Kỳ cuối: Quảng Nam đã tìm ra lời giải?
ThienNhien.Net – Ngày 11-5, ông Trần Thanh Hà – Phó Giám đốc Sở TNMT tỉnh Quảng Nam đã có báo cáo gửi Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Huỳnh Khánh Toàn cùng một số ngành chức năng về kết quả kiểm tra tình trạng khai thác cát trái phép và tập kết cát trên địa bàn H. Duy Xuyên và khu vực giáp ranh. Điều dễ hiểu là hễ mỗi lần cơ quan chức năng tổ chức ra quân kiểm tra rầm rộ, gắt gao thì tình trạng khai thác cát trái phép lại lắng xuống. Làm thế nào để không còn tái diễn, chấm dứt được tình trạng nêu trên là bài toán khó đang đặt ra cho các ngành chức năng địa phương…
Vắng vẻ tại các “điểm nóng”
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Nam tại Công văn 1626 ngày 21-4-2015 về tổ chức kiểm tra và xử lý hoạt động khai thác cát trái phép tại khu vực hai tuyến sông Vu Gia và Thu Bồn, ngày 6-5-2015, Sở TNMT chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan kiểm tra hoạt động khai thác cát trái phép tại sông Bà Rén (sông nhánh của sông Thu Bồn) đoạn chảy qua khu vực giáp ranh giữa thôn Chiêm Sơn, xã Duy Trinh (H. Duy Xuyên), xã Điện Quang, TX Điện Bàn và 3 bến bãi tập kết cát tại bờ phía Nam sông Thu Bồn, thuộc TT Nam Phước và xã Duy Phước (H. Duy Xuyên).
Ông Hà cho biết, tại sông Bà Rén, thời điểm kiểm tra, không có hoạt động khai thác cát diễn ra và không có máy móc, phương tiện, người khai thác tại hiện trường; tuy nhiên có một khu vực đã bị khai thác cát với diện tích khoảng hơn 5.000m2, chiều sâu khoảng 1m. “Qua kiểm tra thực địa, kết hợp làm việc cùng với Phòng Cảnh sát kinh tế (CSKT CA tỉnh Quảng Nam), các tổ chức và cá nhân có liên quan nhận thấy, khu vực xảy ra hoạt động khai thác cát trái phép nói trên có thể thuộc địa phận xã Duy Trinh, tuy nhiên do nằm ở khu vực giáp ranh, xa khu dân cư và nằm sát đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi đang thi công nên việc phát hiện, xử lý hoạt động khai thác cát trái phép tại khu vực nêu trên có những khó khăn nhất định nên chưa được kịp thời” – ông Hà nói.
Theo đó, diện tích khu vực khai thác cát trái phép nêu trên bị khai thác không liên tục từ năm 2014 đến đầu tháng 5-2015, trong đó mới đây nhất do Cty TNHH Phúc Thịnh Đạt (trụ sở tại xã Điện Thắng Bắc, TX Điện Bàn) khai thác từ ngày 25-4-2015 đến ngày 3-5-2015. Tổng diện tích khu vực đã khai thác khoảng 5.000m2, tọa độ, diện tích khu vực đã khai thác đã được Phòng CSKT phối hợp với Phòng TNMT H. Duy Xuyên đo đạc, xác định tại biên bản kiểm tra ngày 5-5-2015. Khối lượng cát Cty TNHH Phúc Thịnh Đạt khai thác bán cho Cty CP Nhân Bình thi công đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi.
Đối với 3 bến bãi tập kết cát tại bờ phía Nam sông Thu Bồn, trong đó bến bãi cát nằm ở đoạn giữa cầu Câu Lâu cũ và mới, thuộc khối phố Bình An, TT Nam Phước, H. Duy Xuyên, vào thời điểm kiểm tra, tại khu vực bến bãi có 1 máy xúc và 1 ô-tô ben đang đậu tại bãi nhưng không hoạt động. Qua làm việc với ông Nguyễn Đình Thường (người quản lý bến bãi và là thủ kho của Cty CP Đầu tư và Xây dựng 569-gọi tắt Cty 569), ông này cho biết: Ngày 2-1-2015, UBND TT Nam Phước (Bên A) và Cty 569 (Bên B) ký kết Hợp đồng số 20/HĐ-UBND, theo đó Bên A đồng ý cho Bên B được sử dụng mặt bằng bến tại bờ kè sông Câu Lâu để chứa, trung chuyển vật liệu; thời gian hợp đồng kể từ ngày 1-1-2015 đến 31-12-2015; bên B phải nộp cho bên A số tiền là 36 triệu đồng. Được biết, thời gian qua, Cty 569 đã sử dụng bến bãi nói trên để tập kết cát khai thác từ mỏ cát thôn Đình An của Cty, trung bình khoảng 200m3/ngày.
