ThienNhien.Net – Năm 2016 là năm sẽ có những đột phá trong chính sách giảm nghèo khi mà việc xác định đối tượng hộ nghèo, cận nghèo không chỉ còn dựa vào thu nhập. Các chính sách hỗ trợ cũng vì thế là sẽ có những thay đổi cho phù hợp với thực tiễn, giúp người nghèo thoát nghèo bền vững hơn.
Phóng viên VietnamPlus đã có buổi trao đổi với Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Nguyễn Trọng Đàm về những thay đổi trong chính sách giảm nghèo trong thời gian tới.
Nghèo: Không chỉ là chuyện ăn, mặc
– Bắt đầu từ năm 2016, chuẩn nghèo mới sẽ được xem xét trên các yếu tố nào thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Trước đây, chuẩn nghèo được xác định theo thu nhập hộ gia đình từ 400.000 đồng/người/tháng trở xuống ở nông thôn hay từ 500.000 đồng/tháng trở xuống ở thành thị sẽ là hộ nghèo và được hưởng tất cả các chính sách hỗ trợ cho nhóm đối tượng này. Cách làm này đã cho thấy chúng ta đang bỏ sót nhiều đối tượng, đánh giá nghèo đói chưa toàn diện vì người nghèo không phải chỉ nghèo về thu nhập.
Trong thực tế, ngoài nhu cầu ăn mặc người dân còn quan tâm đến học hành, chăm sóc sức khỏe, nhà ở, nước sạch và quan trọng hơn là nhu cầu tiếp cận thông tin. Hiện nay, vẫn có những người trên mức thu nhập của hộ nghèo những vẫn thiếu hụt các dịch vụ cơ bản và cần được hỗ trợ.
Theo chuẩn thế giới, xóa nghèo không chỉ là lo cho người nghèo đủ ăn mà phải có điều kiện tiếp cận các dịch vụ tối thiểu. Chính vì vậy xây dựng chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020, Chính phủ đã chỉ đạo và Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội nghiên cứu đề xuất làm chuẩn nghèo từ đơn chiều sang đa chiều.
Theo đó, chuẩn nghèo mới từ năm 2016 vẫn bao gồm tiêu chí về mức thu nhập và tính tới việc để người nghèo phải tiếp cận được những dịch vụ cơ bản như y tế, giáo dục, nước sạch, thông tin…
Việc xác định mức độ thiếu hụt thông qua tiếp cận đo lường nghèo đa chiều sẽ góp phần tăng tính hiệu quả của chính sách hỗ trợ, hạn chế tình trạng trông chờ, ỷ lại của đối tượng thụ hưởng, đồng thời là cơ sở để xây dựng kế hoạch ngân sách thực hiện chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội phù hợp hơn.
Phúc tra địa phương số liệu có vấn đề
– Vậy xin ông cho biết hiện nay lộ tình triển khai xác định đối tượng nghèo, cận nghèo theo chuẩn nghèo mới đang được thực hiện như thế nào?
Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Hiện nay cả nước đang tập trung rà soát đối tượng nghèo, cận nghèo theo các tiêu chí chuẩn nghèo đa chiều mới. Nhiều tỉnh đã cơ bản rà soát xong, một số tỉnh trong giai đoạn cuối. Nhiệm vụ tiếp theo là các bộ ngành sẽ phúc tra với các địa phương số liệu có vấn đề. Theo đánh giá ban đầu, số liệu dự báo của trung ương với tỷ lệ nghèo của các địa phương rà soát theo tiêu chí nghèo đa chiều gần như phù hợp.
Các địa phương cho rằng phương pháp này rất khách quan và cách làm rất minh bạch, công bằng và dễ làm cho cán bộ cơ sở xác định dễ dàng, không có chuyện thiên vị trong rà soát đối tượng.
Sau khi tổng hợp, các tỉnh phê duyệt tỷ lệ nghèo, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội sẽ phê duyệt danh sách đối tượng và áp dụng chính sách cho đúng đối tượng. Chậm nhất hết quý 1, danh sách hộ nghèo, cận nghèo sẽ được phê duyệt.
