ThienNhien.Net – Sáng 8/4, tại Phú Yên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đến dự Hội nghị tổng kết Chương trình triển khai thí điểm giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung theo Quyết định 716/QĐ-TTg ngày 14/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ do Bộ Xây dựng tổ chức.
Chính sách đảm bảo được mục tiêu kép
Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung gồm 14 tỉnh, thành phố từ Thanh Hóa đến Bình Thuận, có diện tích tự nhiên 95.792 km2, dân số trên 19 triệu người. Do đặc điểm về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung là nơi thường xuyên xảy ra thiên tai, đặc biệt là bão, lũ, lụt. Thiên tai đã gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản cho người dân, đồng thời gây trở ngại cho việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương.
Theo thống kê, trong thời gian khoảng 5 – 6 năm trở lại đây, thiên tai, lũ, lụt đã làm chết trên 1.500 người; nhiều tài sản, tư liệu sản xuất thiết yếu, lương thực, thực phẩm… bị phá hủy; trong đó trên 500.000 căn nhà bị hư hỏng, hơn 42.000 căn nhà bị sập đổ hoặc nước cuốn trôi.
Thực hiện Quyết định số 716/QĐ-TTg ngày 14/6/2012 về việc triển khai thí điểm giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung , các địa phương trong vùng đã lựa chọn triển khai thí điểm xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt cho 700 hộ nghèo tại 14 xã bị ảnh hưởng nặng bởi lũ, lụt thuộc 7 tỉnh: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên. Đến nay, có 697/700 hộ đã hoàn thành xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt, đạt 99,6%.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết, tất cả các chòi phòng tránh lũ, lụt hoàn thành đều có sàn sử dụng vượt mức ngập cao nhất tại vị trí xây dựng và có diện tích tối thiểu từ 10 m 2 trở lên. Chất lượng chòi phòng tránh lũ, lụt tương đương gian nhà ở kiên cố (khung bê tông cốt thép, sàn đổ bê tông hoặc làm bằng gỗ, mái đổ bê tông hoặc lợp phibrôximăng, bao che bằng xây gạch).
Đa số các nhà chòi có giá thành từ 30-40 triệu đồng, một số nhà chòi có giá thành cao hơn, tới 50-60 triệu đồng do các hộ dân xây dựng với diện tích rộng hơn và có mức độ hoàn thiện tốt hơn, kết hợp làm nơi để ở.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam khẳng định, kết quả thực hiện Quyết định số 716 cho thấy, các quy định của chính sách đảm bảo phù hợp với thực tế và có tính khả thi cao. Các quy định đầy đủ, rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu, tạo thuận lợi cho mọi cấp, mọi ngành, mọi người dân trong triển khai thực hiện.
Mức hỗ trợ, mức vay, mức huy động thêm từ cộng đồng đảm bảo phù hợp với mục tiêu của chính sách. Với mức hỗ trợ quy định, các hộ dân đã đảm bảo xây dựng được chòi phòng tránh lũ, lụt theo các tiêu chí đề ra.
Mô hình xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt được chính quyền các địa phương và người dân đánh giá là có nhiều ưu điểm nổi trội so với các mô hình khác, đảm bảo phù hợp với thực tế trong điều kiện hiện nay. Đây là chính sách hợp lòng dân, được người dân đồng tình, ủng hộ, các tổ chức đoàn thể và chính quyền các địa phương đánh giá rất cao. Chính sách đã thực sự đi vào cuộc sống.
Mặc dù chỉ thực hiện thí điểm hỗ trợ xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt cho 700 hộ nghèo, nhưng Chương trình đã mang lại hiệu quả rất cao, thể hiện trên các mặt như giúp cho 700 hộ nghèo tại những khu vực bị ảnh hưởng nặng bởi lũ, lụt trên địa bàn 7 tỉnh có nơi phòng tránh an toàn, thuận lợi. Những hộ được hỗ trợ xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt đã hoàn toàn yên tâm để lao động sản xuất, phát triển kinh tế, xây dựng quê hương giàu mạnh.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng khẳng định đây là chính sách hợp lòng dân, được người dân đồng tình, ủng hộ, các tổ chức đoàn thể và chính quyền các địa phương đánh giá rất cao. Mô hình xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt có nhiều ưu điểm nổi trội so với các mô hình khác, đảm bảo phù hợp với thực tế trong điều kiện hiện nay.
Kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn
Thảo luận tại Hội nghị, một số ý kiến cho rằng, ngoài những địa phương có sự quan tâm, tập trung chỉ đạo, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nên đã hoàn thành sớm, thì còn một số địa phương chậm trễ trong việc chỉ đạo thực hiện, nhất là việc chỉ đạo bổ sung thay thế đối tượng hỗ trợ đối với những trường hợp hộ dân đã có trong danh sách phê duyệt nhưng do chưa sẵn sàng cho việc hỗ trợ nên xin rút khỏi danh sách, do đó làm ảnh hưởng đến tiến độ chung. Bên cạnh đó, kết quả bố trí vốn từ Ngân sách địa phương để hỗ trợ các hộ nghèo còn rất hạn chế.
