ThienNhien.Net – Nghiên cứu mới đăng trên tạp chí khoa học uy tín Nature tiết lộ rằng 59% trong số 87 khu bảo tồn biển được khảo sát ở 40 nước trên thế giới đã không làm tròn vai trò bảo vệ đời sống của các loài động, thực vật biển.
Thông thường, những khu bảo tồn biển hoạt động hiệu quả có lượng cá lớn nhiều gấp 8 lần và lượng cá mập nhiều gấp 14 lần các khu vực đánh bắt cá. Tuy nhiên, rất ít khu bảo tồn biển đạt được điều này, trong khi có tới gần 2/3 số khu bảo tồn biển chỉ hữu danh vô thực, xét về mặt sinh thái không khác gì các khu vực đánh bắt cá.
Đây là kết luận mà nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Tasmania (Úc) đã đưa ra sau 6 năm ròng tiến hành khảo sát 87 khu bảo tồn biển ở 40 quốc gia trên thế giới dựa vào 5 tiêu chí đánh giá chính, gồm: không đánh bắt, tuân thủ quy định, thành lập trên 10 năm, rộng hơn 100 km2 và được ngăn cách bởi vùng nước sâu hoặc các doi cát.
Một khu bảo tồn biển đáp ứng 4 hoặc cả 5 tiêu chí này được coi là khu bảo tồn biển hoạt động hiệu quả. Song trên thực tế, các khu bảo tồn biển khó có thể phát huy tối đa vai trò của mình trong công tác bảo tồn hệ sinh thái biển vì nhiều lý do khác nhau như khai thác trái phép, tồn tại những quy định cho phép đánh bắt các loài gây hại hay các loài thủy sinh di chuyển ra khỏi ranh giới khu bảo tồn do nơi cư trú không tách biệt hoặc thiếu nơi trú ẩn…
Những dữ liệu nhóm nghiên cứu trên thu thập được chứng tỏ rằng các mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học biển toàn cầu sẽ trở nên xa vời nếu chỉ lập ra khu bảo tồn rồi để đấy. Quan trọng hơn là chúng ta phải đầu tư thiết kế một mô hình khu bảo tồn biển thực sự hiệu quả, lên kế hoạch quản lý dài hạn, đồng thời nỗ lực vận hành nó nhằm đạt được giá trị bảo tồn như chúng ta mong đợi.
