ThienNhien.Net – Theo lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, nguyên nhân ban đầu vụ vỡ cống dẫn dòng thủy điện Sông Bung 2 là do nước lũ đổ về với tần suất lớn, tới đây các cơ quan chức năng sẽ đánh giá cụ thể hơn
Ngày 14-9, tại buổi họp báo về sự cố vỡ cống dẫn dòng thủy điện Sông Bung 2 (huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam) vào chiều 13-9, ông Huỳnh Khánh Toàn – Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam – cho biết công trình này được hội đồng nghiệm thu của chủ đầu tư cho phép tích nước hồ chứa từ ngày 25-8 và hoàn thành đóng cửa van hầm dẫn dòng vào ngày 3-9.
Không hình dung được (!)
Theo ông Toàn, sự cố vỡ cống cửa van số 2 hầm dẫn dòng là do ảnh hưởng của cơn bão số 4 và áp thấp nhiệt đới, nước lũ về hồ chứa với lưu lượng lớn vào khoảng 560 m3/giây và chảy mạnh làm bục cửa van số 2 hầm dẫn dòng thi công. Sau sự cố, tỉnh đã chỉ đạo di dời người, tài sản của các hộ dân bị ngập đến nơi an toàn.
Đến thời điểm này, ông Toàn cho biết nước ở trong hồ thủy điện Sông Bung 2 đã chảy hết về hồ thủy điện Sông Bung 4, không ảnh hưởng hạ lưu. Ông Toàn cũng khẳng định chỉ có 2 công nhân lái máy đào là Nguyễn Minh Luân (quê Phú Thọ) và Đặng Văn Tuyền (quê Nam Giang, tỉnh Quảng Nam) mất tích. Đối với nhà dân bị trôi, tỉnh sẽ hỗ trợ kinh phí khắc phục, không để dân đói – rách. Sau này sẽ yêu cầu thủy điện Sông Bung 2 chịu trách nhiệm bồi thường, hỗ trợ cho dân.
Đại tá Nguyễn Viết Lợi, Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam, cho rằng cần phải xác định rõ nguyên nhân và cần làm rõ về sự cố rồi mới có thể khởi tố hay không. Hiện chưa có dấu hiệu tội phạm thì chưa thể xác định được, cần chờ kết quả đánh giá của các bộ, ngành liên quan. Trong vài ngày tới, Bộ Công Thương sẽ chủ trì để xác định trách nhiệm của các bên liên quan.
Trả lời chất vấn về chất lượng công trình, trách nhiệm quản lý, giám sát, nguyên nhân chính dẫn đến sự cố, ông Huỳnh Khánh Toàn khẳng định nguyên nhân ban đầu được xác định là do nước lũ đổ về với tần suất lớn, nguyên nhân cụ thể thì sắp tới đây các cơ quan chức năng sẽ đánh giá chi tiết hơn.
“Tại thời điểm xảy ra sự việc, thời tiết khu vực thủy điện Sông Bung 2 nắng ráo, không mưa. Chủ đầu tư và các đơn vị thi công cũng không hình dung được lượng nước lũ đổ về lớn đến vậy, tần suất lớn làm bục cửa van số 2 hầm dẫn” – ông Toàn lý giải.
Trước nhiều câu hỏi về việc hiện nay trên địa bàn Quảng Nam có hàng chục thủy điện, với dung lượng các hồ nước rất lớn như vậy, công tác quản lý ra sao, nhất là trong mùa mưa bão, ông Toàn giải thích rằng các thủy điện lớn như A Vương, Sông Tranh 2, Sông Bung 4… do Bộ Công Thương quản lý, tỉnh chỉ quản lý thủy điện vừa và nhỏ. Những dự án do Bộ Công Thương quản lý đều được Chính phủ phê duyệt, độ an toàn cũng được đánh giá, nghiệm thu chặt chẽ mới vận hành. Tuy nhiên, trước mùa mưa bão, bao giờ tỉnh cũng rà soát lại chặt chẽ độ an toàn của các thủy điện để có hướng xử lý kịp thời. Hơn nữa, quy định vận hành liên hồ chứa cũng được “chạy” đúng quy trình nên bảo đảm an toàn. Thủy điện ở Quảng Nam là bậc thang, nếu đập trên vỡ thì sẽ chảy xuống đập dưới chứ không thể vỡ hàng loạt.
