ThienNhien.Net – Đây là một cách vừa giúp bảo tồn nguồn nước, vừa tăng hiệu quả kinh tế đồi vườn đang được thực hiện tại Chanthaburi, Thái Lan.
Tỉnh Chanthaburi (vốn nổi tiếng là thành phố của trái cây) nói riêng và nhiều tỉnh thành khác của Thái Lan luôn ở trong tình trạng thiếu nước trầm trọng vào mùa khô. Để góp phần khắc phục tình trạng này, Dự án Bảo tồn nước với tên gọi khá ấn tượng là “Rễ cây thấm vào đất” đã được triển khai tại nhiều khu vườn trong nhiều năm qua và đang mang lại hiệu quả tích cực trong việc bảo tồn đất, giữ ẩm, giảm thời gian và chi phí cho việc tưới cây và nhiều hiệu ứng kinh tế vườn – rừng.
Giải pháp dập lửa…
Ông Tatsa Pong, Giám đốc Dự án này giới thiệu cho phóng viên VOV những bức ảnh và clip về những khu vườn trước kia khi hạn hán xảy ra. Ở đó, màu xanh dần biến mất, dòng sông cũng trở nên cạn kiệt, thác nước Priew thơ mộng cũng như… ngừng chảy.
Trước thực trạng này, người dân địa phương đã loay hoay xoay sở, còn chính quyền cũng rất lo ngại về tác hại lâu dài của nó đối với kinh tế – xã hội địa phương. Chính phủ và Hoàng gia Thái Lan cũng đã đi thị sát trên khắp đất nước và nghĩ ra phương án làm mưa nhân tạo để giải quyết trước mắt việc thiếu nước cho cuộc sống của người dân và để cứu lấy mùa màng.
Song về lâu dài, phải đến năm 1996, dự án có tên gọi “Rễ cây thấm vào đất” được khai sinh. Giải thích về sự ra đời Dự án, ông Tatsa Pong (một giáo sư đại học về nghề lâm nghiệp) cho biết: Ý tưởng dự án xuất phát từ câu nói của một nhà sư rằng, “tất cả không là của riêng ai. Tất cả là của chung”.
Trong hoàn cảnh ra đời của dự án, ông Tatsa Pong cho rằng, có thể hiểu là khi môi trường bị ảnh hưởng nghiêm trọng, lũ lụt hay hạn hán xảy ra thường xuyên thì cuộc sống của con người cũng bị đe dọa. Để giữ được môi trường tốt, cần đến sự hy sinh, hợp tác của tất cả mọi người. Nó không còn là trách nhiệm của riêng ai. Thậm chí, “không có nước chẳng khác nào dùng lửa tự thiêu mình. Dự án này là giải pháp dùng nước để dập lửa”- ông Tatsa Pong nhấn mạnh.
Từ khi dự án được triển khai đến nay, khi vào hầu hết các khu vườn ở Chanthaburi đều thấy mặt đất được bao phủ bởi một lớp lá cây khô. Để có được lớp lá cây bao phủ đó, khi lá cây rụng, các chủ vườn cào lá trải đều lên mặt đất. Theo giải thích của ông Phisit Prasom – một chủ vườn: “Giữ lá cây phủ kín mặt đất trong vườn như vậy giữ ẩm cho đất rất tốt”.
Nhờ đó mà “giải pháp này đang đem đến cho Chanthaburi không chỉ phong phú về rừng mà còn trù phú thêm cho nhiều vườn cây ăn quả, sinh thái trong lành”- ông Tatsa Pong cho biết.
Bên cạnh việc giữ lại lá cây rụng bao phủ mặt đất, một cách nữa mà người làm vườn ở Chanthaburi vẫn thực hiện để giữ nước cho cây, như lời của chủ vườn Samkhit Chanthavisut kể: “Gia đình tôi có hơn 50 ha vườn rừng. Với diện tích lớn như thế chúng tôi phải đào các con mương chạy xung quanh vườn để giữ nước tưới. Hoặc, một cách thông dụng là lắp đặt hệ thống máy bơm và vòi phun nước rải khắp vườn cây”.
Trồng cây rừng xen cây ăn quả: Lợi ích kép
Chị Supong Thongsori, một phóng viên Đài Truyền hình Thái Lan tại Chanthaburi có nhiều năm làm chương trình về môi trường đánh giá: “Những khu vườn không nằm trong Dự án, một điều dễ nhận thấy là đất không giữ được độ ẩm. Còn những khu vườn thuộc Dự án thì đất có độ ẩm, giữ được nước và đem lại thu nhập cao cho người làm vườn”.
Để có hiệu quả như đánh giá của chị Supong Thongsori, điểm nhấn của Dự án này là việc trồng cây rừng xen lẫn cây ăn quả. Có ít nhất 2 lợi ích từ việc làm này. Một là, cây rừng sẽ giữ nước, giúp cho cây ăn quả phát triển; Hai là, trồng rừng lấy gỗ, đem lại giá trị về kinh tế.
Ông Phisit Prasom, một chủ vườn, cho biết: “Tôi áp dụng trồng cây rừng xen với cây ăn quả đến năm nay là năm thứ 10. Việc trồng rừng và cây ăn quả xen kẽ như thế này sẽ giúp chúng cùng nhau phát triển. Vườn cây ăn quả trước đây phải tưới nước hằng ngày, nhưng từ khi trồng cây rừng xen, không cần tưới nước thường xuyên nữa. Chỉ đến khi cây nở hoa, ra quả cần tăng thêm nước để phát triển, tôi mới sử dụng đến nước”.
Để minh chứng cho những điều vừa nói, chủ vườn đứng bên gốc cây Tạ Kiên (một loại thân gỗ bền và chắc) giới thiệu tiền bán một cây Tạ Kiên vào khoảng 10 triệu đồng tiền Việt, trong khi gia đình ông sở hữu khoảng 1.000 gốc cây Tạ Kiên, khoảng từ 10 tới 20 năm nữa sẽ cho thu hoạch. Nhẩm tính, chủ vườn này sẽ có một số tiền không nhỏ trong tương lai. Còn chưa kể đến mỗi mùa vụ, riêng Măng cụt trung bình thu hoạch hơn 10 tấn, lợi nhuận vào khoảng 1,2 tỷ đồng.
Ông Tatsa Pong cho biết thêm: “Ở Chanthaburi có rất nhiều rừng trồng xen trong vườn cây nằm trong khuôn khổ Dự án hỗ trợ. Dự án này cũng đã được các tỉnh lân cận làm theo dưới hình thức do các chủ vườn tư nhân tự làm. Tôi hy vọng mô hình này có thể đi vào các nước ASEAN”.
