ThienNhien.Net – Với lối sản xuất thủ công, các lò gạch ở Tuyên Quang đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân, UBND tỉnh Tuyên Quang đã ban hành lộ trình xóa bỏ lò gạch thủ công, nhưng việc triển vẫn “giậm chân tại chỗ”.
Quyết định vẫn trên giấy?
Ngày 21/10/2013, tỉnh Tuyên Quang đã ban hành Quyết định 398/QĐ – UBND về lộ trình xóa bỏ lò gạch thủ công đến năm 2020. Ngoài ra, tỉnh Tuyên Quang ban hành các chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế sản xuất, kinh doanh và sử dụng vật liệu không nung; đồng thời có quy định cụ thể đối với việc sử dụng vật liệu không nung trong các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh.
Lộ trình đã có, thế nhưng việc triển khai thực hiện lại đang “giậm chân tại chỗ”.
Tại xã Thái Sơn, huyện Hàm Yên, hàng chục lò gạch vẫn đua nhau hoạt động. Những lò gạch nằm ngay sát khu dân cư thi nhau nhả ra những cột khói trắng toát gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tình trạng xây dựng mới vẫn diễn ra công khai theo kiểu “mạnh ai nấy làm”, không có cơ quan chức năng nào kiểm tra, xử lý.
Ông Nguyễn Văn Khoa, Phó trưởng thôn An Thạch 2, xã Thái Sơn cho biết, việc xây dựng mới các lò gạch là có, ở đây mạnh ai nấy làm, không thấy cơ quan chức năng nào kiểm tra quản lý. Riêng về vấn đề xóa bỏ các lò gạch cạnh khu dân cư cũng không thấy triển khai gì.
Trong khi đó, các chủ lò gạch vẫn còn mơ hồ về Quyết định của UBND tỉnh Tuyên Quang liên quan đến việc xóa bỏ các lò gạch thủ công. Theo họ, việc chuyển đổi sang lò gạch công nghệ cao chi phí lớn không thể làm được. Bà Đặng Thị Lan, chủ lò gạch cho biết, nếu không làm gạch nữa thì cả thôn không biết làm nghề gì, vì ruộng vườn không có, còn nếu chuyển đổi sang lò gạch công nghệ cao thì kinh phí rất lớn, lên đến vài trăm triệu đồng, phải 3 – 4 gia đình mới làm được một lò.
Ông Bùi Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND xã Thái Sơn thừa nhận, trong khoảng 2 năm trở lại đây trên địa bàn vẫn xảy ra tình trạng xây dựng mới các lò gạch, xã cũng có lập biên bản xử lý. Hiện xã đang xin UBND huyện gia hạn thêm 1 năm để có thời gian chuyển đổi, tức là đến năm 2016 lò gạch thủ công phải chấm dứt. Đến thời điểm đó nếu hộ nào không xóa bỏ xã buộc phải cưỡng chế.
Báo động tình trạng ô nhiễm
Hiện trên địa bàn xã Thái Sơn, huyện Hàm Yên có khoảng 30 lò gạch thủ công, là địa phương tập trung nhiều lò gạch nhất tỉnh Tuyên Quang. Ban đầu chỉ có người dân thôn An Lâm xây dựng lò gạch rồi sau đó các thôn xung quanh như An Thạch 1, An Thạch 2… các lò gạch cũng đua nhau mọc lên. Vì vậy, tình trạng ô nhiễm cũng nặng nề hơn các nơi khác. Những cột khói nghi ngút, đặc quánh gặp những cơn gió thì tràn vào nhà dân, trường học, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và cuộc sống của người dân nơi đây.
Nhà ở ngay cạnh các lò gạch, ông Nguyễn Văn Mạnh, thôn An Thạch 2, xã Thái Sơn bức xúc, khói của lò gạch rất độc hại, những lúc lò gạch hoạt động là khói tràn thẳng vào nhà rất khó chịu nhưng buộc phải chấp nhận bởi không có cách nào khác. Trong thôn đã có trường hợp chết vì bị ung thư phổi, bản thân ông cũng bị mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
Những lò gạch thủ công không chỉ gây ô nhiễm không khí mà còn làm ảnh hưởng đến sự phát triển của hoa màu gây thiệt hại lớn về kinh tế, đã có trường hợp xảy ra mâu thuẫn khi cây trồng bị ảnh hưởng, chính quyền xã phải can thiệp yêu cầu chủ lò gạch đền bù mới thôi. Theo ông Trần Văn Dũng, thôn An Thạch 2, xã Thái Sơn, khói lò gạch tràn đến đâu thì cây cối hoa màu bị ảnh hưởng tới đó; quanh đây các loại cây cối, nhãn, mía không phát triển được.
Nguy hiểm hơn, trong khu vực này lại là điểm trường thôn An Lâm, hàng ngày hàng trăm học sinh tiểu học và mầm non bị “bao vây” bởi làn khói trắng từ lò gạch.
Là người đã từng tham gia giảng dạy tại điểm trường thôn An Lâm hơn 20 năm, cô Trần Thị Minh, thôn An Thạch 2 cho biết, vì điểm trường nằm ngay gần các lò gạch thủ công nên có những hôm gió về khói tạt thẳng vào các lớp rất khó chịu, ảnh hưởng đến đường hô hấp cũng như sự tập trung học tập của cả cô và trò.
Một lò gạch thủ công mỗi lần nung thời gian kéo dài 2 ngày 2 đêm, phải tiêu tốn lượng lớn than và củi, như vậy có thể thấy lượng khói thải ra môi trường là rất lớn.
Trong khi chờ đợi sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng thì hàng trăm hộ dân sống quanh khu vực các lò gạch thủ công ngày đêm phải sống chung với khói lò gạch, đe dọa sức khỏe, tính mạng người dân và bài toán xóa bỏ lò gạch thủ công vẫn chưa có lời giải.
