ThienNhien.Net – Sáng 4/7, người dân xóm Quà, xã Yên Lập, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình tá hỏa khi phát hiện suối Màn chạy dọc qua khu dân cư nổi trắng xác cá tôm. Cá lớn, cá bé từ thượng nguồn nổ bụng, trôi ngược theo dòng nước lũ, tấp vào ven bờ bốc mùi hôi nồng nặc.
Hai ao gần đó của các hộ dân cũng chịu chung số phận khi toàn bộ cá thương phẩm đều chết ngửa bụng, trắng mặt nước.
Anh Bùi Văn Thủy ngậm ngùi nhìn làn nước đục ngầu cay đắng bảo, sở dĩ cá chết hàng loạt là do công ty Cổ phần khoáng sản Đồng An Phú để tràn hóa chất, ngấm vào thượng nguồn suối.
“Hóa chất chảy vào nước, đến người còn khó sống, huống hồ là cá,” anh Thủy rưng rưng.
Ao, suối trắng cá chết
Anh Bùi Văn Bảy, chủ ao cá rộng hơn trăm mét vuông ở xóm Quà, xã Yên Lập, huyện Cao Phong, Hòa Bình mấy ngày nay cứ ngẩn ngơ chưa tin vào chuyện đã xảy ra. Bần thần một lúc trong căn nhà trống huếch hoác, anh nhớ lại. Vào sáng 4/7, anh cùng anh trai là Bùi Văn Thủy xuống suối Màn ngay sát lộ chính chạy dọc xóm.
“Vừa bước chân xuống, chúng tôi đã ngửi thấy mùi rất nồng, xộc thẳng vào mũi. Mặt suối thì nổi bọt như ai vừa đổ xà phòng xuống,” anh Bảy kể.
Thấy lạ, hai người tới gần hơn thì phát hiện có nhiều cá chết nổi trắng mặt suối, thậm chí còn dạt vào hai bờ. Tôm tép cũng lờ đờ dưới đáy cát.
Phát hiện điểm bất thường, hai anh vội vã lội ngược lên phía thượng nguồn về phía ao cá nhà mình để kiểm tra. Càng đi lên, xác cá, tôm càng nhiều. Mùi hôi của nước càng trở nên đậm đặc.
“Đến ao cá, chúng tôi không thể tin vào mắt mình khi hàng chục con cá đang lờ đờ, ngửa bụng trên mặt nước,” anh Thủy kể.
Cùng chung cảnh ngộ là ao cá của anh Bùi Văn Liên khi chi sau một đêm, cả ao cá thả 4 tháng bỗng dưng mất trắng. Đến ngày 6/7, ba ngày sau sự cố, anh vẫn mải miết vớt từng xác cá chết trương nổi trên mặt nước đã đổi màu xanh ngắt lạ thường.
Chỉ tay lên phía thượng nguồn, những người dân khốn khổ của xóm Quà ấm ức: “Ngay khi phát hiện cá chết đồng loạt, một mặt chúng tôi gọi báo cho cơ quan tỉnh, huyện; một mặt lần theo nguồn suối và phát hiện ra phía ngọn của con nước là Công ty Cổ phần khoáng sản Đồng An Phú. Chính hóa chất từ công ty này đã chảy theo suối ngầm khiến mọi sinh vật phía dưới không thể sống được.”
Hé lộ nguồn “đầu độc” suối Màn
Ngay sau khi nhận được tin báo từ cơ sở, các cơ quan chức năng của huyện Cao Phong và tỉnh Hòa Bình đã có mặt tại khu vực hiện trường. Theo ông Hồ Xuân Dũng, Phó Chủ tịch huyện Cao Phong, bước đầu, nhà chức trách xác định khoảng 5km suối Màn đã bị ảnh hưởng bởi hóa chất rò rỉ.
‘
“Ngay trong ngày 4/7, chúng tôi đã theo nguồn nước và xác định nguồn rò rỉ hóa chất là từ công ty Cổ phần Khoáng sản Đồng An Phú tại xã Yên Thượng,” ông Dũng nhấn mạnh.
Cũng theo thông tin từ vị lãnh đạo này, Đồng An Phú được Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình chấp thuận phương án đầu tư xây dựng với tổng số vốn hơn 110 tỷ đồng. Công ty này cũng mới chỉ đi vào hoạt động từ ngày 4/3/2016, đúng 4 tháng trước khi sự cố xảy ra.
Ông Dũng lý giải, sau khi làm việc với đoàn kiểm tra, phía công ty cũng đã thừa nhận nguyên nhân gây chết cá hàng loạt là do sự cố tràn dung dịch phun tẩm quặng.
Cụ thể, theo báo cáo của Công ty Đồng An Phú gửi Sở Tài nguyên và môi trường Hòa Bình, ông Trần Trung Chính, Giám đốc của doanh nghiệp này cũng thừa nhận: “Tối 2/7 xảy ra trận mưa lớn dẫn đến cống nước mưa chảy tràn bị tắc và nước dâng lên vào bãi phun tẩm quặng. Dung dịch phun tẩm bị trào ra ngoài hệ thống thoát nước.”
Ông Chính cho biết thêm rằng phía Sở Tài nguyên môi trường đã trực tiếp lấy mẫu nước, kiểm tra thực tế tại nhà máy, bước đầu ghi nhận nguyên nhân có thể do chảy tràn từ bãi chứa quặng trào ngược ra. Cơ quan chức năng cũng đã yêu cầu công ty tạm ngừng phun dung dịch vào bãi quặng.
Sáng 7/7, trao đổi với phóng viên, ông Chính tiếp tục “nhận lỗi” về phía mình.
“Hàm lượng axit trong chất thải khoảng 0,3 gr/lít, tuy nhiên khi mưa xuống thì không tới mức đấy,” ông Chính cho hay.
Theo vị giám đốc này, sở dĩ cá chết là do axít và một số hóa chất làm quặng đã theo mưa chảy xuống suối. Sau khi sự cố xảy ra, tiến hành kiểm tra, nồng độ PH trong ao là 4,5, đủ chết cá.
Ngoài ra, hàm lượng đồng sunfat kết tủa dưới đáy nước do hệ quả của quá trình tràn hóa chất cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến cá chết hàng loạt.
Ông Chính cho hay: Hiện phía công ty đang tiến hành đàm phán với hai hộ dân bị ảnh hưởng nhằm đưa ra mức bồi thường hợp lý cũng như đợi kết quả xét nghiệm mẫu nước của cơ quan chức năng để có phương hướng xử lý triệt để sự cố.
VietnamPlus sẽ tiếp tục cập nhật những diễn biến mới nhất về sự việc tới bạn đọc.
Bài 3: Đình chỉ công ty khoáng sản “bức tử” cá trên suối đầu nguồn
