Ngành nông nghiệp chú trọng tăng trưởng chiều sâu

ThienNhien.Net – Giá trị sản xuất và giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp đã phát triển vượt bậc trong một thời gian dài, sản lượng hàng hóa ngày càng tăng và XK luôn đạt kim ngạch cao với giá trị thặng dư lớn. Tuy nhiên, để có những thành tích tốt hơn nữa, đòi hỏi ngành cần chú trọng phát triển chiều sâu.

Vượt khó để vượt kế hoạch

Năm 2013 là một năm quá khó khăn với ngành nông nghiệp. Tác động tiêu cực của khủng hoảng kinh tế thế giới kéo dài làm giảm nhu cầu tiêu dùng, giảm giá nông sản, tăng xu thế bảo hộ thương mại. Biến đổi khí hậu tiếp tục gây thời tiết bất thường làm tăng nguy cơ thiên tai, gây ra khô hạn ở hầu hết các tỉnh Tây Nguyên. Đặc biệt, các cơn bão số 10, 11, 14 với lượng mưa, sức gió kỷ lục ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của bà con nông dân. Tại khu vực ĐBSCL, mặn xâm nhập sâu vào nội đồng khiến nông dân không thể canh tác…

Tuy nhiên, theo Tổng cục Thống kê, tốc độ tăng GDP nông, lâm, thủy sản vẫn đạt 2,47%, giá trị sản xuất toàn ngành tính theo giá cố định năm 2010 tăng 2,73% so với năm 2012. Điểm qua những khó khăn cho thấy, để đạt những thành tựu, toàn ngành nông nghiệp đã phải nỗ lực vượt khó thế nào. Cũng không khó để nhận xét rằng, với năm 2013 vừa qua, nông nghiệp vẫn được đánh giá là mũi nhọn trong tổng thể nền kinh tế, là đệm chống sốc, ổn định an ninh lương thực, giảm nhập siêu và trên hết, góp phần an sinh xã hội cho đại bộ phận dân cư.

Để hoàn thành vượt mức kế hoạch của toàn ngành năm 2013, công tác chỉ đạo sản xuất đã được triển khai đồng bộ, quyết liệt. Bộ NN-PTNT đã phối hợp chặt chẽ với các địa phương hướng dẫn nông dân chuyển đổi và bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý, đúng thời vụ và ứng dụng nhiều tiến bộ KHKT vào sản xuất. Nhờ đó, diện tích lúa cả nước đạt 7,89 triệu ha, tăng 1,7% so với năm 2012. Sản lượng đạt 43,9 triệu tấn, tăng hơn so với cùng kỳ.

Các loại cây công nghiệp, cây lương thực và cây ăn quả chính cũng tăng diện tích và năng suất đáng kể, góp phần từng bước ổn định đời sống, tăng thu nhập cho nông dân.

Đối với lĩnh vực chăn nuôi, trong giai đoạn 6 tháng đầu năm, do giá bán các sản phẩm chăn nuôi liên tục giảm, giá thức ăn chăn nuôi lại biến động không ngừng, nên người chăn nuôi thua lỗ, giảm đầu tư. Tuy nhiên, nhờ thực hiện các giải pháp kịp thời, cộng với sự tháo gỡ khó khăn của Chính phủ, sản xuất đã được phục hồi. Ước cả năm 2013, sản lượng thịt hơi các loại đạt 4,3 triệu tấn, tương đương với năm 2012. Riêng sản lượng trứng tăng 10% so với năm ngoái, đạt hơn 8 tỷ quả.

Thủy sản luôn là một trong những thế mạnh của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, trong năm nay, nhu cầu NK của các thị trường chính như Mỹ và EU sụt giảm mạnh, giá cá tra XK biến động thất thường. Phần lớn các DN XK thủy sản bị tồn kho nhiều khiến lượng thu mua nguyên liệu trong dân giảm. Tuy vậy, để bù lại, hoạt động nuôi tôm lại rất thuận lợi, giá tăng cao và tiêu thụ tốt. Dự kiến, cả năm nay, tổng sản lượng thủy sản ước đạt 5,9 triệu tấn, tăng 3% so với cùng kỳ, trong đó sản lượng khai thác đạt 2,7 triệu tấn, còn lại là sản lượng nuôi trồng.

