ThienNhien.Net – Thái Lan đã tiến hành bơm nước từ sông Mê Công tới các khu vực đang bị ảnh hưởng bởi hạn hán ở Đông Bắc nước này. Để tránh phải tham vấn Ủy Hội sông Mê Công (MRC), trong kế hoạch dự án Thái Lan chỉ dùng từ “sử dụng nước” thay vì “chuyển nước”.
Động thái này theo sau kết quả buổi họp của Ủy Ban Nước Quốc gia Thái Lan do Thủ tướng Prayut Chan-o-cha điều hành diễn ra vào 11/01, trong đó cho phép Cục Thủy lợi Hoàng gia nước này sử dụng nước từ sông Mê Công để phục vụ cho nông nghiệp và sản xuất, sinh hoạt trong thời kỳ hạn hán.
Phát ngôn viên Cục Thủy lợi Hoàng gia Thái Lan, ông Thanar Suwattana, cho biết cách đây vài ngày, ba máy bơm nước với công suất 12.000l/s đã được đưa vào hoạt động để bơm nước từ dòng chính và các dòng nhánh sông Mê Công vào kênh dẫn nước Huay Laung, huyện Nong Khai, tỉnh Phon Phisai.
Đây chỉ là một trong 13 dự án chuyển nước lớn được thiết kế để cung cấp nước cho hơn 3 triệu hộ gia đình trên diện tích 61,3 triệu rai do Cục Thủy lợi Hoàng gia khởi xướng.
Năm ngoái, Cục Thủy lợi Hoàng gia Thái Lan đã hoàn thiện nghiên cứu khả thi cho kế hoạch chuyển nước này. Sau khi hoàn thành, dự án chuyển nước sẽ giúp nâng tổng diện tích đất được tưới tiêu ở Đông Bắc Thái Lan từ 500.000 lên 1,3 triệu rai (1 rai = 1,6 km2). Theo dự kiến, giai đoạn đầu tiên dự án sẽ cung cấp tưới tiêu cho khoảng 15.000 rai đất nông nghiệp trong khu vực Huay Laung.
“Chúng tôi vẫn cần một lượng nước lớn từ sông Mê Công bù đắp cho các lưu vực sông khác trên cả nước để giúp giảm hạn hán cũng như đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt cho người dân.”– Ông Thanar Suwattana cho biết.
Cục Thủy lợi Hoàng gia Thái Lan chỉ dùng từ “sử dụng nước” thay vì “chuyển nước” để tránh phải tham vấn ý kiến của MRC. Theo quy định, thành viên MRC “sử dụng” nước để tiêu dùng sẽ không cần tham vấn ý kiến của các thành viên khác; nếu dùng nước để phục vụ cho các dự án phát triển sẽ phải tham vấn trước khi thực hiện.
Ông Thanar Suwattana biện luận: “Thời điểm này chúng tôi chỉ sử dụng nước sông Mê Công để tiêu dùng. Khi nào chúng tôi mở rộng các dự án phát triển thủy lợi thì mới được xem là chuyển nước và phải yêu cầu tham vấn trước với MRC. Hiện MRC không có thẩm quyền phản đối hoặc đồng thuận với dự án của chúng tôi.”
Trước động thái của Chính phủ, Mạng lưới lưu vực sông Isan của Thái Lan đã phát đi tuyên bố phản đối dự án chuyển nước và khẳng định chính phủ Thái Lan có thể sẽ lặp lại thất bại của các dự án đậptrên sông Mê Công như dự án Chi Munvà Pak Mun do có những tác động bất lợi tới việc quản lý nước trong khu vực. Đa dạng sinh học nước ngọt đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi các dự án này và người dân địa phương cũng đang gánh chịu hậu quả, mạng lưới khẳng định.Mạng lưới kêu gọi Cục Thủy lợi Hoàng gia Thái Lan đưa ý kiến người dân địa phương vào trong các kế hoạch quản lý nguồn nước của họ và khẳng định những người dân không cần chuyển nước từ sông Mê Công bởi mỗi một làng đều có sẵn các hệ thống cung cấp nước phù hợp với hệ sinh thái địa phương họ.
Trong khi đó Sopheak Meas, cán bộ truyền thông của MRC cho biết: “Ban Thư ký MRC không hề nhận được bất kỳ thông báo nào về việc chính phủ Thái Lan muốn chuyển nước từ sông Mê Công”.
Còn bà Pianporn Deetes,Giám đốc Chương trình Thái Lan của Tổ chức Sông ngòi Quốc tế chobiết chi tiết về kế hoạch chuyển nước của Thái Lan đã không được chia sẻ với các quốc gia cùng chung dòng Mê Công, những nước vốn sẽ mất đi phần nước Thái Lan giữ lại. “Là một thành viên của MRC, Thái Lan cần phải xem xét trách nhiệm của mình, đặc biệt là với các nước hạ nguồn”– bàPianporn Deetes khẳng định.
