ThienNhien.Net – Các hoạt động xây dựng đập thủy điện Don Sahong tại Nam Lào đang được triển khai, bất chấp sự phản đối và lời đề nghị thực hiện tham vấn đối với dự án từ các quốc gia láng giềng. Đây là thông tin được Tổ chức Sông ngòi Quốc tế (IR) khẳng định sau chuyến khảo sát đầu tháng 6 vừa qua tại khu vực dự kiến xây dựng đập.
Điều này đã chứng tỏ mối lo ngại rằng Don Sahong sẽ theo đuổi “chiến thuật” từng áp dụng với đập Xayaburi là có cơ sở. Nghĩa là công việc xây dựng đập sẽ được tiến hành trước khi các quốc gia láng giềng có cơ hội thông qua quy trình tham vấn, trước khi các nghiên cứu về tác động được hoàn thành và trước khi các tác động xuyên biên giới được nhận thức đầy đủ.
Theo thông tin từ IR, tại khu vực dự án, một cây cấu nối đất liền với đảo Don Sadam đang được xây dựng. Cây cầu này sẽ mở đường cho các hoạt động xây dựng tiếp theo trên Kênh Hou Sahong.
Từ tháng 11/2013 người dân Don Sahong đã được thông báo rằng họ sẽ bị tái định cư để nhà đầu tư làm đường vào đập. Tuy nhiên đến nay người dân cũng chưa được biết họ sẽ bị di dời về đâu và cũng chưa được bồi thường hoặc hỗ trợ sinh kế từ khi bị cấm đánh bắt cá tại khu vực khơi luồng tạo đường di cư của cá trên kênh Hou Xang Pheuak.
Trong khi đó, ngay sau khi Lào có thông báo về kế hoạch xây dựng thủy điện Don Sahong, Việt Nam, Campuchia và Thái Lan đã tuyên bố rằng dự án Don Sahong phải trải qua quá trình tham vấn trước theo yêu cầu của Hiệp định Mê Kông năm 1995. Tuyên bố này đã sau đó được khẳng định lại tại cuộc họp đặc biệt của MRC hồi tháng 1/2014.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Mê Kông lần thứ 2 tại TPHCM tháng 4/2014, Việt Nam và Campuchia cũng đã kêu gọi Lào dừng tất cả các hoạt động xây dựng đập trên dòng chính Mê Kông trong 10 năm đến khi các nghiên cứu về tác động của thủy điện dòng chính hoàn thành. Tuy nhiên, đề nghị này đã bị Lào bỏ qua.
Đầu tháng 5/2014 Thượng nghị viện Campuchia cũng đã gửi thư đến các nhà lãnh đạo các quốc gia Mê Kông kêu gọi dừng xây dựng Xayaburi và Don Sahong, đồng thời kêu gọi Thái Lan hủy hợp đồng mua điện từ đập Xayaburi.
Chương trình nghị sự cuộc họp cấp Hội đồng Ủy hội sông Mê Kông lần thứ 20 vào 26/6 tới đây tại Thái Lan dự kiến sẽ bàn về việc Don Sahong có phải thực hiện quy trình tham vấn trước hay không. Tại đây, nếu bốn quốc gia không đạt được thỏa thuận, quyết định sẽ được chuyển lên bàn nghị sự ở cấp cao hơn.
Bạch Dương