Ngoài ra, các lĩnh vực khác như lâm nghiệp, diêm nghiệp, xúc tiến thương mại… có những bước phát triển vượt bậc. Chỉ tính riêng lâm nghiệp, dự kiến cả năm, giá trị sản xuất ngành này tăng 5,6% so với năm ngoái. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 41,1%, diện tích rừng bị chặt phá và thiệt hại do cháy đã giảm hẳn.

Tăng hiệu quả ngành nông nghiệp

Tiếp tục tăng trưởng ngành nông nghiệp theo chiều sâu, đảm bảo giá trị gia tăng của nông sản, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát khẳng định, đã đến lúc phải liên kết lại, liên kết giữa nông dân và DN, liên kết giữa nông dân và nông dân, liên kết giữa nông dân, HTX và DN, hình thành mô hình cánh đồng mẫu lớn là một lối thoát có triển vọng.

Việc hình thành mô hình cánh đồng mẫu lớn không chỉ áp dụng trong sản xuất lúa gạo mà Bộ cũng đang có kế hoạch cùng với các cơ quan quản lý nông nghiệp, các địa phương thí điểm nhân rộng đối với các loại sản phẩm có lợi thế, nhất là khi triển khai Quyết định về chính sách hỗ trợ liên kết và xây dựng cánh đồng mẫu lớn vừa được Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Theo người đứng đầu ngành nông nghiệp, tổ chức lại sản xuất để có hiệu quả cao là định hướng chính trong đề án tái cơ cấu ngành. Hiện Bộ đang chỉ đạo rà soát lại quy hoạch để xác định rõ hơn những cây con, những lĩnh vực có nhiều khả năng, nhiều dư địa để tăng giá trị gia tăng, đem lại nhiều công ăn việc làm và thu nhập thay vì tăng số lượng và điều chỉnh lại cơ cấu đầu tư. Đồng thời, cùng với các Bộ xây dựng những chính sách để thu hút mạnh hơn các nguồn lực của xã hội đầu tư vào nông nghiệp.

“Chúng tôi đang cố gắng làm quyết liệt, điều chỉnh lại chương trình nghiên cứu và chuyển giao KHKT trong ngành, kiên quyết dừng hàng loạt đề tài xa vời với mục tiêu chính của ngành. Đồng thời, tập trung cao hơn, quyết liệt hơn cho khâu tổ chức lại sản xuất, liên kết nông dân để tăng hiệu quả và giá trị của ngành”. Bộ trưởng nói.

Nền sản xuất nông nghiệp được đánh giá là trụ đỡ nền kinh tế và là lĩnh vực tác động trực tiếp đến đời sống người dân cả nước nhưng ngành nông nghiệp Việt Nam tăng trưởng chủ yếu là khai thác tài nguyên, giá cả sản phẩm thấp…, vì vậy, việc tái cấu trúc ngành nông nghiệp là hướng đột phá của ngành.

Theo nhiều chuyên gia, 5 nhóm giải pháp chính trong thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp gồm: Nâng cao chất lượng quy hoạch gắn với giám sát nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước; Khuyến khích và thu hút đầu tư tư nhân; Nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đầu tư công; Cải cách thể chế trong đó chú trọng tiếp tục sắp xếp, đổi mới DNNN và nâng cao năng lực cho kinh tế hợp tác; Tiếp tục sửa đổi hoàn thiện hệ thống chính sách trong nông nghiệp liên quan đất đai, thương mại… đang tạo động lực cho sản xuất nông nghiệp.

“Trong tương lai, nông nghiệp sẽ phải cạnh tranh nguồn lực cho tăng trưởng với các ngành công nghiệp và dịch vụ khác. Nông nghiệp sẽ phải nâng cao vị thế cạnh tranh trên cơ sở nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và ATVSTP trên cơ sở điều chỉnh cơ cấu, tổ chức và nâng cao trình độ công nghệ sản xuất. Chất lượng và sự bền vững của tăng trưởng nông nghiệp Việt Nam là vấn đề cần được quan tâm trong giai đoạn tới,” Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh.

Chính vì thế, mục tiêu của việc thực hiện tái cơ cấu để phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững chính là nhằm cải thiện nhanh hơn đời sống của nông dân, góp phần xóa đói giảm nghèo; bảo vệ môi trường sinh thái, phấn đấu xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng trong nước và đủ sức cạnh tranh trên thị trường thế giới.