ThienNhien.Net – Thôn O3, xã Vĩnh Kim (Vĩnh Thạnh – Bình Định) nằm ở hạ lưu Nhà máy Thủy điện Vĩnh Sơn 5. Ba năm qua, “bom nước” khổng lồ luôn rình rập, đe dọa cuộc sống của 32 hộ dân nơi đây, trong khi bài toán tái định cư chưa có lời giải.
Hiểm nguy rình rập
Cách UBND xã Vĩnh Kim chừng 4km về phía Bắc, thôn O3 nằm bên kia bờ sông Côn. Mùa này, nhà máy thủy điện mở cửa xả đáy, con đường mòn độc đạo bắt qua sông dẫn về làng chìm trong nước. Để vào được làng, chúng tôi mất gần 30 phút dò chân trong đá lởm chởm, trơn trượt.
Theo người dân thôn O3, hai tuần nay, kể từ khi Nhà máy Thủy điện Vĩnh Sơn 5 bắt đầu xả cửa đáy, thương lái muốn vào thôn O3 thu mua nông sản cũng gặp khó và ngược lại, người dân O3 muốn đến trung tâm xã để làm việc, đi chợ, học hành cũng rất bất tiện. Hiện tại, cách duy nhất để tham gia giao thông ở khu vực này là nhắm mắt… băng sông.
Có mặt tại đây, chúng tôi không khỏi bàng hoàng khi được tận mắt chứng kiến cảnh tượng hãi hùng: nhiều thanh niên khiêng xe máy qua sông. Giữa dòng nước xiết, 4 thanh niên trai tráng oằn vai vượt sông với những bước chân loạng choạng. Đôi chỗ nước sâu, anh thanh niên hụt chân, chiếc xe nghiêng theo. Chật vật mãi, cả nhóm mới đưa được xe cập bờ.
Anh Đinh Văn Chuynh, chủ nhân của chiếc xe, lý giải: “Tôi nhờ mấy anh em trong làng mang xe qua trước để sáng mai chở chị gái đi khám bệnh. Dạo này đường đi khó khăn nên bà con ai cũng ngại ra ngoài, đa phần đều tự cung tự cấp”. Chỉ vào mực nước giữa lòng sông, anh bảo: “Nước như này còn thấp đấy, vào mùa mưa, nhà máy thủy điện xả đáy 3 cửa, nước dâng cao ngút đầu, không thể qua lại”.
với nỗi lo bị “hà bá” nhấn chìm. (Ảnh: kinhtenongthon.com.vn)
Là một trong 3 hộ dân có nhà bị cuốn trôi mùa lũ trước, anh Đinh Trâm không tránh khỏi lo lắng: “Cả tuần nay, nhìn con nước lớn chảy xiết, ào ào đổ về ai nấy đều bất an. Nước lớn đồng nghĩa với việc làng bị cô lập, chia cắt, nhà cửa đứng trước nguy cơ bị “Hà bá” nhấn chìm. Bờ kè đã hoàn thành nhưng nỗi lo nước lớn vẫn còn đấy”.
Nhiều năm gắn bó với thôn O3, thầy giáo Trương Hữu Chiên lại hướng nỗi lo lắng về học trò của mình. Vì ở bán trú, chuyện đi về của trò chỉ diễn ra vào cuối tuần. Đoạn đường từ xã về làng đã xa, nay càng thêm vất vả và nguy hiểm.
Khó tái định cư
Khi được hỏi về chủ trương tái định cư cho người dân thôn O3, ông Đinh Mun, Phó chủ tịch UBND xã Vĩnh Kim, phân bua: “Sau đợt lũ lịch sử vào tháng 11/2013 khiến 3 ngôi nhà bị sập hoàn toàn và cuốn trôi, chúng tôi đã lập tờ trình gửi UBND huyện xin chủ trương di dời thôn đến nơi ở mới – cách làng cũ khoảng 1km về phía Nam (từ rẫy Bá Trâu thôn O3 đến suối Đắk Kpung) với diện tích khoảng 6ha. Sau đó, huyện có về khảo sát nhưng do vị trí mới bà con yêu cầu không được chấp thuận nên đến nay, chuyện tái định cư vẫn bỏ ngỏ”.
| Theo UBND xã Vĩnh Kim, trong đợt lũ 11/2013, tại thôn O3 có 3 ngôi nhà bị cuốn trôi hoàn toàn. Nguyên nhân ban đầu được xác định là do hệ thống kè 2 bên bờ sông phía hạ lưu chân đập thủy điện Vĩnh Sơn 5 không được xây dựng, lũ qua tràn đã tạo nên những cột sóng đập vào hai bờ sông gây xói lở khu dân cư. |
Ông Lê Văn Đẩu, Phó chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: Sau khi nhận được tờ trình và báo cáo từ xã gửi lên, huyện đã thành lập đoàn kiểm tra, xuống tận địa phương khảo sát, tuy nhiên, thực tế cho thấy, nơi bà con muốn di dời nằm ở vị trí sát núi, độ dốc cao, dễ xảy ra nguy cơ sạt lở, không đảm bảo an toàn. Vì vậy, huyện đã lên phương án khác là tiến hành khảo sát, quy hoạch quỹ đất nằm phía trong điểm trường mẫu giáo O3, nơi có vị trí cao ráo, bằng phẳng, tuy nhiên người dân lại không đồng ý vì cho rằng chỗ ở mới không phải do bà con đích thân chọn sẽ gặp “xui xẻo”. Trước mắt, để đảm bảo an toàn, huyện yêu cầu Công ty CP Đầu tư Vĩnh Sơn xây dựng kè chống sạt lở, đồng thời đổ đất gia cố phần móng, nhằm đảm bảo an toàn. Đến nay, công tác thi công đang bước vào giai đoạn hoàn thành.
“Nếu người dân vẫn sinh sống tại nơi ở cũ, vào mùa mưa lũ, bà con đi lại bằng cách nào?”, trả lời câu hỏi này, ông Đẩu nhấn mạnh: “Hiện nay, địa phương đang thi công mở tuyến đường dân sinh từ cầu treo O5 lên thôn O3, với chiều dài 5km. Sau khi mở tuyến xong, đơn vị thi công tiến hành đổ cấp phối. Kinh phí thực hiện khoảng 1,5 tỉ đồng, thời gian hoàn thành cuối năm 2014. Công trình được thực hiện bằng nguồn vỗn hỗ trợ từ dự án JICA Nhật Bản. Do đó, trong điều kiện mưa lớn, con đường băng qua sông Côn bị ngập, bà con sẽ đi men theo con đường đang mở. Đến năm 2015, đơn vị thi công sẽ tiến hành đổ bê-tông kiên cố hóa, kết hợp trồng cây xanh, gia cố đê kè nên chuyện đi lại người dân chắc chắn sẽ thuận tiện hơn”.