Đối với bến bãi cát thuộc thôn Câu Lâu Đông, xã Duy Phước, H. Duy Xuyên, vào thời điểm kiểm tra, tại khu vực nêu trên có 2 bến bãi tập kết cát, nằm cách nhau khoảng 70m (dọc theo bờ sông). Trong đó, 1 bến bãi do ông Huỳnh Tấn Dậu (trú thôn Câu Lâu Đông, xã Duy Phước) làm chủ bãi. Tại bãi có khoảng 150m3 cát và 1 máy xúc đang đậu. Bến còn lại do ông Huỳnh Xuân Thắng – Giám đốc Cty TNHH Huỳnh Xuân Thắng làm chủ bãi. Tại bến bãi không có cát tập kết.
Theo ông Trần Thanh Hà, hoạt động khai thác cát trái phép trên sông Thu Bồn đoạn từ cầu Câu Lâu đến xã Duy Vinh chỉ diễn ra vào buổi tối. Tổ chốt chặn của H. Duy Xuyên đã lập trạm chốt chặn tại xã Duy Phước; tổ chức chốt chặn, kiểm tra hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép bắt đầu từ ngày 1-5-2015 và đã phát hiện 2 trường hợp khai thác cát trái phép và hiện đang lập hồ sơ để xử lý.
Đối với bến bãi tập kết cát tại đoạn giữa cầu Câu Lâu cũ và mới, trước đây UBND tỉnh đã có 2 văn bản chỉ đạo UBND H. Duy Xuyên xử lý, trong đó mới đây nhất là Công văn số 3425/UBND-KTN ngày 25-8-2014 yêu cầu UBND H. Duy Xuyên chỉ đạo UBND TT Nam Phước chấm dứt tình trạng cho tổ chức sử dụng đất trái quy định pháp luật, không được tiếp tục cho phép Cty 569 sử dụng đất để làm bến bãi chứa, trung chuyển cát tại khu vực bãi Câu Lâu (nằm giữa cầu Câu Lâu cũ và mới); kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc thống nhất cho phép Cty 569 sử dụng đất không đúng quy định pháp luật… “Qua kiểm tra, Sở TNMT nhận thấy việc UBND TT Nam Phước ký hợp đồng cho Cty 569 sử dụng đất để làm bến bãi chứa, trung chuyển cát tại khối phố Bình An là chưa phù hợp với quy định pháp luật; không thực hiện đúng chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 3425 ngày 25-8-2014. Ngoài ra, việc sử dụng đất ở vào mục đích làm bến bãi tập kết cát (chứa, trung chuyển, kinh doanh cát) của ông Dậu và ông Thắng chưa đúng mục đích sử dụng đất” – ông Hà khẳng định.
Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm
Để làm tốt công tác quản lý hoạt động khai thác cát và chấn chỉnh tình trạng “làm ngơ”, gián tiếp để nạn khai thác cát trái phép diễn ra trên địa bàn, Sở TNMT tỉnh Quảng Nam đề nghị UBND tỉnh xem xét chỉ đạo UBND H. Duy Xuyên yêu cầu UBND TT Nam Phước chấm dứt ngay hợp đồng đã ký kết với Cty 569 và chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan; đình chỉ hoạt động sử dụng đất, cho phép sử dụng đất để làm bến bãi chứa, trung chuyển, kinh doanh cát không đúng quy định pháp luật của ông Dậu, ông Thắng (Cty TNHH Huỳnh Xuân Thắng) và các hộ gia đình, cá nhân liên quan.
Trên cơ sở này, ngày 14-5, ông Đinh Văn Thu – Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo: UBND TT Nam Phước chấm dứt ngay Hợp đồng số 20/HĐ-UBND ngày 2-1-2015 đã ký kết với Cty 569 và chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan. Đình chỉ hoạt động sử dụng đất, cho phép sử dụng đất để làm bến bãi chứa, trung chuyển, kinh doanh cát không đúng quy định pháp luật tại bờ phía Nam sông Thu Bồn của ông Huỳnh Tấn Dậu, ông Huỳnh Xuân Thắng (Cty TNHH Huỳnh Xuân Thắng) và các hộ gia đình, cá nhân liên quan. UBND H. Duy Xuyên tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo UBND TT Nam Phước kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, cá nhân trong việc tiếp tục cho phép Cty CP Đầu tư và Xây dựng 569 sử dụng đất để làm bến bãi chứa, trung chuyển cát không phù hợp với quy định pháp luật và chỉ đạo của UBND tỉnh…
Hy vọng với sự vào cuộc quyết liệt, đầy trách nhiệm của chính quyền tỉnh Quảng Nam và các ngành chức năng có liên quan, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông tại địa phương này sẽ dần “hạ nhiệt”, đồng nghĩa với bài toán khó lâu nay cũng vì thế mà có đáp án kịp thời, phù hợp.