Trả lời câu hỏi về dự án thủy điện Sông Bung 2 đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đưa ra hàng loạt cảnh báo như ban quản lý dự án ký hợp đồng cả với một số nhà thầu yếu năng lực; năng lực của ban quản lý dự án còn nhiều hạn chế, chưa có kinh nghiệm trong khâu khảo sát, chuẩn bị dự án đến điều hành thi công…, ông Toàn cho rằng về năng lực nhà thầu thi công thì tỉnh Quảng Nam không được báo cáo vì dự án thủy điện Sông Bung 2 do EVN quản lý. Trách nhiệm Bộ Công Thương sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ bởi dự án thủy điện Sông Bung 2 do EVN và Bộ Công Thương quyết định đầu tư bằng vốn ngân sách 100%.
“Toàn bộ công trình bảo đảm an toàn”?
Trưa 14-9, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng đã thị sát hiện trường vụ vỡ cống dẫn nước thủy điện Sông Bung 2. Sau khi kiểm tra, ông Hưng đã làm việc với lãnh đạo EVN và lãnh đạo Tổng Công ty Phát điện 2 (chủ đầu tư thủy điện Sông Bung 2) cùng chính quyền địa phương.
Tại buổi làm việc, ông Ngô Việt Hải, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Phát điện 2, cho biết dự án này khởi công vào tháng 12-2012, dự kiến ngày 20-11 phát điện tổ máy đầu tiên. Sự cố vừa qua xảy ra sau 10 ngày thủy điện cho tích nước, vào thời điểm đó còn 33 m nữa mới đến mực nước dâng bình thường.
Cũng theo ông Hải, nước từ thượng nguồn đổ xuống đã đẩy trôi 1 trong 2 cánh van bằng thép, nặng 125 tấn. Hiện Công ty Phát điện 2 đã liên hệ các đội thợ lặn ở Đà Nẵng và lực lượng đặc công nước của Quân khu V đề nghị hỗ trợ tìm kiếm công nhân mất tích. Công ty cũng đã kiểm tra và khẳng định toàn bộ công trình bảo đảm an toàn. Việc xây dựng hàng loạt dự án thủy điện bậc thang trên thượng nguồn sông Vu Gia – Thu Bồn (tỉnh Quảng Nam) là dựa trên những nghiên cứu khoa học nhưng cần rà soát lại xem có phù hợp hay không bởi diễn biến của biến đổi khí hậu hiện nay là khó lường.
Cuối buổi làm việc, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng chỉ đạo rà soát lại tất cả các đập thủy điện ở tỉnh Quảng Nam và cả nước để tránh xảy ra sự cố tương tự.
