, địa bàn có tới 25 xã xảy ra hiện tượng khai thác cát trái phép. Điển hình và nhức nhối nhất là đoạn eo Rú Nguộc (thuộc xóm 4, xã Ngọc Sơn).
Đây là khu vực có 2 bến cát chưa được cấp phép, bao gồm bến của ông Nguyễn Cảnh Hào và một bến phía trên trạm bơm nước sông Lam. Các bến này thường xuyên đưa xuồng nốc hút cát ngay trên sông tại khu vực gần bến bãi. Hầu như ngày nào cũng có ít nhất 4 – 6 thuyền đua nhau khai thác rầm rộ ngày đêm.
Ông Nguyễn Cảnh Hào, chủ bến cát, công khai thách thức: “Tôi đã làm cát nhiều năm nay rồi. Giấy tờ, thủ tục thì đang làm nhưng việc khai thác vẫn cứ khai thác. Vừa rồi xã mới phạt 5 triệu đồng, mới đây huyện lại lập biên bản tiếp nhưng chưa có tiền để nộp phạt. Tôi bị phạt đến phát chán rồi”.
Ngoài sông Lam thì các nhánh hợp lưu như sông Hiếu, sông Nậm Mộ, Nậm Nơn… đều xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép. Tại xã Cẩm Sơn (huyện Anh Sơn), mấy năm nay có nhiều thuyền nốc hút cát trái phép ngay gần bên quốc lộ 7. Thậm chí, những chủ thuyền nốc còn xây kè bến bãi kiên cố để ô tô vào ra bến lấy cát công khai. Tình trạng này cũng đã và đang xảy ra tại một số xã khác của huyện Anh Sơn như: Đỉnh Sơn, Long Sơn, Khai Sơn…
Còn tại sông Trà Khúc (Quảng Ngãi), tỉnh đã vào cuộc ngăn chặn, nhưng “sa tặc” vẫn ngang nhiên hút cát giữa ban ngày, thậm chí chúng còn tranh giành lãnh địa trên sông, xảy ra ẩu đả. Tỉnh Quảng Ngãi ra quyết sách quy hoạch các doi cát trên sông Trà Khúc rồi giao lại cho các doanh nghiệp khai thác theo sự kiểm soát của UBND tỉnh.
Tuy vậy, các công ty đã không thực hiện đúng cam kết, còn nâng cao tần suất khai thác cát, gây phẫn nộ trong nhân dân. Mới đây nhất, tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục cấp phép cho Công ty TNHH xây lắp Minh Thành để khai thác cát trên sông Trà Khúc, thời hạn 36 tháng; trữ lượng khai thác 81.000m3; diện tích 6ha… Người dân ở thôn An Phú, xã Tịnh An (TP Quảng Ngãi) không còn đủ kiên nhẫn đã kéo đến chặn xe chở cát của Công ty Minh Thành.
Sau những bức xúc của người dân, ngày 2-6, tỉnh Quảng Ngãi lại ra văn bản yêu cầu Công ty Minh Thành dừng việc khai thác cát, di chuyển máy xúc, xe tải… ra khỏi khu vực mỏ cát thôn An Phú. UBND tỉnh giao Sở TN-MT Quảng Ngãi chủ trì, phối hợp với các bên liên quan, đánh giá lại tác động môi trường, sau đó sẽ triệu tập cuộc họp với người dân ở 2 thôn An Phú và Ngọc Thạch…
Ông Hoàng Xuân Cường, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Thịnh, huyện Nghĩa Đàn (Nghệ An), thừa nhận: “Việc khai thác cát trái phép không chỉ làm thất thoát tài nguyên, thất thu thuế mà còn gây sạt lở bờ sông, mất đất canh tác và đặc biệt là gây ô nhiễm môi trường và thay đổi dòng chảy của sông. Chúng tôi cũng thường xuyên lập đoàn kiểm tra, xử lý nhưng chưa thể triệt để được”.
Trong khi đó, ông Trình Văn Bằng, Trưởng phòng TN-MT huyện Thanh Chương (Nghệ An), cho hay: “Thú thật là trên địa bàn huyện có 4 điểm mỏ của 3 đơn vị được cấp giấy phép khai thác, nhưng do chưa hoàn thành các thủ tục cần thiết theo quy định nên chưa thể khai thác được. Nói thế có nghĩa là cứ có khai thác trên địa bàn huyện Thanh Chương là trái phép. Chúng tôi cũng đã xử lý nhiều lắm rồi nhưng không xuể”.
