Trơ trọc… rừng Hòn Dung

ThienNhien.Net – Trong kháng chiến, Hòn Dung (xã Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) vốn là “rừng che bộ đội, rừng vây quân thù”. Vậy mà giờ đây, những cánh rừng bạt ngàn đã và đang bị cạo trọc, khiến những ai từng một thời gắn bó với vùng đất cách mạng này không khỏi nhói lòng…

Kỳ 1: Tan hoang núi Bò Mắt

Rừng Đá Bàn mùa này khô khốc. Đứng trên đỉnh Hòn Dung, cái nắng cuối mùa khô táp thẳng vào mặt từng hồi rát rạt. Trước mặt, sau lưng, chỗ nào cũng cây đổ ngổn ngang. Gốc lớn, gốc nhỏ còn ứa nhựa. Cảm giác tan hoang, xót xa cứ nhói lên khi chứng kiến khung cảnh bạt ngàn cây cối bị đốn hạ.

Hạ cây ồ ạt 

Cách đây mấy tháng, nhìn từ xa, núi Bò Mắt (thuộc Hòn Dung) vẫn xanh rậm cây cối. Giờ đây, tất cả chỉ còn trơ gốc. Những thân cây đổ ngổn ngang, những vạt rừng còn sót lại cũng cháy sém, nham nhở. Ở khu vực sát đập Đá Bàn, khoảng mấy ha đất rừng mới bị đốn hạ. Cây nhỏ, cây to bị “bức tử” bởi những nhát cưa máy sắc lạnh. Chỉ tay về phía mấy gốc ké nằm trơ trụi, Thiện – một tay phá rừng có tiếng ở xã Ninh Sơn khoe với chúng tôi: “7ha đó tôi mới cưa tháng trước. Một mình tôi với một cây cưa máy, vừa làm vừa chơi mà chưa đầy 20 ngày tôi đã hạ hết. Ngày xưa, nếu dùng rìu, rựa thì mấy tháng trời mới làm sạch được chỗ này. Cây ở đây tuy không lớn nhưng mật độ cây rừng dày đặc, rất khó đốn hạ, chỉ có tầm cỡ có nghề như tôi mới phá nhanh như vậy”.

Từng có thời gian điều tra việc khai thác vàng ở Ninh Sơn nên chúng tôi không lạ gì khu vực núi Bò Mắt. Cách đây mấy năm, cả một bạt rộng lớn được bao bọc bởi cây rừng. Cây to, cây nhỏ xòe tán kín cả mặt đất. Dân phu vàng làm việc giữa ngày hè mà không cần đội nón. Vậy mà giờ đây, cả một mái núi phía đông không còn một bóng cây. Thấy chúng tôi có vẻ thắc mắc, Thiện ra điều hiểu biết: “Khó gì đâu, mấy ngày trời nắng, đưa cưa máy lên cưa sát gốc nhưng không cho cây đổ. Người đứng dưới núi nhìn lên vẫn thấy một màu xanh, biết đâu rừng bị phá. Đến khi cây khô, cho một mồi lửa là xong. Những thân gỗ lớn sử dụng được, vài bữa tôi cho xe lên lấy về. Ai hỏi thì cứ nói là rừng bị cháy, tận thu cây. 12ha đất rừng của tôi đều làm theo kiểu này”.

Trong khi khoe mẽ chiến tích phá rừng của mình, Thiện tiết lộ sang năm, gã sẽ chuyển sang hoạt động tại lòng hồ Đá Bàn. “Bên đó dù là rừng phòng hộ nhưng được cái khuất núi, ít tai mắt, có hạ cây cũng khó biết” – Thiện cười đầy bí hiểm.

Điểm mặt những tay cộm cán

Thực ra, tình trạng cưa cây với diện tích lớn trên đỉnh Hòn Dung đã xảy ra ở Ninh Sơn nhiều năm nay. Mỗi lần tàn phá cây cối ở địa danh này đều với diện tích lớn. Những cá nhân vi phạm đều là những người có rẫy ở cạnh rừng. Dựa vào đặc điểm “da beo” của đất rừng Ninh Sơn, có cơ hội là các cá nhân có máu mặt lập tức đốn hạ cây cối tự nhiên. Qua sự giới thiệu của một người đàn ông ở thôn 2, chúng tôi tìm đến một người tên Khánh ở thôn 5, xã Ninh Sơn. Sau mấy bận gặp mặt, người này mới chịu nói chuyện: “Ở đây, anh em nhà thằng Thiện là phá rừng ác nhất. Tôi cũng mới phá 1ha ở sát đỉnh Hòn Dung. Nếu thích, sang năm phá tiếp”. Qua trò chuyện với Khánh mới biết, thực sự chỉ có vài cá nhân phá rừng ở khu vực núi Bò Mắt. Rừng phá xong thì đất biến thành đất rẫy. Cách đây mấy mùa rẫy, anh em nhà Đồng “đen” ở thôn 5 cũng đã phá cả chục ha, nay đã canh tác, ai có nhu cầu sẽ bán lại.

