ThienNhien.Net – Theo một nghiên cứu mới của các nhà khoa học Canada, ngành khai thác dầu cát đang là một trong những nguồn gây ô nhiễm hàng đầu ở Bắc Mỹ, đặc biệt là tại những tỉnh phát triển mạnh về ngành này như Alberta.
Kết quả nghiên cứu được đăng trên các báo sở tại cho biết trong không khí ở tỉnh Alberta có dư lượng rất lớn các hạt bụi độc hại, thậm chí cao hơn tổng lượng khí thải của thành phố Toronto lớn nhất đất nước.
Qua phân tích thành phần không khí, các nhà khoa học đã tìm thấy các hạt bụi siêu nhỏ được tạo ra trong quá trình hơi nước có lẫn hóa chất bốc lên từ mỏ khai thác và quá trình trộn nhựa đường. Các hạt bụi này tiếp xúc với ôxy trong không khí và chuyển thành hạt lớn hơn có thể bay lơ lửng trong gió nhiều ngày.
Nhà hóa học chuyên nghiên cứu về khí quyển John Liggio tại Viện Môi trường và Biến đổi khí hậu Canada, đồng thời là tác giả chính của công trình nghiên cứu, cùng các đồng nghiệp đã gắn rất nhiều cảm biến trên máy bay và bay đến các điểm khai thác dầu cát nhiều lần để ghi lại nồng độ các chất gây ô nhiễm. Toàn bộ quá trình thu thập dữ liệu được thực hiện trong mùa Hè năm 2013 với tổng cộng gần 100 giờ bay phía trên các khu vực dầu cát và khu rừng phương Bắc liền kề.
Phân tích các dữ liệu bằng mô hình trên máy tính và nghiên cứu tại phòng thí nghiệm, nhóm nhà khoa học nhận thấy mỗi ngày có từ 45-84 tấn aerosols hữu cơ thứ cấp được tạo ra ở vùng khai thác dầu cát. Trong khi đó, nếu tính cả thành phố Toronto lớn nhất nước và các vùng phụ cận, trung bình mỗi ngày cũng chỉ thải ra 67 tấn aerosols, chủ yếu từ ôtô và các phương tiện giao thông khác.
Đáng chú ý, các hạt aerosols hữu cơ thứ cấp tạo ra trong quá trình khai thác dầu cát cũng tương tự như các chất đã được các nhà khoa học Mỹ ghi nhận được trong vụ sập giàn khoan dầu Deepwater Horizon trên vịnh Mexico năm 2010.
Kết quả nghiên cứu này là lần đầu tiên các nhà khoa học đánh giá về mối liên hệ giữa hoạt động khai thác dầu cát với việc tạo ra các hạt aerosols hữu cơ thứ cấp trong không khí. Aerosols là các hạt bụi cực nhỏ và là nguyên nhân gây các bệnh nghiêm trọng về hô hấp nếu bị hít phải lâu ngày. Những bệnh có thể mắc phải bao gồm ung thư phổi, tim mạch và tiểu đường.
Kết quả nghiên cứu càng làm tăng thêm quan ngại về hồ sơ môi trường của ngành dầu cát vốn xưa nay vẫn bị cáo buộc tạo ra nhiều khí phát thải carbon, nguyên nhân chính gây tình trạng biến đổi khí hậu. Theo tiến sỹ Liggio “đây là một khía cạnh khác có thể và cần được xem xét khi đánh giá về tác động của ngành dầu cát đối với môi trường.”
Năm 2014, chính quyền liên bang và các tỉnh của Canada đã phối hợp ban hành bộ tiêu chuẩn về mức tiếp xúc với các thành phần siêu mịn trong không khí. Theo đó, người dân sống trong khu vực khai thác dầu cát thường phải tiếp xúc với một lượng lớn các hạt bụi siêu mịn này.
