ThienNhien.Net – Chỉ cách trung tâm xã Bình Định Nam, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam hơn 1 giờ đồng hồ đi xe máy và đi bộ, một bãi vàng đang bị khai thác trái phép rầm rộ tại khu vực núi Đá Nạy, thôn Điện An. Từ thông tin phản ánh của người dân, chúng tôi đã thâm nhập bãi vàng và ghi lại những gì đang diễn ra tại đây…
Cứ khai thác vô tư…!?
Rời QL14D, vượt qua địa phận xã Bình Trị, men theo bờ đập hồ Đồng Giá, chúng tôi rẽ vào con đường đất, dốc thoai thoải nhưng gập gềnh toàn sống trâu, ổ gà. Hai bên đường là những rừng cây keo, cao su xanh ngút ngát, sau gần 40 phút ngồi xe máy, con đường đất bị chắn ngang bởi một khe suối cạn, người dẫn đường nói đây là dòng suối Con, từ đây bắt đầu ngược dốc, phải đi bộ… Bỏ chiếc xe máy bên bờ suối, chúng tôi nhằm hướng dãy núi có tên Đá Nạy, mải miết leo tiếp, chừng 30 phút sau đã nghe tiếng máy nổ vang một góc rừng, người dẫn đường chỉ về hướng đó nói: “Thôi tôi chỉ đưa các anh tới đây, chừ tui quay lại, các anh cứ leo lên về phía tiếng máy nổ đó là bãi vàng…”. Chưa đầy 10 phút sau, đã thấy thấp thoáng trong rừng keo xanh tốt là những lán trại của những người làm vàng. Thấy có người lạ đột ngột xuất hiện, mấy thanh niên từ trong lán ùa ra đứng trên đầu dốc nhìn chúng tôi đầy vẻ khó chịu, rồi lui vào lán, tiếng máy nổ cũng tắt theo, chỉ còn những đám bụi đất đá hòa lẫn khói đen kịt từ ống xả chiếc máy nổ vẫn còn mù mịt giữa không trung. Hai thanh niên có dáng vẻ bặm trợn tiến đến chúng tôi hỏi: “Mấy anh đi đâu…”. Tôi trả lời tỉnh queo: “Tôi từ Bắc vào, trước làm trên Phước Sơn, nghe mấy “đại ca” ở Tam Kỳ nói muốn sang một “vỉa” giá hơn 1 tỷ, lên coi xem sao…”. Mấy thanh niên nhìn chúng tôi dò xét, nhưng cũng bớt cảnh giác, trò chuyện cởi mở hơn: “Tôi là Thơ, làm công cho ông Bảy, ông Hậu, mấy anh em đây cũng thế hết…”. Tôi hỏi: “Hầm mình làm có trúng không…?”. Thơ gục đầu: “Cũng tạm được, ngày cũng được dăm chai (5 triệu), nhưng ớn mấy ông truy quét quá, để ông Bảy lo làm luật xong rồi mới dám đụng vỉa chính… Mấy anh muốn làm, cũng phải lo làm luật là cứ khai thác vô tư, có bảo kê rồi…” (!?).
Nhìn quanh quan sát trên diện tích gần 200 m2 của khu rừng keo lá tràm, các đối tượng đào vàng trái phép đã đào 2 giếng sâu hơn 20 mét, xuống hầm đào quặng. Chiếc máy tời vừa dừng hoạt động, vừa đưa lên khỏi mặt đất mấy chục bao đá quặng tươi màu đất mới. Ngay bên cạnh chiếc máy nổ nghiền đá quặng, các “vàng tặc” đã khai thông một con kênh dẫn nước dài hàng chục mét thông xuống khe suối chúng tôi vừa vượt qua lúc đi lên. Đây chính là hệ thống máng đãi vàng, sau khi đá quặng đã được máy nghiền nát. Xung quanh vạt rừng, từng đống đất đá được máy xay thải ra cao như núi, đỏ ối cả một vạt rừng. Tôi hỏi Thơ: “Chỉ có mấy anh em mình làm thôi sao…?”. Thơ lắc đầu: ”Đâu có, hơn 20 mươi đứa chớ, nhưng chúng nó đang ở dưới hầm ấy…”.
