Liệu du lịch sinh thái có thể cứu các loài bị đe dọa?

ThienNhien.Net – Du lịch sinh thái có thể tạo nên sự khác biệt quan trọng đối với sự sống còn của các loài nguy cấp, đó là kết luận từ nghiên cứu mới đây của trường Đại học Griffith.

Ảnh minh họa: Survival International
Ảnh minh họa: Survival International

Bằng mô hình phân tích khả sinh quần thể (PVA), nhóm nghiên cứu bao gồm GS. Ralf Buckley, TS. Guy Castley and TS. Clare Morrison đã phát triển phương pháp đầu tiên có khả năng định lượng tác động của du lịch sinh thái đối với các loài nguy cấp. Kết quả định lượng vừa được công bố trên tạp chí PLOS ONE.

Du lịch sinh thái đang phát triển mạnh trên toàn cầu, với số lượng khách du lịch ngày càng tăng tại các khu vực được bảo vệ, mang đến nhiều lợi ích cũng như gây ra những tác động bất lợi. Tuy nhiên, theo GS Buckley, Trưởng ban Nghiên cứu Quốc tế về Du lịch sinh thái tại Đại học Griffth, cho đến nay vẫn chưa có phương pháp đánh giá tác động của ngành công nghiệp này đối với rủi ro tuyệt chủng của các loài nguy cấp – một thông số cốt lõi đối với mọi nỗ lực bảo tồn.

Mô hình khả sinh quần thể được sử dụng rộng rãi trong thực tế quản lý động vật hoang dã. Các nhà nghiên cứu ước chừng những thay đổi quần thể lũy tích bằng cách tái tạo sinh và tử lặp đi lặp lại theo từng thế hệ. Các dự đoán cuối cùng dựa trên hàng nghìn lượt các mô phỏng lặp lại.

9 loài bị đe dọa, bao gồm đười ươi, vượn, Khỉ vàng sư tử tamarin, báo săn, chó hoang Châu Phi, sư tử biển New Zealand, chim cánh cụt Châu Phi, vẹt Macaw Nam Mỹ và kền kền Ai Cập, với dữ liệu có sẵn, đã được đưa vào nghiên cứu. Mọi tác động của du lịch sinh thái từ có lợi đến có hại được nhóm nghiên cứu chuyển thành các thông số sinh thái học.

Kết luận, đối với 7 trong số 9 loài được nghiên cứu, du lịch sinh thái mang lại những lợi ích bảo tồn thông qua các yếu tố như các khu bảo tồn tư nhân, hồi phục môi trường sống, giảm tổn hại đối với môi trường sống, xóa bỏ các loài ăn thịt hung dữ, cung cấp các biện pháp chống săn bắt trái phép, hỗ trợ nhân giống và cung cấp thức ăn.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra những tác động khác biệt của du lịch sinh thái tới các loài và các quần thể nhỏ khác nhau theo điều kiện ở từng địa phương như quy mô khu du lịch, tần suất khách du lịch, quy mô quần thể ban đầu, tỷ lệ loài ăn thịt và tác động của các hoạt động khác như đánh bắt cá hoặc khai thác gỗ, thậm chí cả tình hình săn bắn trái phép.

Trong một vài trường hợp, du lịch sinh thái có thể mang lại tác động tiêu cực đến các loài bị đe dọa.