ThienNhien.Net – Trận động đất dữ dội ở Nepal hôm 25.4 nằm trên đứt gãy nghịch (thrust fault), một phần của lớp kiến tạo vỏ Trái Đất bị một lớp kiến tạo khác đẩy lên, tạo ra sức ép xé toạc mặt đất thung lũng Katmandu, theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ.
“Những điểm cơ bản về địa chất của khu vực là lớp kiến tạo địa tầng Ấn Độ bị tống và đẩy đi phía bên dưới lớp kiến tạo Âu Á, và vì hai lớp này di chuyển nghịch chiều, hướng về phía nhau… lực đẩy tăng lên qua thời gian. Dù sự di chuyển không liên tục, nhưng khi di chuyển nó tạo ra cú sốc và tạo ra động đất lớn”- ông John Bellini, chuyên gia địa vật lý của Trung tâm Quốc gia Thông tin về Động đất thuộc Cơ quan Khảo cứu Địa chất Hoa Kỳ giải thích.
“Sự va chạm giữa chúng là một ví dụ tiêu biểu cho hoạt động địa chất”- nhà địa vật lý học Lung S. Chan, chuyên gia Đại học Hong Kong- nói. Mảng kiến tạo Ấn Độ đang dịch chuyển hướng phía bắc của nó tới khu vực Châu Á với tốc độ 5 cm mỗi năm. Về mặt địa chất, tốc độ này là rất nhanh.
Tác động đẩy nhau của các mảng kiến tạo sinh ra ma sát, tạo lực ép và năng lượng cho đến khi lớp vỏ nứt vỡ. Theo chuyên gia Hongfeng Yang, trong trường hợp ở Nepal, mảng kiến tạo dịch chuyển về phía trước khoảng hai mét. Sau một trận động đất, các mảng kiến tạo tiếp tục di chuyển. Chan mô tả động đất làm tiêu tan năng lượng, “giống khi ta mở nắp một bình nước đang sôi, năng lượng được phát tán ra, nhưng sau khi ta đậy nắp bình, quá trình tích tụ năng lượng lại bắt đầu”.
Times of India dẫn lời một chuyên gia cho biết lực tạo ra bởi trận động đất 7,8 Richter quét qua Kathmandu tương đương với 20 quả bom nhiệt hạch, mà mỗi quả có sức công phá lớn hơn quả bom đã tàn phá Hiroshima, Nhật Bản, nhiều lần.
Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ cho rằng động đất tại Nepal tương đối nông, có xu hướng gây ra nhiều thiệt hại và dư chấn hơn so với tác động của động đất xảy ra sâu dưới bề mặt Trái Đất.
Động đất sẽ còn xảy ra ở khu vực này trong tương lai, vì vị trí của nó nằm ở nơi hai lớp kiến tạo đẩy vào nhau. Nhưng ông Bellini nói rằng thời gian giữa hai trận động đất tương đối lâu dài, đôi khi nhiều thập niên.
“Khu vực này không xảy ra nhiều trận động đất lớn trong thời gian gần đây. Nhưng các trận động đất ảnh hưởng đến sự cấu tạo của dãy Himalaya, như vậy về mặt lịch sử đã xảy ra rất nhiều trận động đất lớn”, ông Bellini nói.
Theo báo cáo của Hiệp hội nghiên cứu Công nghệ về Động đất của Nepal, các văn bản ghi chép năm 1255 cho biết nơi này từng xảy ra động đất mạnh cấp 8 với tần suất 75 năm một lần.
Trận động đất tàn khốc với cường độ 7,8 độ Richter hôm 25.4, là trận động đất dữ dội nhất ở Nepal trong hơn 80 năm qua.
