ThienNhien.Net – Nghiên cứu “Hiện trạng chồng lấn quyền sử dụng đất tại các khu rừng đặc dụng Việt Nam” do PanNature phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn Quản lý Tài nguyên (CORENAM) cùng Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung (CRD), thực hiện từ tháng 3-11/2014. Nghiên cứu nhằm tìm hiểu và đánh giá hiện trạng, nguyên nhân, tác động của tình trạng chồng lấn về quyền sử dụng đất rừng giữa các hộ gia đình và ban quản lý các khu rừng đặc dụng đồng thời đề xuất các phương án giải quyết. Tám điểm nghiên cứu đã được lựa chọn để đánh giá, bao gồm: Vườn Quốc Gia (VQG) Bái Tử Long (Quảng Ninh), VQG Cát Tiên, VQG Bạch Mã và KBTTN Phong Điền (Thừa Thiên Huế), KBTTN Ngọc Sơn-Ngổ Luông và Phu Canh (Hòa Bình), KBTTN Kim Hỷ (Bắc Cạn) và KBT Sao La Quảng Nam (Quảng Nam).
Phát hiện ban đầu của nghiên cứu cho thấy, chồng lấn quyền sử dụng đất tại các khu rừng đặc dụng Việt Nam là hiện tượng tương đối phổ biến. Gần 30% trong tổng số 128 các KBT/VQG hiện đang phải đối mặt với tình trạng này. Trong số đó, phần lớn là các khu rừng đặc dụng được thành lập trong giai đoạn 1995-2005, do quá trình quy hoạch và thành lập các khu vực này đã bao trùmcả phần đất lâm nghiệp mà các hộ gia đình đã sử dụng lâu năm và/hoặc đã được nhà nước cấp quyền sử dụng lâu dài c theo Nghị định 02/1994/CP.
Nghiên cứu cũng ghi nhận những khó khăn và thách thức của các địa phương trong việc giải quyết triệt để bất cập này do thiếu hướng dẫn pháp lý và nguồn lực. Trong khi đó, tình trạng này trở thành rào cản cho Ban quản lý các VQG/KBT thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên; đồng thời cũng gây khó khăn cho cộng đồng địa phương trong cơ hội tiếp cận, sử dụng tài nguyên đất rừng và rừng một cách hợp pháp; làm suy yếu mối quan hệ giữa các bên liên quan đến quản lý bảo vệ rừng địa phương.
Nghiên cứu cũng chỉ ra các bài học và khuyến nghị cho quy hoạch rừng đặc dụng, áp dụng cơ chế đồng quản lý rừng và vận dụng hiệu quả các chính sách về chi trả dịch vụ môi trường rừng, khai thác gỗ hợp pháp,..
Kết quả của nghiên cứu sẽ được giới thiệu tại Hội thảo “Thực thi Luật bảo vệ và Phát triển rừng ở Việt Nam: Một số phát hiện và khuyến nghị từ cộng đồng” dự kiến được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 25/11/2014. Nghiên cứu là một hoạt động của Liên minh Đất rừng (FORLAND), được Chương trình hỗ trợ Liên minh Oxfam hỗ trợ tài chính.
| Liên minh Đất Rừng (FORLAND) – “Tiếp cận công bằng, quản lý hiệu quả và hưởng lợi bền vững từ rừng và đất lâm nghiệp”
Liên minh Đất Rừng (FORLAND) là mạng lưới kết nối các tổ chức và cá nhân ở Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực lâm nghiệp. Được thành lập từ năm 2012, mục đích chính của FORLAND là góp phần xây dựng và hoàn thiện các chính sách, thúc đẩy quản lý và phát triển tốt hơn tài nguyên rừng và cải thiện đời sống cộng đồng có sinh kế gắn liền với đất và rừng. Mục tiêu chiến lược của FORLAND giai đoạn 2014 – 2018 bao gồm: (i) Nâng cao năng lực và tính cam kết của FORLAND trong các hoạt động vì cộng đồng; (ii) Tăng cường sự tham gia của người dân và xã hội dân sự vào tiến trình quy hoạch sử dụng tài nguyên đất và rừng; (iii) Nâng cao quyền tiếp cận, quản lý và sử dụng tài nguyên đất và rừng cho người dân; (iv) Góp phần nâng cao nhận thức xã hội để đảm bảo sự công bằng, minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài nguyên đất và rừng. |
Nguyễn Hải Vân/PanNature