Tôi tiến về phía 2 dãy lán nghỉ, bên cạnh dãy sạp hơn chục chiếc võng bạt mắc nối tiếp nhau, một thanh niên nói giọng miền Bắc đang hý húi làm thịt con gà, niềm nở mời chúng tôi ở lại ăn cơm, tranh thủ mấy người thanh niên lại chúi đầu vào công việc, tôi rẽ tạt lên sườn núi, phát hiện một chiếc hố dưới là những chiếc máy nổ Trung Quốc, máy nghiền đá phủ bạt kín, cả một đống dây dẫn nước dài cả trăm mét còn mới nguyên, chứng tổ các đối tượng khai thác vàng nơi đây đang chuẩn bị cho một quy mô khai thác rất rầm rộ. Sau một hồi ngó nghiêng, chúng tôi chào mấy thanh niên xuống núi, không bận tâm chúng tôi là ai, họ lại tiếp tục vào công việc, tiếng máy nổ lại giòn rã trên sườn núi.
Những người dân thôn Đại An ở ngay sát bên cho biết, tình trạng khai thác vàng trái phép diễn ra cả năm nay rồi, một số là người nơi khác tới, còn đa phần là người địa phương. Chẳng hiểu chính quyền có cho phép không mà họ ngang nhiên nổ mìn, đào hầm phá núi, rồi xay đá quặng, dùng hóa chất dẫn nước suối về đãi vàng. Cả khu vực chỉ có dòng suối Con phục vụ sinh hoạt, sản xuất cho người dân, nhưng bây giờ không ai dám dùng nước suối, đến cho bò uống nước cũng không dám. Nhiều người dân rất muốn phản ánh chính quyền tình hình này, nhưng không ai dám vì sợ bị các đối tượng khai thác vàng trả thù…
Đã truy quét nhưng không lần nào bắt được quả tang…
Tại UBND xã Bình Định Nam, vừa biết ý định của chúng tôi, ông Nguyễn Công Danh- Chủ tịch UBND xã đã nói ngay: “Các đối tượng làm vàng trái phép đang rêu rao là cán bộ xã bảo kê cho chúng làm đấy ! Ai thì tôi không biết, còn riêng tôi tôi phản đối, cấm tiệt, không có vàng vọt gì cả…”. Ông Danh cho biết, thực ra tình trạng người dân địa phương cùng một số đối tượng từ địa phương khác tới lén lút khai thác vàng trái phép đã diễn ra thời gian khá lâu, nhưng không quy mô. Nhưng khi chúng tôi mở máy cho ông Danh xem những hình ảnh chúng tôi ghi được, thì ông Danh lắc đầu: “Như thế này thì gay rồi, bây giờ có mấy chục người địa phương, mấy hôm nữa các đối tượng từ nơi khác nghe hơi, đổ tới mấy trăm người thì chính quyền đến bó tay…”.
Ông Trần Quốc Bảo, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Định Nam cho biết, thực ra UBND xã đã nắm được các đối tượng tổ chức khai thác vàng trái phép tại khu vực núi Đá Nạy, thôn Điện An của xã; đó là ông Nguyễn Bảy, trú tổ 4, thôn Hưng Lộc, ông Nguyễn Đình Hậu, trú tổ 2, thôn Điện An, đều ở xã Bình Định Nam. Ngày 25/11/2014, xã đã cho triệu tập hai trường hợp này lên, đề nghị làm cam kết không tái phạm, chấm dứt ngay việc tổ chức khai thác vàng trái phép, tuy nhiên ông Bảy và ông Hậu vẫn không chấp hành.
Ngày 3/3/2015, xã đã tổ chức lượng gồm CA xã, dân quân, xã đội do chính ông Bảo chỉ huy tổ chức truy quét, nhưng không hiểu thông tin “rò rỉ” thế nào, lên đến nơi, các đối tượng đã tẩu tán hết máy móc, lán trại trang thiết bị. Lực lượng truy quét có phá hủy một số máy móc, nhưng chỉ mấy ngày sau đó, lại có thông tin các đối tượng tiếp tục khai thác, UBND xã tiếp tục tổ chức lực lượng lên kiểm tra, nhưng các đối tượng lại tẩu tán, cất dấu hết toàn bộ máy móc trang thiết bị. Cứ như vậy nhiều lần, thành ra xã cũng chưa biết tìm cách nào giải quyết dứt điểm được tình trạng khai thác vàng trái phép tại địa phương.
Trước tình trạng khai thác vàng trái phép đang diễn ra ngày càng rầm rộ tại khu vực núi Đá Nạy, thôn Điện An, xã Bình Định Nam, vi phạm Luật Khoáng sản, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự, đến môi trường tại địa phương, chúng tôi để nghị chính quyền, ngành chức năng huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam cần nhanh chóng vào cuộc, phối hợp, hỗ trợ với chính quyền xã Bình Định Nam truy quét, giải quyết, dứt điểm, chấm dứt tình trạng khai thác vàng trái phép nơi đây.
