ThienNhien.Net – Thời gian gần đây, Báo Đại Đoàn Kết liên tục nhận được đơn thư kêu cứu của 28 hộ dân khu 3, xã Tử Đà, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ phản ánh về việc Công ty CP phát triển đầu tư Thái Sơn (Cty Thái Sơn) khai thác cát tràn lan khiến đất canh tác của nhân dân bị sạt lở nghiêm trọng.
Dân lao đao
Theo phản ánh của 28 hộ dân xã Tử Đà, từ năm 1990 khi bãi bồi ven sông Lô hình thành, các hộ dân đã ra khai hoang cải tạo. Sau nhiều công sức bỏ ra, bãi cát hoang hóa ven sông biến thành cánh đồng trù phú, tốt tươi. 28 hộ dân đã sử dụng, canh tác bãi bồi ven sông Lô 25 năm nay, không xảy ra tranh chấp. Vậy mà, đùng một cái, từ khi Công ty Thái Sơn tiến hành khai thác cát sỏi trên dòng sông Lô đã khiến cuộc sống của họ bị đảo lộn, đất đai mà người dân đang canh tác bị sụt lở nghiêm trọng.Hệ thống kè sông cũng bị ảnh hưởng.
Khảo sát thực tế tại đây, chúng tôi thấy đất nông nghiệp dọc bờ sông Lô nguy cơ sạt lở rất cao. Cứ cách một đoạn, các mảnh ruộng của người dân lại bị dòng nước ăn sâu vào bờ, tạo thành những thành vách dựng đứng. Chỉ tay vào chiếc tàu hút cát dưới lòng sông, ông Đỗ Văn Kính (một người dân địa phương) ngao ngán: “Các tàu hút cát hoạt động suốt ngày đêm. Ban ngày, họ còn hút cát ở giữa lòng sông, chứ ban đêm họ tiến sát bờ hút cả đất canh tác chúng tôi xuống sông. Bức xúc người dân xua đuổi, đấu tranh mãi cũng vô ích”.
Do ít ruộng nên đất canh tác ven sông Lô trở thành nguồn thu nhập chính của nhiều người dân xã Tử Đà. Tuy nhiên, gần đây nạn khai thác cát tràn lan và việc ngành chức năng cấp phép cả khu vực diện tích đất bãi bồi khiến diện tích đất nông nghiệp ven sông ngày càng thu hẹp. Thực tế liên tục xảy ra xung đột giữa người dân và doanh nghiệp khai thác cát gây mất trật tự, an ninh địa phương.
Theo lãnh đạo xã Tử Đà, khi ngành chức năng tỉnh Phú Thọ phối hợp cùng UBND huyện Phù Ninh và đại diện Công ty Thái Sơn tiến hành cắm mốc giới giao đất ngoài thực địa có nhiều vị trí “chồng lấn” diện tích đất canh tác của nhân dân vì vậy đã xảy ra tranh chấp. Công ty Thái Sơn liên tục cho phương tiện khai thác vào các vị trí, đất canh tác của nhân dân Khu 3 đã gây bức xúc cho nhân dân dẫn đến việc nhiều hộ dân có đất đã lời qua tiếng lại với đơn vị thi công.
Coi thường chỉ đạo của Tỉnh ủy?
Theo Văn bản số 898-TB/TU ngày 16-7-2013 của Tỉnh ủy Phú Thọ, ngày 12-7-2013, Thường trực Tỉnh ủy nhận được Công văn số 2596 của UBND tỉnh xin ý kiến Thường trực Tỉnh ủy về một số dự án đầu tư khai thác khoáng sản… Sau khi xem xét, Thường trực Tỉnh ủy có ý kiến chỉ đạo, đồng ý cho triển khai dự án đầu tư khai thác cát sỏi lòng sông Lô tại xã Tử Đà. “Chỉ tiến hành giao diện tích lòng sông, không được giao đất bãi đang canh tác; Nghiêm cấm việc khai thác vượt ranh giới mỏ được giao, vượt quá giới hạn độ sâu cho phép, khu vực cấm, khu vực chưa được cấp phép; Quá trình khai thác đảm bảo an toàn, không gây sạt lở bờ sông, tác động xấu đến môi trường, không làm ảnh hưởng đến dòng chảy, đảm bảo an toàn công trình đê điều và giao thông..”- Văn bản số 898 chỉ đạo rõ.
Tỉnh ủy chỉ đạo rõ ràng là vậy, thế nhưng ngày 28-11-2013, UBND tỉnh Phú Thọ đã cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 42/GP-UBND cho Công ty Thái Sơn tổng diện tích là 36,5 ha trong đó có cả đất bãi bồi ven sông Lô thời gian khai thác đến hết ngày 28-11-2014. Sau đó, UBND tỉnh Phú Thọ tiếp tục cấp Giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Thái Sơn khai thác đến hết năm 2017.
Sau nhiều tranh chấp gây mất an ninh trật tự địa phương, ngày 1-4-2015, UBND huyện Phù Ninh tổ chức hội nghị đối thoại với nhân dân xã Tử Đà. Tại buổi đối thoại, ông Vũ Minh Lý- Chủ tịch UBND xã Tử Đà cho rằng: “Năm 2005, UBND xã có kiểm kê quỹ đất bãi bồi ven sông của các hộ tự ý canh tác. UBND xã có thu mỗi sào 50.000 đồng/năm. Nay UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản cho Công ty Thái Sơn đề nghị cấp có thẩm quyền đảm bảo quyền lợi cho người dân.”. Còn ông Phạm Văn Toán – Trưởng phòng TNMT huyện Phù Ninh cũng nêu ý kiến: “Để đảm bảo lợi ích thực tế của các bên, UBND xã Tử Đà xem xét vận dụng theo Khoản 2, Điều 9 và Điều 21 Quyết định số 11/QĐ-UBND ngày 10-9-2014 của UBND tỉnh để tính toán mức hỗ trợ về đất để Công ty Thái Sơn chi trả tiền hỗ trợ về đất và chi trả tiền mua lại hoa màu hiện có trên đất của các hộ dân theo quy định”. Sau khi nghe ý kiến các bên, ông Vũ Thế Dân – Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Ninh kết luận: “Công ty Thái Sơn hiện đang khai thác trong mốc giới được giao và thực hiện đầy đủ các quy định trong hoạt động khai thác khoáng sản. Trong quá trình khai thác nếu vào bãi bồi ven sông nhân dân đang trồng hoa màu thì phải bồi thường hoa màu cho nhân dân và hỗ trợ cải tạo đất theo quy định của pháp luật và theo phương án tính toán của UBND xã Tử Đà.”.
Qua sự việc cho thấy, những kiến nghị của nhân dân khu 3 xã Tử Đà là có cơ sở. Đề nghị ngành chức năng tỉnh Phú Thọ xem xét, đảm bảo lợi ích chính đáng của người dân, tránh khiếu kiện kéo dài.
