ThienNhien.Net – Những người dân báo tin cho báo chí yêu cầu phải cải trang vì các khu vực liên quan đến khoáng sản thường vô cùng phức tạp. “Dân đen chúng tôi đã kêu rất nhiều nhưng không ai giải quyết cho cả”, họ phản ánh.
Một điểm tuyển rửa quặng chui, không có giấy phép, ngày ngày thải ra sông Lô số lượng chất thải khổng lồ trước sự bất lực của cơ quan chức năng.
Dư luận cho rằng đây là điểm rửa quặng của một doanh nghiệp khai thác khoáng sản lớn nhất nhì tỉnh Tuyên Quang, chính vì vậy mà doanh nghiệp này được ưu ái, phớt lờ các sai phạm?
Thách thức chính quyền địa phương
Chúng tôi có mặt tại điểm rửa quặng ở thôn Bình Ca, xã Tứ Quận, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Con đường từ Quốc lộ 2 Tuyên Quang đi Hà Giang vào thôn Bình Ca đã bị hàng trăm xe tải cày xới nát bươm, đi lại rất khổ sở.
Những người dân báo tin cho báo chí yêu cầu phải cải trang vì các khu vực liên quan đến khoáng sản thường vô cùng phức tạp. “Dân đen chúng tôi đã kêu rất nhiều nhưng không ai giải quyết cho cả”, họ phản ánh.
Tại điểm rửa, lán trại, máy móc ồ ồ chẳng khác gì một công trường.
Nước thải từ điểm tuyển rửa quặng theo suối đổ ra sông Lô khiến cả một khúc sông nước chuyển màu đỏ quạch.
| Ngoài điểm tuyển rửa quặng trái phép ở thôn Bình Ca, trên địa bàn xã Tứ Quận còn có hai công ty khai thác và khá nhiều điểm khai thác khoáng sản trái phép. Đất nông nghiệp, lâm nghiệp bị đào bới tứ tung, không thể hoàn thổ, sản xuất được. Chủ tịch xã Vũ Duy Lực nói rằng, lỗi một phần do người dân hám lợi trước mắt mà quên đi mối nguy hại lâu dài. |
Theo tìm hiểu của NNVN, điểm tuyển rửa quặng này là của một doanh nghiệp khoáng sản lớn ở tỉnh Tuyên Quang.
Chủ doanh nghiệp này không trực tiếp đứng ra thuê đất mà lách luật bằng cách “ủy quyền” cho một số người khác thuê đất nông nghiệp của gia đình ông Trần Văn Huy ở thôn Bình Ca. Tổng diện tích vào khoảng hơn 600 m2, hầu hết là đất nông nghiệp nằm cạnh sông Lô.
Mỗi năm đơn vị thuê đất trả cho gia đình ông Huy từ 20 – 30 triệu đồng. Đổi lại, toàn bộ diện tích đất thuê bị cày xới thành điểm tuyển rửa quặng.
Người dân địa phương và bản thân gia đình ông Huy đều khẳng định, hầu hết số quặng đưa về đây tuyển rửa có nguồn gốc mỏ khai thác tại xã Hùng Đức (huyện Hàm Yên) và một số điểm khai thác trái phép trên địa bàn xã Tứ Quận.
Mỗi ngày, hàng chục xe tải loại tải trọng lớn chở quặng về tập kết tại khu vực này, lấy nước sông Lô lên tuyển rửa rồi lại xả thải trở lại dòng sông.
Mặc dù hành động thuê đất mở điểm tuyển rửa quặng trái phép vi phạm nghiêm trọng luật khoáng sản và ảnh hưởng môi trường, tàn phá đường dân sinh nhưng chính quyền địa phương gần như bất lực, không có cách nào xử lý được.
Chủ tịch UBND xã Tứ Quận, ông Vũ Duy Lực nói giọng chán nản: Chúng tôi cũng quyết liệt lắm, nhưng bây giờ thì nản rồi. Dân khổ lắm, cán bộ xã như chúng tôi cũng khổ lắm. Đường sá bị tàn phá. Mưa thì lầy lội, nắng bụi bay mù mịt. Người dân đi lại, học sinh đi học vất vả lắm. Biết là dân bầu mình lên thì phải bảo vệ quyền lợi người dân nhưng chúng tôi đã bất lực rồi. Cả một lượng đất đá đổ xuống sông, chảy dọc sông Lô, gây ô nhiễm môi trường rất nghiêm trọng. Cảnh sát vùng sông có đấy, nhưng tôi cũng xin nói thật là khó làm. Đụng vào lĩnh vực khoáng sản này không phải muốn là làm được đâu. Xã mệt mỏi lắm rồi. Mỗi lần đi kiểm tra đều phải nợ tiền anh em, nhưng không xử lý được gì.
