ThienNhien.Net – Chỉ trong thời gian ngắn từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 3.2017, đàn voi rừng khoảng 12-15 cá thể liên tục ra rừng phá sạch hoa màu của người dân ấp 4 và ấp 5, xã Thanh Sơn, H.Định Quán, Đồng Nai. Theo Hạt kiểm lâm H.Định Quán, Đồng Nai, trong khoảng thời gian trên, voi rừng đã ra khoảng 7-8 đợt, gây thiệt hại nương rẫy, hoa màu của 28 hộ dân địa phương. Xót xa công chăm sóc hàng năm trời chỉ sau một đêm bị “ông Bồ” phá trắng, người nông dân đành cặm cụi ngồi tách phân voi để mót hạt điều nhằm gỡ gạc.
Ông Nguyễn Văn Khơi, tổ 2, ấp 4, xã Thanh Sơn, H.Định Quán được Nhà nước giao cho giữ rừng phòng hộ và trồng xen cây chuối để kiếm thêm thu nhập. Ông Khơi vay của ngân hàng 15 triệu đồng mua nông cụ, giống cây chuối Trà Bột về canh tác. Gần một năm ăn, ngủ trong rẫy để chăm sóc, vườn chuối trồng xen cây điều của ông bắt đầu ra buồng. Thầm nghĩ, vụ chuối năm này sẽ bội thu vì giống chuối Trà Bột cho năng suất cao, song chỉ sau một đêm ngày 10.3, đàn voi rừng khoảng 12 – 15 cá thể xuất hiện tiêu thụ sạch 400 gốc chuối.
Ông Khơi nghẹn ngào: “Ông Bồ (voi-PV) chỉ ăn đọt non của thân cây chuối nên toàn bộ 400 gốc chuối không thể khôi phục lại được, thiệt hại của tôi ước tính khoảng 40 triệu đồng, chưa kể các nông cụ khác… Bây giờ sắp tới kỳ hạn trả tiền cho ngân hàng, tôi cũng không biết xoay sở thế nào”.
Khi chúng tôi tới thì ông Khơi đang ngồi bên các đống phân voi khổng lồ còn sót lại và tách chúng ra để nhặt những hạt điều khô. Chỉ trong buổi sáng, ông lựa được cả chậu hạt điều nặng hàng chục kilôgram. Ông Khơi cho biết: “Ông Bồ ăn quả điều nhưng chưa tiêu hóa được nên thải hạt điều xen lẫn trong phân ra đầy rẫy, tôi thu lượm lại với mong muốn gỡ gạc được phần nào”.
Không chỉ ông Khơi, hộ ông Ngô Quang Trưởng (ngụ thị trấn Định Quán) cũng bị đàn voi phá gãy hàng chục cây điều hơn 10 năm tuổi cùng nhiều xoong, nồi, đồ dùng sinh hoạt cũng bị phá hư hỏng. Nặng nhất là tại rẫy của gia đình ông Đỗ Văn Đinh (thuộc ấp 5, xã Thanh Sơn), chỉ trong một đêm, đàn voi khoảng 6 cá thể kéo về phá nát toàn bộ 3 ha cây trồng; trong đó, có 1.500 cây chuối sứ, 300 gốc tiêu, 20 cây mít 14 năm tuổi…
Thời điểm voi xuất hiện tại các rẫy hoa màu của người nông dân thường từ 21h tối tới sáng sớm ngày hôm sau. Theo Hạt kiểm lâm H.Định Quán, hiện nay số lượng đàn voi rừng đã thay đổi. Nếu trước đây, xác định số lượng đàn chỉ vào khoảng 9 – 12 cá thể thì nay đã tăng đàn lên khoảng 12 – 15 cá thể. Ngày 22.3, tại hiện trường, kiểm lâm phát hiện rất nhiều dấu chân voi, và phân voi; trong đó, có nhiều dấu chân voi con.
Hàng rào điện tử ngăn cách voi dự kiến xong vào cuối năm 2017
Không chỉ tài sản, hoa màu bị thiệt hại, xung đột giữa người và voi cũng đã từng xảy ra nhiều lần trước đây. Đã có người bị voi quật chết và cũng có voi chết do tác động của con người. Ông Nguyễn Văn Chiểu, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Định Quán cho biết: Hạt đã tăng cường lực lượng tại một số đội để phối hợp với Tổ phản ứng nhanh cùng với người dân kịp thời ngăn chặn và hạn chế sự xung đột giữa voi và người. Lực lượng kiểm lâm cũng thường xuyên tuyên truyền và nhắc nhở người dân không sử dụng thuốc nổ, bắn điện và sử dụng các biện pháp xâm hại đến đàn voi. 28 hộ dân có rẫy bị voi phá chủ yếu thuộc địa bàn ấp 4 và ấp 5 xã Thanh Sơn, là khu vực tiếp giáp giữa rừng tự nhiên và vườn rẫy nên voi thường xuyên kéo về tìm thức ăn.
Ông Nguyễn Văn Chiểu cũng giải thích thêm, nguyên nhân khiến đàn voi kéo về rẫy của dân thời gian qua với tần suất dày là do vùng Đông Nam bộ đang vào đợt cao điểm của mùa khô. Cây trái và nhiều loại thức ăn trong rừng không đủ cung cấp cho voi do đó chúng di chuyển đến khu vực bìa rừng vào rẫy của dân tìm thức ăn.
Hiện Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai đang triển khai Dự án khẩn cấp bảo tồn voi rừng, góp phần phát triển bền vững quần thể đàn voi hoang dã và giúp cho các hộ dân cư ở khu vực ven rừng yên tâm sản xuất và ổn định cuộc sống. Dự án đến nay đã được triển khai xây dựng tại H.Vĩnh Cửu, H.Định Quán – là những địa phương còn diện tích rừng tự nhiên lớn và có đàn voi thường xuất hiện để kiếm ăn. Tuy nhiên, hiện nay dự án vẫn đang trong giai đoạn giải phóng mặt bằng, xây dựng các trạm cấp điện để lắp đặt hệ thống hàng rào điện tử dài 30km. Trong đó có 20km hàng rào cố định và 10km hàng rào di động tại những khu vực rừng thuộc xã Thanh Sơn (H.Định Quán), Phú Lý, Mã Đà (H.Vĩnh Cửu). Riêng tại H.Định Quán, dự án đã hoàn thành 50% khối lượng công việc, dự kiến cuối năm 2017, hàng rào điện tử bảo vệ người – voi sẽ được đưa vào sử dụng.
