ThienNhien.Net – Tác động đáng lo ngại nhất mà Dự án Thủy điện Đồng Nai 6, 6A có thể gây ra đối với đa dạng sinh học là sự thay đổi dòng chảy trên sông Đồng Nai, gây ảnh hưởng lớn đến vùng đất ngập nước Bàu Sấu.
Đánh giá dự án của chủ đầu tư không có giá trị
Thời gian qua, các cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Nai liên tiếp có văn bản gửi các bộ ngành Trung ương và Chính phủ, Quốc hội kiến nghị không đầu tư Dự án Thủy điện Đồng Nai 6, 6A vì lợi ích mang lại quá ít so với những thiệt hại chưa thể lường hết được về môi trường, kinh tế, xã hội và đời sống của hàng triệu người dân phía hạ du sông Đồng Nai, trong đó có TPHCM. Trao đổi với PV Báo SGGP về vấn đề này, ông Nguyễn Thành Trí, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, cho biết:
Cuối năm 2011, tỉnh Đồng Nai tổ chức nhiều hội thảo khoa học để đánh giá toàn diện về hiệu quả Dự án Thủy điện Đồng Nai 6, 6A. Nhiều báo cáo tham luận và ý kiến phát biểu của các nhà khoa học tại các hội thảo đã tập trung phân tích, đánh giá những tác động về mặt tích cực lẫn tiêu cực. Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đã nghiêm túc tiếp thu, xem xét toàn bộ quá trình triển khai dự án và phát hiện có quá nhiều sai sót từ thủ tục, tính pháp lý, số liệu trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đến những phản ứng từ phía dư luận và báo chí trong nước đặt ra.
PV: Trong các báo cáo đánh giá tác động môi trường, chủ đầu tư – Công ty CP Tập đoàn Đức Long Gia Lai (Tập đoàn Đức Long) đều cho rằng, những tác động đến hệ sinh thái khu vực sông Đồng Nai và Vườn Quốc gia Cát Tiên là không đáng kể?
Ông NGUYỄN THÀNH TRÍ: Tới nay, sau hai lần chủ đầu tư công bố bản báo cáo đánh giá tác động môi trường đều có sự khác biệt so với thực tế và chưa được cơ quan có thẩm quyền thẩm định tính chính xác, nên không thể khẳng định những tác động đến hệ sinh thái khu vực sông Đồng Nai và Vườn Quốc gia Cát Tiên là không đáng kể.
PV: Về phía tỉnh Đồng Nai và ý kiến các nhà khoa học đánh giá mức độ tác động đến hệ sinh thái của khu vực khi triển khai 2 dự án này ra sao, thưa ông?
Thủy điện Đồng Nai 6, 6A được thiết kế xây dựng nằm trong vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển thế giới – Vườn Quốc gia Cát Tiên, là khu vực trọng yếu có ảnh hưởng rất lớn đến đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Cát Tiên. Các hoạt động thi công sẽ phá hủy thảm thực vật đặc trưng rất đa dạng và phong phú về thành phần loài, rừng hệ sinh thái đất ngập nước; làm mất diện tích đất rừng, ảnh hưởng tiêu cực đến đa dạng sinh học, làm thay đổi tiểu vùng khí hậu. Tác động đáng lo ngại nhất đối với đa dạng sinh học là sự thay đổi dòng chảy trên sông Đồng Nai, gây ảnh hưởng lớn đến vùng đất ngập nước Bàu Sấu (đã được quốc tế công nhận theo Công ước Ramsar).
PV: Trong một văn bản giải trình về số liệu tác động đến môi trường sinh thái và con người khi xây dựng Thủy điện Đồng Nai 6, 6A, Tập đoàn Đức Long cho rằng “không đáng quan ngại”?
Điều này không đúng. Theo phân tích của các nhà khoa học, khi công trình hoàn thành đi vào vận hành, khai thác, việc điều tiết nguồn nước sẽ ảnh hưởng nhất định đến chế độ dòng chảy của sông, đặc biệt là đoạn sông cạn, nhiều thác ghềnh ở vùng hạ lưu. Cùng với các đập thủy điện khác, Thủy điện Đồng Nai 6, 6A làm dày đặc thêm hệ thống đập thủy điện trên sông Đồng Nai. Do đó, có thể làm sông biến đổi hình thái trái với quy luật tự nhiên, gây nhiều hậu quả khó lường như: xói mòn đất, sạt lở bờ sông, lũ quét, gây ngập úng vào mùa mưa và thiếu nước vào mùa khô ở vùng hạ lưu. Còn nhiều tác động tiêu cực khác về môi trường sinh thái và con người như: tác động đến sinh kế người dân, sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và tác động trực tiếp đến đặc trưng văn hóa của cộng đồng dân cư bản địa vùng hạ du, trong đó có tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước và TPHCM.
PV: Ý kiến của các bộ ngành Trung ương về những kiến nghị của tỉnh Đồng Nai như thế nào, thưa ông?
Thời gian qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Đồng Nai đã có văn bản gửi Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ kiến nghị không đầu tư xây dựng Dự án Thủy điện Đồng Nai 6, 6A. Để có cơ sở quyết định chủ trương này, lãnh đạo Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với các bộ ngành xem xét kiến nghị của tỉnh Đồng Nai và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về 2 dự án này.
Mới đây, Bộ NN-PTNT cũng có văn bản trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Trương Văn Vở thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai. Nội dung trả lời nêu rõ: “Dự án Thủy điện Đồng Nai 6, 6A có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng 136,98ha đất rừng Vườn Quốc gia Cát Tiên. Theo quy định tại Nghị quyết 49/2010/QH12 ngày 19-6-2010 của Quốc hội, dự án này phải được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư. Hiện Bộ NN-PTNT đang phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công thương chỉ đạo chủ đầu tư hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường và các tài liệu liên quan trình Quốc hội quyết định…”.
Như vậy, tính pháp lý quan trọng nhất của 2 dự án này chưa được xác định, nên có thể nói những đánh giá về các mặt của chủ đầu tư thời gian qua là không có giá trị. Chưa kể dự án này còn vi phạm Luật Đa dạng sinh học, Luật Di sản Văn hóa và các quy định khác của chính phủ. Quan điểm nhất quán của lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đưa ra từ trước đến nay là dừng ngay việc triển khai đầu tư Thủy điện Đồng Nai 6, 6A.