Từ cuối năm 2013 đến đầu năm 2014, UBND xã Tứ Quận đã nhiều lần nhận được tin báo của người dân về việc điểm tuyển rửa quặng trái phép đầu độc sông Lô. Nhưng có lẽ biết chỉ để biết thế thôi chứ với chức năng của xã gần như bất lực.
Cụ thể, ngày 24/11/2013, UBND xã Tứ Quận nhận được tin báo của người dân về việc có hiện tượng sử dụng đất sai mục đích. Chính quyền xã Tứ Quận đã tiến hành kiểm tra và phát hiện khu vực đền ngòi Dàm lắp đặt hệ thống máy móc để tuyển, rửa quặng trái phép. Cơ quan chức năng đã tháo dỡ toàn bộ máy móc đưa ra khỏi khu vực, nhưng đến ngày 29/11/2013 công an huyện Yên Sơn đi kiểm tra tại điểm tuyển rửa quặng trái phép này lại tiếp tục phát hiện dàn máy đã lắp đặt trở lại. Tổ công tác lập biên bản đình chỉ các hoạt động tuyển rửa quặng trái phép.
Ngày 2/1/2014, UBND xã Tứ Quận cử đoàn công tác đi kiểm tra tiếp tục phát hiện tại điểm tuyển rửa quặng phát hiện đám công nhân dựng cả lán trại, thách thức chính quyền địa phương.
Liên tiếp những đợt kiểm tra của đoàn công tác nhưng UBND xã Tứ Quận chỉ dám tịch thu vài bộ quần áo và xử phạt hành chính chủ đất là ông Huy. Máy móc, thiết bị của điểm rửa quặng này xã không dám đụng vào bất cứ thứ gì.
Mặt khác, theo phản ánh của người dân và các văn bản lưu tại UBND xã Tứ Quận, cơ quan chức năng đã liên tục tiến hành kiểm tra và khẳng định các sai phạm tại điểm tuyển rửa quặng đang gây ô nhiễm nghiêm trọng cho dòng sông Lô và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân địa phương. Mặc dù vậy, có một điều rất lạ là không một cấp chính quyền nào có động thái xử lý điểm tuyển rửa quặng trái phép này.
“Đuổi hôm trước thì hôm sau lại thấy quay lại. Chúng tôi chỉ tịch thu vài ba cái áo cái quần rồi thôi. Điểm tuyển rửa của Công ty Thanh Giang nhưng đại diện công ty chỉ lên đây một lần, còn lại ủy quyền cho người dân thuê đất cá nhân với nhau. Việc thuê đất cũng trái thẩm quyền, vi phạm Luật đất đai, chúng tôi cũng đã làm văn bản gửi lên cấp trên liên tục nhưng không hiểu sao điểm tuyển rửa quặng này lại không bị ai xử lý”, ông Lực ngán ngẩm.
“Bây giờ chúng tôi mới nghe nói”
Đó là trả lời của ông Nguyễn Sơn Lâm, Phó Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Tuyên Quang khi PV NNVN đề cập đến điểm tuyển rửa quặng trái phép ở thôn Bình Ca, xã Tứ Quận đang đầu độc nghiêm trọng dòng sông Lô nhưng vẫn không bị xử lý.
Ông Lâm nói thêm rằng, UBND tỉnh Tuyên Quang đã có quyết định 13 về việc phân cấp địa bàn, phân cấp chức năng quản lý việc khai thác khoáng sản, trách nhiệm chính thuộc về chính quyền cơ sở.
“Chúng tôi không thấy họ báo cáo gì cả”, ông Lâm trả lời.
Không hiểu những lời kêu cứu thống thiết của xã Tứ Quận bị chặn lại ở bộ phận nào, bởi theo ông Vũ Duy Lực, cứ khoảng 5 ngày thì xã làm văn bản gửi lên cấp trên một lần. Còn bản thân người dân địa phương cũng khẳng định, họ đã kêu nhiều lắm rồi, đến mức bây giờ chán, chỉ hi vọng báo chí vào cuộc thì may ra người ta mới xử lý thôi.
Ông Nguyễn Sơn Lâm cũng nói thêm: Có nhiều trường hợp Thanh tra Sở TN-MT xử lý trực tiếp, nhưng đa số sai phạm chuyển cho địa phương xử lý. Tính thời điểm này chúng tôi chưa biết gì về vụ việc ở xã Tứ Quận. Nhưng nói thật là có những vụ còn lớn hơn. Vấn đề khai thác khoáng sản là vấn đề chung của cả đất nước. Chúng ta cứ quen đi đuổi ông ăn cắp mà quên xử lý các ông chủ.
Không hiểu theo lời của ông Lâm thì ai là ăn cắp, ai là ông chủ? Chỉ biết rằng, khi chúng tôi gặp ông Trần Văn Huy, chủ đất cho thuê làm điểm tuyển rửa quặng, giọng ông Huy cũng rất bình thản. Dường như tất cả họ đều biết điểm tuyển rửa quặng này được ai đó bảo kê vô cùng an toàn?