– Đối với việc xác định đối tượng mới thì các chính sách hỗ trợ thay đổi như thế nào, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Trong giai đoạn chuyển tiếp, cần thời gian xác định đối tượng hộ nghèo, cận nghèo. Riêng về một số chính sách trực tiếp như bảo hiểm y tế… cho hộ nghèo, cận nghèo thì gia hạn cho đến tháng Sáu. Sau khi có kết quả rà soát sẽ áp dụng các chính sách theo danh sách hộ nghèo mới.
Theo cách rà soát mới, chắc chắn những hộ nghèo về thu nhập trong theo chuẩn cũ vẫn nằm trong danh sách hộ nghèo mới. Danh sách mới sẽ bổ sung những đối tượng thiếu hụt các chiều khác như: Y tế, giáo dục, nhà ở, tiếp cận thông tin….
Trước đây, mặc dù xác định chuẩn nghèo chỉ theo một chiều là thu nhập nhưng các chính sách hỗ trợ lại đa chiều: Hỗ trợ giáo dục, y tế, vay vốn tín dụng… và các chính sách sẽ vẫn tiếp tục thực hiện.
Tuy nhiên, thời gian tới, Chính phủ sẽ hạn chế chính sách hỗ trợ cho không, tăng cường chính sách hỗ trợ cho vay có hoàn trả, có điều kiện và có thời hạn, đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền, nâng cao nhận thức.
Hiện nay, các chính sách hỗ trợ nhà ở đã chuyển từ cho không sang cho vay dài hạn, lãi suất thấp. Chính sách vay vốn tín dụng hỗ trợ sản xuất cũng tăng mức cho vay, linh hoạt thời gian vay cho hộ nghèo, cận nghèo.
Các chính sách giảm nghèo sẽ được xác định theo hướng phân loại chính sách tác động đến từng nhóm đối tượng cụ thể như hỗ trợ cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng. Chính sách giảm nghèo sẽ tăng quyền quyết định việc sử dụng nguồn vốn hỗ trợ cho cộng đồng để các chính sách hỗ trợ phù hợp với thực tiễn và có hiệu quả tốt hơn.
Ngân sách giảm nghèo tăng 6 lần
– Với việc sẽ tăng số lượng đối tượng hộ nghèo, cận nghèo theo tiêu chí mới, ngân sách cho giảm nghèo trong thời gian tới được được phân bổ như thế nào, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Trong 5 năm tới, ngân sách riêng cho chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo tăng 6 lần so với giai đoạn trước. Ngân sách chỉ riêng chương trình 30A là 46.000 tỷ đồng với mục tiêu gồm 90 huyện, hơn 2.300 xã đặc biệt khó khăn, hơn 3.000 thôn bản và 310 xã ven biển hải đảo.
Các chính sách chi thường xuyên cho hộ nghèo, cận nghèo như: Bảo hiểm y tế, hỗ trợ giáo dục, cho vay tín dụng… cũng tăng lên 15.000 tỷ đồng.
Trước đó, mặc dù xác định chuẩn nghèo theo thu nhập nhưng chúng ta đã có quá trình thực hiện các chính sách hỗ trợ đa chiều. Thời gian tới, các chính sách sẽ chuyển từ 16 chương trình mục tiêu quốc gia nói chung còn 2 chương trình. Trong đó là chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và chương trình giảm nghèo bền vững, như vậy nguồn lực sẽ tập trung hơn vào những đối tượng địa phương còn khó khăn để thực hiện mục tiêu giảm nghèo.
– Xin cảm ơn ông!
| Thành tựu về giảm nghèo của Việt Nam luôn là điểm sáng, được cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. Trong giai đoạn 2011-2015, tỷ lệ hộ nghèo cả nước giảm bình quân khoảng 2% mỗi năm, từ 14,2% (cuối năm 2010) xuống dưới 4,5% (năm 2015), riêng các huyện nghèo giảm khoảng 6% mỗi năm, từ 58,3% xuống còn 28%. |
