ThienNhien.Net – Vi phạm Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Tài nguyên nước, Luật Đầu tư, Luật Khoáng sản… là những sai phạm phổ biến của các doanh nghiệp, hộ gia đình đang khai thác, sử dụng, kinh doanh nước khoáng nóng trên địa bàn thị trấn Thanh Thủy và xã Bảo Yên, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ vừa được đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Phú Thọ phát hiện và xử lý.
Tại xã Bảo Yên và thị trấn Thanh Thủy hiện có 10 dự án của 10 Công ty đầu tư du lịch sinh thái nước khoáng nóng; trong đó, 3 dự án đã bị thu hồi vì chậm tiến độ, 7 dự án đang hoạt động, bao gồm: dự án khu nghỉ dưỡng nước khoáng nóng của Công ty trách nhiện hữu hạn Sông Thao; dự án nhà nghỉ, ăn uống của Công ty cổ phần thương mại xây dựng Vạn Hưng; dự án khu du lịch sinh thái cao cấp bãi nổi La Phù của Công ty cổ phần Ao Vua; dự án du lịch sinh thái tắm bùn của Công ty cổ phần xây dựng và dịch vụ Sơn Hải thuộc địa bàn thị trấn Thanh Thủy; dự án Trung tâm điều dưỡng người có công số 1 của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố Hà Nội; dự án khu nghỉ dưỡng của Công an tỉnh Phú Thọ thuộc địa bàn xã Bảo Yên; dự án tắm nước khoáng nóng của Công ty trách nhiện hữu hạn Tre Nguồn tại thị trấn Thanh Thủy và xã Bảo Yên.
Qua nhiều lần kiểm tra, đoàn kiểm tra liên nghành tỉnh Phú Thọ đã phát hiện trong 7 dự án của 7 tổ chức đang hoạt động khai thác, kinh doanh dịch vụ tắm nước khoáng nóng này, chỉ có 1 tổ chức được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép khai thác, còn lại 6 tổ chức đều không xin cấp phép khai thác nước khoáng nóng theo quy định, thực chất là khai thác khoáng sản trái phép vi phạm luật khoáng sản.
Ngoài ra, còn có 343 gia đình khoan và sử dụng nước khoáng nóng nhưng cũng chỉ có 18 hộ đăng ký kinh doanh, dịch vụ tắm nước khoáng nóng, còn lại toàn bộ các hộ còn lại khai thác trái phép. Bên cạnh đó, hầu hết các doanh nghiệp, hộ gia đình đang khai thác, sử dụng, kinh doanh nước khoáng nóng không thực hiện đúng cam kết luật bảo vệ môi trường; chưa thực hiện đúng quy định của Luật Đất đai về thu hồi và giao đất; không có hồ sơ xin phép xả nước thải vào nguồn nước không qua xử lý vi phạm luật tài nguyên nước. Nhiều dự án đầu tư còn chậm, mức độ xây dựng dàn trải chưa đúng tiến độ của dự án đã được phê duyệt; một số hạng mục đi vào hoạt động chưa hiệu quả; nội dung của dự án đầu tư chủ yếu là về du lịch sinh thái, chưa đề cập đến vấn đề khai thác nước khoáng nóng theo quy định vi phạm luật đầu tư. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp không thực hiện nghiêm túc, đầy đủ quy định của Luật thuế, không kê khai theo quy định, không xác định đúng, đủ sản lượng khai thác nước khoáng nóng hàng năm gây thất thu lớn cho ngân sách của địa phương.
Việc khai thác nước khoáng nóng trái phép đã gây thất thoát, lãng phí lớn về tài nguyên. Theo tính toán của các doanh nghiệp và hộ gia đình tại hai địa phương trên đã khai thác với công suất 2.500 m3/ngày, gấp 4 lần trữ lượng đã thăm dò cho phép. Ước tính từ năm 2009 đến năm 2013, mất hàng triệu m3 nước khoáng nóng. Tình trạng khai thác bừa bãi, tràn làn này còn làm cho áp lực nước khoáng nóng giảm kéo theo sự chèn ép của nước nhạt làm thu hẹp ranh giới mỏ, giảm nhiệt độ nguồn nước khoáng nóng từ 41 độ C xuống 37 độ C. Bên cạnh đó, còn làm tăng nguy cơ ô nhiễm nguồn nước khoáng và nước ngầm trong khu vực mỏ.
Đoàn kiểm tra đã yêu cầu các tổ chức, gia đình dừng ngay việc khai thác trái phép nguồn nước khoáng nóng và xả nước thải vào nguồn nước bẩn ra môi trường; lập biên bản xử lý vi phạm hành chính đối với các doanh nghiệp, gia đình khai thác vi phạm. Đoàn kiểm tra cũng kiến nghị giao Công ty cổ phần cấp nước Phú Thọ phối hợp với huyện Thanh Thủy, xã Bảo Yên, thị trấn Thanh Thủy sớm hoàn thành hệ thống cung cấp nước sinh hoạt cho nhân dân, đặc biệt các hộ dân nằm trong ranh giới khu vực mỏ. Đồng thời, giao cho huyện Thanh Thủy, chỉ đạo, giám sát, đôn đốc các hộ gia đình dừng ngay việc khai thác nước khoáng nóng, tiến hành trám lấp giếng nhằm bảo vệ nguồn nước khoáng nóng; tăng cường công tác kiểm tra, xử lý hoạt động khai thác nước khoáng nóng trên địa bàn xã Bảo Yên, thị trấn Thanh Thủy theo thẩm quyền và tăng cường tuyên truyền vận động nhân dân và tổ chức nâng cao nhận thức của cộng đồng tham gia quản lý, giám sát và bảo vệ tài nguyên nước khoáng nóng Thanh Thủy.
Thời gian tới, tỉnh Phú Thọ sẽ báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường cho chủ trương thăm dò nâng cấp trữ lượng mỏ nước khoáng nóng tại địa bàn huyện Thanh Thủy, làm cơ sở quy hoạch và quản lý, khai thác hiệu quả nguồn nước khoáng nóng cho tỉnh Phú Thọ. Bên cạnh đó, kiến nghị Bộ hướng dẫn cấp phép, hoặc ủy quyền cho UBND tỉnh cấp phép khai thác nước khoáng nóng cho các tổ chức, hộ gia đình đã đầu tư khai thác kinh doanh nước khoáng nóng trong thời gian qua.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Phú Thọ, khu nước khoáng nóng huyện Thanh Thủy có diện tích 4.772 ha tại các xã: Bảo Yên hơn 503 ha, Sơn Thủy trên 1.242 ha, Đoan Hạ gần 430 ha, thị trấn Thanh Thủy hơn 924 ha và xã Thạch Khoán gần 1.680 ha. Theo đánh giá, nguồn nước khoáng nóng ở huyện Thanh Thủy là loại nước quý hiếm, đặc biệt rất thích hợp cho việc tắm ngâm, phục hồi sức khỏe và chữa bệnh.
