ThienNhien.Net – Gần 8 năm hoạt động, sản xuất chế biến cũng là chừng ấy thời gian nhà máy tuyển và luyện đồng của Công ty CP Tập đoàn khoáng sản Á Cường (Nhà máy luyện đồng Á Cường) đóng tại thôn Gốc Gạo (xã Cẩm Đàn, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang) xả chất thải độc hại ra sông Cẩm Đàn, sông Lục Nam và gây ô nhiễm môi trường khu vực rộng lớn.
Bắt đầu hoạt động từ 2008 đến nay, nhà máy tuyển luyện đồng Á Cường tại thôn Gốc Gạo liên tục xả bùn thải, nước thải lẫn hóa chất màu trắng đục ra môi trường, khiến môi trường xung quanh bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tại cống xả thải của nhà máy, chúng tôi quan sát thấy dòng nước thải khổng lồ màu trắng đục lẫn bùn thải. Một số cống khác thì dòng nước đen kịt, bốc mùi hôi thối nồng nặc. Tất cả hòa vào nhau xả hết ra sông Cẩm Đàn khiến khu vực sông Cẩm Đàn gần nhà máy bị bồi lấp nghiêm trọng. Sông Cẩm Đàn lại hòa vào sông Lục Nam, nên sông Lục Nam bị ô nhiễm là điều không thể tránh khỏi.
Bất kể ngày hay đêm, bầu không khí nơi đây lúc nào cũng nặng trĩu mùi hóa chất độc hại. Mặc dù đứng khá xa khu vực nhà máy, chúng tôi vẫn bị tra tấn bởi mùi hôi thối. Ngoài ra, lượng nước thải từ các hồ chứa của nhà máy này rò rỉ ra ngoài khiến đất đai, nguồn nước ngầm xung quanh nhà máy cũng bị ảnh hưởng. Cây cối của người dân xung quanh bị nhiễm hóa chất lụi tàn và chết dần.
Theo khảo sát, nguồn nước ở các giếng khơi khu vực xung quanh nhà máy bốc mùi hóa chất nồng nặc, khiến người dân không khỏi lo ngại về sức khỏe. “Trước kia ở khu vực này, không khí rất trong lành và sông Cẩm Đàn, sông Lục Nam luôn dồi dào tôm cá. Vậy mà khi nhà máy tuyển luyện đồng Á Cường hoạt động, mọi thứ đảo lộn tất cả. Quanh năm suốt tháng chúng tôi hít căng phổi mùi hóa chất nên hầu như ai cũng bị các bệnh liên quan đến hô hấp, đường ruột. Buổi tối đeo khẩu trang ngủ mà vẫn cảm thấy khó thở, tức ngực nên mất ngủ triền miên. Do chất thải độc hại xả ra sông quá nhiều, khiến nước sông ô nhiễm, chúng tôi chả dám rửa chân, tay…Nếu ngành chức năng không có biện pháp mạnh can thiệp, chắc chúng tôi phải bỏ làng đi nơi khác sống mất.”- ông Tân, một người dân sống gần nhà máy bức xúc.
đang “bức tử” sông Cẩm Đàn và sông Lục Nam
Cũng theo người dân phản ánh, từ khi nhà máy luyện đồng Á Cường đi vào hoạt động, nguồn lợi thủy sản trên sông Cẩm Đàn ở khu vực xung quanh nhà máy bị suy giảm hẳn. Có thời điểm cá, tôm trên sông chết nổi lềnh bềnh. Các hộ dân sống dọc bờ sông cũng không dám thả châu bò, gia súc, gia cầm cạnh sông vì nếu uống phải nguồn nước bị nhiễm hóa chất độc hại sẽ bị còi cọc và chết dần, chết mòn. Nhiều hộ dân bằng nghề chăn nuôi vịt, đánh bắt cá trên sông Cẩm Đàn phải bỏ nghề vì nguồn nước quá ô nhiễm.
Về những sai phạm của nhà máy luyện đồng Á Cường, trong Thông báo số 35/TB-TNMT của Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang đã chỉ rõ: Công ty CP tập đoàn khoáng sản Á Cường chưa lập báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với nhà máy tuyển và luyện đồng thôn Gốc Gạo (xã Cẩm Đàn). Nhà máy tuyển luyện đồng Á Cường bổ sung hoạt động khu vực hóa nghiệm phân tích nhưng không có trong nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt tại Quyết định số 1842/QĐ-UBND ngày 01-11-2007; Chưa lắp đặt thiết bị lọc bụi tay áo tại khu vực nghiền quặng; Chưa lắp đặt màng lọc bụi và quạt thông gió tại xưởng sản xuất của nhà máy; Chưa xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải vệ sinh công nghiệp; Chưa xây dựng hệ thống mương thu gom nước thải rò rỉ từ bãi thải chứa quặng thải và bùn về bể tuần hoàn; Nhà máy chưa xây dựng hệ thống thu gom nước thải xưởng tuyển vào bể 3 ngăn để lắng và sử dụng tuần hoàn.
Tại thời điểm kiểm tra, nước thải từ quá trình tuyển đồng chảy ra hố lắng 2 ngăn tại suối Khe Khính chưa có hệ thống chống thấm theo quy định; Về hoạt động xả thải ra môi trường: nhà máy xả thải vượt quy chuẩn môi trường cho phép từ 5 đến dưới 10 lần trong trường hợp thải loại nước thải từ 20m3 đến dưới 40m3/ngày đêm; Về thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước: chưa thực hiện đầy đủ việc ký quỹ cải tạo phục hồi trong hoạt động khai thác khoáng sản theo quy định. Chưa thực hiện đầy đủ việc nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp theo quy định đối với các khu vực khai thác và chế biến.
Trao đổi với phóng viên, ông Lê Quang Thanh- Phó trưởng phòng TN&MT huyện Sơn Động thừa nhận việc người dân phản ánh nhà máy tuyển luyện đồng của công ty tuyển luyện đồng Á Cường gây ô nhiễm môi trường là có cơ sở. Trong năm 2014 cũng đã có đoàn thanh, kiểm tra của Sở TN&MT tỉnh và Phòng TN&MT huyện đang yêu cầu nhà máy điều chỉnh, sửa chữa hệ thống xử lý chất thải. Cũng theo ông Thanh, nhiều khi rõ ràng Phòng TN&MT huyện bắt được nhà máy xả thải trực tiếp ra nhưng vẫn chưa đủ cơ sở để mà xử lý vì không có đơn vị quan chắc, không có thiết bị đo đếm xem nhà máy vi phạm ở mức độ nào nên họ không thừa nhận sai phạm nên không thể xử phạt.
