ThienNhien.Net – Sự phát triển bùng nổ của loại hình du lịch sinh thái có thể khiến nhiều loài động vật hoang dã đối mặt với nguy hiểm do những động vật này trở nên quen thuộc với sự hiện diện của con người. Nghiên cứu của nhóm chuyên gia Đại học California (Hoa Kỳ) công bố trên Tạp chí Trends in Ecology and Evolution cho hay.
Ngày càng nhiều du khách thích thú với ý tưởng về những kỳ nghỉ ở những miền đất xa xôi, rộng lớn; nơi mà tiền của họ không chỉ góp phần giúp đỡ những người dân địa phương mà còn cả các loài động vật hoang dã. Tuy nhiên, các nhà khoa học phát hiện ra rằng sự quen thuộc, thân thiện của các loài động vật với những du khách háo hức chụp ảnh với chúng vô tình có thể đẩy những con vật này vào nguy cơ bị săn bắt cao hơn.
“Theo số liệu thống kê gần đây, các khu bảo tồn trên toàn cầu đón tiếp khoảng 8 tỷ du khách mỗi năm; điều này giống như mỗi người trên trái đất đều đến thăm một khu bảo tồn ít nhất một lần mỗi năm và với một số người thậm chí còn nhiều hơn. Con số khổng lồ của loại hình du lịch sinh thái, du lịch dựa vào thiên nhiên thêm vào danh sách dài những tác động của con người đối với sự thay đổi nhanh chóng của môi trường tự nhiên.” – Giáo sư Daniel Blumstein, trưởng nhóm nghiên cứu nói.
Giáo sư Blumstein cho biết nghiên cứu này chỉ ra khía cạnh mới về ảnh hưởng lâu dài tiềm tàng của hoạt động du lịch sinh thái đối với tự nhiên; đồng thời khuyến cáo các nhà khoa học, nhà quản lý bảo tồn áp dụng các biện pháp kiểm soát tác động để đánh giá tính bền vững của du lịch sinh thái, loại hình du lích vốn hướng đến mục đích nâng cao chất lượng bảo tồn, không phải làm cạn kiệt hay phá hủy đa dạng sinh học.
Kết luận quan trọng nhất của nghiên cứu là sự hiện diện của con người làm thay đổi cách hành xử của các loài động vật và những thay đổi này có thể dẫn đến nhiều thay đổi khác trong đời sống của chúng. Những thay đổi về hành vi và hoạt động có thể khiến các con vật đối mặt với nhiều nguy cơ, mặc dù những nguy cơ này không phải hiện hữu ngay lập tức.
Theo Giáo sư Blumstein, “khi con vật quen với việc đối xử hiền hòa với con người, chúng sẽ rời bỏ những cách tự vệ theo bản năng.”
Những con vật từng được cứu hộ thường khá thoái mái với cảm giác con người ở bên cạnh, chúng có thậm chí còn mạnh dạn, thân thiện hơn với hơn trong một vài tình huống. Nếu người chúng gặp là những kẻ săn bắn, những con vật này sẽ phải đối mặt với tỉ lệ tử vong cao hơn.
Giáo sư Blumstein chia sẻ, du lịch sinh thái có một số khía cạnh khá giống với thuần hóa hoặc đô thị hóa, khi có sự tương tác một cách thường xuyên giữa con người và động vật sẽ hình thành một thói quen – một sự thuần dưỡng. Bằng chứng cho thấy những con cáo bạc thuần hóa trở nên ngoan ngoãn và ít sợ hãi hơn; quá trình này không chỉ là kết quả của những thay đổi tiến hóa mà còn từ sự tương tác thường xuyên với con người. Cá được thuần hóa cũng kém phản ứng với các cuộc tấn công từ thú ăn thịt hơn. Chồn sóc và chim sống ở các khu đô thị cũng dạn người hơn. Phải mất nhiều thời gian hơn xua đuổi chúng mới bắt đầu chạy trốn.
Theo Giáo sư Blumstein, sự hiện diện của con người cũng có thể làm nản lòng những kẻ săn mồi tự nhiên, tạo nơi ẩn náu an toàn cho các động vật nhỏ và khiến chúng táo bạo hơn với những kẻ săn mồi. Ví dụ, khi có con người ở xung quanh, khỉ vervet sẽ không chạy trốn báo hoa mai săn mồi. “Chúng tôi nhận thấy rằng con người có thể thay đổi cách thức phản xạ của nhiều loài động vật khác nữa.” – Giáo sư Blumstein nói thêm.
Nếu các loài động vật được chọn lọc theo thói quen thân thiện với con người và nếu hoạt động du lịch sinh thái làm gia tăng thói quen này, con người đã tạo ra các hội chứng, đặc tính đem lại những hậu quả ngoài ý muốn như cơ các loài động vật bị săn bắt, giết thịt tăng lên.
Một sự thay đổi nhỏ do con người tạo ra cũng có thể ảnh hưởng đến hành vi, và số lượng quần thể của một loài động vật, từ đó ảnh hưởng đến chức năng của các loài trong quần thể tự nhiên. Chính vì vậy điều cần làm tiếp theo là tìm hiểu một cách toàn diện hơn sự khác nhau giữa các loài động vật, phản ứng của các loài động vật đối với con người trong các tình huống khác nhau và việc tiếp xúc với con người có thể khiến các loài động vật đối mặt với những nguy cơ gì.
