ThienNhien.Net – Trong bối cảnh các nước hạ nguồn con sông Mê Công đang phải trải qua đợt hạn hán lịch sử và dòng sông nuôi dưỡng hàng triệu người trên lưu vực đang mất dần những giá trị tự nhiên vì sự phát triển của thủy điện, nhân ngày quốc tế các dòng sông 14/3 vừa qua, các cộng đồng dân cư sống trên lưu vực Mê Công, các tổ chức phi chính phủ trong khu vực và quốc tế đã có một bức thư ngỏ gửi đến chính phủ, người dân của các nước trong lưu vực và các quốc gia tài trợ cho lưu vực Mê Công.
Hiện nay có khoảng 60 triệu người dân sống trên lưu vực sông Mê Công, trong đó khoảng 80% sống ở khu vực nông thôn phải dựa vào nông nghiệp, ngư nghiệp để đảm bảo sinh kế, khoảng 40 tỷ người làm công việc đánh bắt cá trên dòng sông này. Cá từ dòng sông Mê Công là nguồn thực phẩm thiết yếu giàu protein và giá rẻ đối với người dân, đồng thời là nguồn thu nhập quan trọng với sản lượng cá đánh bắt bán lẻ trên lưu vực ước tính 4,2 đến 7,6 tỷ USD.
Bức thư nhấn mạnh nguy cơ đối với dòng sông Mê Công khi có hàng chục đập đã, đang và sẽ được xây dựng trên dòng chính con sông bên cạnh hàng trăm đập dòng nhánh. Những dự án thủy điện này được cho là có tác động lớn đối với dòng phù sa, nguồn cá, lưu lượng nước và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế, cuộc sống của người dân. Không những vậy, những người ký tên vào bức thư ngỏ còn bày tỏ lo ngại rằng cùng với việc phát triển thủy điện ồ ạt, nền văn hóa gắn với sông nước sẽ bị mai một và các thế hệ tương lai sẽ không còn cơ hội tiếp nhận truyền thống tôn kính dòng sông của cha ông nữa.
Với tất cả quan ngại của mình, các cộng đồng và tổ chức ký tên trong bức thư khuyến nghị chính phủ các nước lưu vực Mê Công rà soát toàn diện và công bố các tác động tích lũy của phát triển đập trên dòng sông Mê Công, đồng thời mở những cuộc thảo luận công khai về tương lai của khu vực Mê Công để làm cơ sở xây dựng chính sách phù hợp. Ngoài ra, bức thư cũng khuyến nghị các chính phủ trong lưu vực đánh giá toàn bộ các kế hoạch phát triển đập mới trên dòng chính cũng như các nhánh chính của sông Mê Công, dỡ các đập hiện có nếu cần thiết vì cuộc sống của cộng đồng dân cư và môi trường tự nhiên của lưu vực, đặc biệt nhấn mạnh việc xem xét hủy bỏ đập Don Sahong và Hạ Sesan 2.
Đối với nhà tài trợ và các tổ chức quốc tế, bức thư gửi đến khuyến nghị họ sẽ làm việc cùng với chính phủ các nước Mê Công để đảm bảo sự tham gia của cộng đồng địa phương trong quá trình ra quyết định tại Ủy hội sông Mê Công cũng như bất cứ khung thể chế nào quyết định việc quản lý lưu vực Mê Công; chấm dứt việc biện hộ và ủng hộ cho việc phát triển các đập lớn, đồng thời thúc đẩy và tài trợ cho các hệ thống và mạng lưới năng lượng phân tán thay vì mạng lưới điện tập trung cho cả khu vực rộng lớn…
Cùng với các cộng đồng cư dân sống trên lưu vực sông Mê Công, bức thư được hơn 30 tổ chức và các mạng lưới của Campuchia, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và quốc tế ký tên.
Bạch Dương