| Giám định nguyên nhân, xác định trách nhiệm
Ngày 14-9, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã ký Công điện của Thủ tướng Chính phủ gửi UBND tỉnh Quảng Nam và các bộ Công Thương, Xây dựng và EVN về việc khắc phục sự cố tại thủy điện Sông Bung 2. Theo đó, địa phương và các đơn vị liên quan khẩn trương xác minh và báo cáo cụ thể thiệt hại, nhất là về người; huy động các lực lượng của địa phương, chủ đầu tư và các nhà thầu tập trung nỗ lực cao nhất tìm kiếm, cứu nạn. Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Quảng Nam và các cơ quan liên quan giám định nguyên nhân sự cố, xác định trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đồng thời chỉ đạo thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn công trình. T.Dũng |
| Sạt lở đất, ít nhất 7 người chết và mất tích
Siêu bão Meranti sẽ đổ bộ vào Trung Quốc Sáng 14-9, khi nhiều người dân xã Thanh Quân, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa làm nghề hái măng đang ngủ trong lán trại ở lưng chừng núi Sơn, giáp ranh xã Châu Hội, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An và xã Thanh Quân thì bất ngờ đất đá, cây rừng và nước lũ ập xuống. Đã có 2 người tử vong là anh Lương Văn Thoại (SN 1994) và Vi Đình Khoa (SN 1978), nhiều người bị vùi lấp. Ông Vi Hồng Long, Chủ tịch UBND xã Thanh Quân, cho biết con số chính xác những người gặp nạn thì chưa rõ nhưng khoảng 10 người, trong đó có 3 người thoát nạn, 2 người chết và 5 người mất tích. Huyện Như Xuân đã hỗ trợ mỗi người chết 7 triệu đồng, đồng thời huy động khoảng hơn 100 người tới hiện trường để tìm kiếm nạn nhân. Ông Nguyễn Thanh Hoài, Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, cho biết xã Châu Hội có 7 người chưa liên lạc được trong vụ sạt lở này. l Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn trung ương, trưa 14-9, siêu bão Meranti đi vào khu vực Đông Bắc biển Đông, trở thành cơn bão số 5 trên biển Đông trong năm nay. Lúc 16 giờ ngày 14-9, vị trí tâm bão ở vào khoảng 23 độ vĩ Bắc – 119,4 độ kinh Đông, trên vùng biển phía Đông Bắc biển Đông. Dự báo, 16 giờ ngày 15-9, vị trí tâm bão ở vào khoảng 26,4 độ vĩ Bắc – 116,8 độ kinh Đông, trên đất liền phía Đông Nam tỉnh Quảng Đông – Trung Quốc. Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm bão mạnh cấp 8, giật cấp 10. Đ.Ngọc -T.Tuấn – V.Duẩn |
| Do con người
Lũ theo thiết kế tương đương 10% tại vị trí đập Sông Bung 2 khoảng 1.950 m3/giây, trong khi lũ gây ra sự cố vừa qua mới chỉ 560 m3/giây thì không thể đổ lỗi nguyên nhân do lũ lớn. Về kỹ thuật, đường ống dẫn dòng là phần kết cấu chuyển nước, không phải hạng mục chịu sức ảnh hưởng của lũ hay mực nước lớn. Nếu vỡ đập hay xảy ra sự cố tràn thì mới có thể đổ cho lũ lớn đột ngột. Các đường ống này đều có thông số cụ thể, lưu lượng qua đường ống có muốn tăng thêm cũng không được. Ngoài ra, trước cơn lũ, hồ Sông Bung 2 mới tích được hơn một nửa dung tích (khoảng 50 triệu m3/92 triệu m3 thiết kế) thì lũ về, đúng ra hồ vẫn còn khả năng tích nước tiếp. Như vậy, phải kiểm tra lại hồ sơ thiết kế cửa van đã chuẩn xác chưa? Đặc biệt, chất lượng thi công như thế nào? Không loại trừ nguyên nhân công trình mới được nghiệm thu, bê-tông đổ chưa đủ độ cứng mà đã cho nước chảy qua. Chủ đầu tư là EVN nên khi Hội đồng Nghiệm thu nhà nước nghiệm thu công trình, tỉnh Quảng Nam không được tham gia. Một yếu tố nữa là đã có những cảnh báo trước về năng lực nhà thầu thi công dự án này. Tuy vậy, địa phương quản lý trực tiếp có thể không được biết do phân cấp quản lý (tỉnh chỉ được quản lý thủy điện từ 30 MW trở xuống). Trên sông Bung theo quy hoạch có 5 dự án thủy điện và thủy điện Sông Bung 4 đã hoạt động. Trường hợp vỡ đập theo kiểu domino hoặc vỡ đường ống dẫn dòng của hồ phía trên thì sẽ vượt quá khả năng điều tiết của hồ phía dưới và khi đó thảm họa bậc thang sẽ không lường trước được. TS Tô Văn Trường |
