ThienNhien.Net – Trong khuôn khổ Dự án tái cơ cấu kinh tế nông thôn tập trung vào chuỗi giá trị lúa gạo, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp, nông thôn – Bộ NN&PTNT tổ chức Hội thảo “Tái cơ cấu ngành lúa gạo Việt Nam theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” tại TP Cần Thơ, để tìm đường đi cho việc tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo của Việt Nam.
Tăng “chất” cho lúa gạo
Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời cho biết, lúa vẫn là cây chủ lực ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và vị trí đó sẽ còn tồn tại trong tương lai nên vấn đề đặt ra là cần tổ chức lại sản xuất giải quyết “bài toán” lợi ích kinh tế giữa các bên liên quan và cơ chế chính sách. Đặc biệt cần phải có sự khác biệt, từ giống, chất lượng đến giá trị dinh dưỡng, giá trị gia tăng. Trong đó, cần có thương hiệu cho gạo Việt Nam trên thị trường. Đề nghị xây dựng thương hiệu quốc gia ở nhóm gạo thơm cấp cao, ông Hồ Quang Cua, cố vấn DNTN Hồ Quang cho rằng cần phải thay đổi cơ cấu giống cũng như nhiều đầu tư hoặc hỗ trợ của Nhà nước để phát triển loại gạo này khi nhu cầu đang thiếu hụt.
Theo ông Nguyễn Thể Hà, cố vấn đầu tư Công ty Cơ khí công nông nghiệp Bùi Văn Ngọ cho rằng, tái cơ cấu ngành lúa gạo cần chú trọng ứng dụng công nghệ cao gắn với tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, việc ứng dụng nông nghiệp thông minh để giảm chi phí, tăng lợi nhuận cho nông dân. Sản xuất theo hướng an toàn, thân thiện môi trường, kết hợp các công nghệ tiên tiến, giúp tiết kiệm chi phí và nguồn tài nguyên đất, nước, thích hợp với tình hình biến đổi khí hậu đang diễn ra gay gắt ở ĐBSCL.
Cần 7000 tỷ để lúa gạo “chuyển mình”
Ông Trần Xuân Định, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Bộ NN&PTNT cho biết, giải pháp đầu tiên tái cơ cấu ngành lúa gạo là tái cơ cấu sản xuất lúa đến năm 2020 là duy trì và sử dụng linh hoạt 3,8 triệu ha diện tích đất trồng lúa để bảo đảm an ninh lương thực; đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng đất trồng lúa… Sản xuất lúa ở ĐBSCL sẽ hướng đến thị trường xuất khẩu và thị trường nội địa ở phân khúc gạo chất lượng cao. Ngoài ra, sẽ chuyển đổi diện tích sản xuất lúa ở các nơi có hiệu quả thấp sang cây trồng khác hoặc nuôi trồng thủy sản ở nơi không đủ điều kiện; hình thành vùng sản xuất lúa thơm phục vụ xuất khẩu…
Tuy nhiên, gợi ý ba thông điệp cho ngành lúa gạo là cần tăng giá trị, giảm các yếu tố đầu vào (giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật); đồng thời, Nhà nước cần có chính sách mới phù hợp hơn tăng kiến tạo và quan tâm vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan nhấn mạnh đến việc tăng cường liên kết các tác nhân trong chuỗi giá trị lúa gạo, ứng dụng khoa học công nghệ. “Chính phủ không nhất thiết lúc nào cũng phải chỉ cho người nông dân phải trồng cây gì nuôi con gì, mà phải làm sao để nông dân quan sát được thị trường, xem được điều kiện cụ thể của họ và làm cái gì hợp lý nhất, bởi chỉ có cài gì hiệu quả nhất, có lợi nhất cho bản thân của nông dân, thì họ làm” – bà Lan nói.
Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Trung Kiên, Trưởng bộ môn Nghiên cứu Thị trường và Ngành hàng thuộc Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp nông thôn cho rằng, cần phải thay đổi nhận thức trong thực hiện tái cơ cấu ngành lúa gạo, từ coi lúa gạo là ngành đảm bảo an ninh lương thực sang tăng thu nhập, cải thiện dinh dưỡng; từ tập trung cho khâu sản xuất sang khâu chế biến, thương mại… Còn theo PGS.TS Lê Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu – Trường ĐH Cần Thơ, không nên duy trì diện tích trồng lúa như hiện tại mà nên phát triển gạo chất lượng cao và tiếp tục vận động Chính phủ tăng hạn điền cho nông dân…