Qua tìm hiểu được biết, ngoài những nhân vật cộm cán trên, trong năm 2015, danh sách này còn có Dương Ngọc Có (thôn 2), Lê Thanh Hải (thôn 3) đã phá một diện tích rừng không nhỏ do xã Ninh Sơn quản lý. Trước đó, năm 2014, các cá nhân trong xã gồm: Đoàn Thị Minh Hiếu, Nguyễn Đình Quế, Nguyễn Văn Bút đã phá khoảng 4ha rừng ở khu vực núi Bò Mắt. Một người dân ở ngay gần rừng Hòn Dung cho biết: “Năm nào rừng ở đây cũng bị phá. Bọn họ đem cưa máy lên cưa rầm rầm giữa thanh thiên, bạch nhật mà có thấy ai xử lý”.

Ai chống lưng cho lâm tặc?

Có điều lạ, diện tích cây bị đốn hạ theo kiểu tận diệt năm nào cũng nhiều, song đến thời điểm hiện tại chưa có một cá nhân nào bị xử lý nặng. Có chăng chỉ là phạt hành chính khoảng 1 triệu đồng hoặc cảnh cáo, nhắc nhở. Trong một lần trà dư, tửu hậu với Thiện, gã hứng chí chỉ đống gỗ đã được xẻ hộp vuông vức trong nhà mình rồi nói: “Toàn hàng xịn đấy, đây chỉ để một ít, mấy khối gỗ xịn hơn cất ở nhà bố vợ hết rồi. Ông anh xem có mối nào cần gỗ cứ đặt, chỉ vài bữa là có ngay. Ở Ninh Sơn này, không rừng nào là tôi không biết”.

Khi được hỏi sao phá nhiều như vậy mà không việc gì, Thiện trả lời: “Tuy đây là rừng đầu nguồn nhưng mình có “cơ” thì mới dám phá, đám khác mà làm là bị truy tố ngay. Rừng này do xã quản lý, kiểm lâm không có quyền gì cả. Mình phá thì buộc họ phải kiểm tra nhưng chỉ để lấy lệ. Sau đó biết điều chút đỉnh là hòa cả làng. Cán bộ xã toàn anh em, chiến hữu cả mà. Hồi trước phá được 5ha, cúng rẫy mời cán bộ xã lên trên này nhậu luôn. Mấy ổng cũng trách sao phá rừng, tôi nói nghèo khó thì phá thôi, thế là xong”.

Làm việc với xã Ninh Sơn, ông Đào Trung Hải – Phó Chủ tịch xã Ninh Sơn cho biết: “Ngay khi phát hiện các đối tượng phá rừng, tôi đã trực tiếp lên kiểm tra. Trong đó Lê Đăng Thiện phá khoảng 0,2ha; một cá nhân khác không phải người địa phương phá 0,7ha nhưng không biết tên tuổi. Tổng toàn bộ diện tích rừng bị phá vừa qua khoảng 1,2ha. Đây là rừng thuộc trạng thái 1C (rừng tái sinh). Chúng tôi đã lập biên bản và yêu cầu cam kết không được phá rừng nữa”. Theo ông Hải, hiện xã đã chuyển biên bản vi phạm cho Hạt Kiểm lâm thị xã xử lý. Bên cạnh diện tích rừng do xã quản lý bị phá thì còn có một phần diện tích bị phá khác do Ban Quản lý rừng phòng hộ Ninh Hòa quản lý. Do đó, phần này xã không có thẩm quyền.

Rời UBND xã Ninh Sơn khi trời đứng bóng, dù ở rất xa nhưng nhìn diện tích cây cối trên đỉnh Hòn Dung bị cạo trọc cũng đủ thấy diện tích thực tế không chỉ 1,2ha. Hình ảnh những gốc cây ứa nhựa, thân cây cháy sém nằm trơ trụi trên núi Mắt Bò khiến nhiều nghi vấn cứ lặp đi, lặp lại trong đầu chúng tôi…