Đến nay, mới có 2 tỉnh bố trí vốn ngân sách địa phương hỗ trợ hộ nghèo, tuy nhiên số vốn bố trí chưa nhiều. Một số địa phương có kế hoạch hỗ trợ từ ngân sách địa phương nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, qua triển khai thực hiện Chương trình thí điểm đã giúp các bộ, ngành và các địa phương rút ra những kinh nghiệm bổ ích từ việc xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ đến việc triển khai thực hiện để khi tiến hành triển khai trên diện rộng đạt hiệu quả cao hơn.
Theo đó phải có sự điều tra, khảo sát, đánh giá thật kỹ đối tượng đưa vào diện thụ hưởng chính sách; đánh giá, phân loại thật cụ thể khu vực, phạm vi bị ảnh hưởng nặng cần được hỗ trợ. Các quy định trong chính sách phải đầy đủ, cụ thể, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện.
Khi xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ phải đảm bảo nguyên tắc: ‘‘Nhà nước hỗ trợ, cộng đồng giúp đỡ, người dân tham gia đóng góp và tự tổ chức thực hiện’’ nhằm tăng tính chủ động và trách nhiệm của người dân.
Cần nghiên cứu, đề xuất các mô hình phòng tránh lũ, lụt đảm bảo hiệu quả và có tính khả thi cao, phù hợp với điều kiện thực tế và điều kiện kinh tế của Nhà nước. Ngoài phòng tránh lũ, lụt thì các mô hình còn có khả năng kết hợp chống được tác động của các loại thiên tai khác như gió, bão.
Bộ Xây dựng đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp tục được triển khai trên diện rộng đối với các khu vực bị lũ, lụt tại các tỉnh Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung để giúp các hộ nghèo có cuộc sống an toàn, ổn định, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
Đối với các địa phương, Bộ Xây dựng đề nghị, các tỉnh tham gia Chương trình thực hiện thí điểm cần tổ chức rút kinh nghiệm việc triển khai thực hiện, tiếp tục rà soát đối tượng, chuẩn bị điều kiện để tiếp tục triển khai trên diện rộng khi chính sách được ban hành. Đồng thời đ ề nghị các tỉnh/thành phố không tham gia Chương trình thực hiện thí điểm cần tổ chức tham quan, học hỏi kinh nghiệm các địa phương đã thực hiện và chuẩn bị sẵn sàng để triển khai thực hiện hỗ trợ các hộ nghèo trên địa bàn khi chính sách được ban hành.
Tiếp tục nhân rộng mô hình hỗ trợ nhà ở chống lũ cho hộ nghèo
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, những năm qua, cùng với những thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, đời sống của đại bộ phận nhân dân trong cả nước, từ nông thôn đến thành thị đã được cải thiện rõ rệt, nhất là trong lĩnh vực nhà ở. Trong 10 năm qua, diện tích nhà ở cả nước đã tăng gấp đôi; diện tích bình quân nhà ở trên đầu người cũng tăng gấp đôi.
Trong thành tựu chung của đất nước, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm hỗ trợ các đối tượng chính sách có khó khăn về nhà ở. Chính phủ đã triển khai nhiều Chương trình như: Chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng, Chương trình hỗ trợ đất ở, nhà ở cho đồng bào dân tộc thiểu số (Chương trình 134), Chương trình tôn nền vượt lũ và nhà ở Đồng bằng sông Cửu Long, Chương trình hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo khu vực nông thôn…
Có thể nói, các Chương trình hỗ trợ nhà ở vừa qua đã giúp hàng triệu lượt hộ nghèo, gia đình chính sách có nhà ở ổn định, an toàn, từng bước nâng cao mức sống, góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững.
Về việc triển khai thực hiện Quyết định số 716/QĐ-TTg, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá, đến nay Chương trình thí điểm đã cơ bản hoàn thành, hỗ trợ 700 hộ nghèo xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt kết hợp nhà ở với chất lượng tốt, mô hình đa dạng, phong phú.
Mặc dù sự hỗ trợ của Chính phủ còn khiêm tốn song các địa phương đã tích cực huy động thêm sự ủng hộ, giúp đỡ của cộng đồng và đặc biệt là sự đóng góp, chia sẻ của bản thân gia đình nên các chòi phòng tránh lũ, lụt đều được bảo đảm, vượt quy mô diện tích và chất lượng quy định.
Nhiều hộ kết hợp xây dựng nhà ở 2 tầng có kiến trúc đẹp, phù hợp với phong tục tập quán và lối sống của gia đình. M ô hình xây dựng nhà chòi phòng tránh lũ, lụt là phù hợp với thực tế, được người dân đồng tình, ủng hộ. Mô hình này có nhiều ưu điểm nổi trội so với các mô hình khác và có tính thực tiễn rất cao.
Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, nhà ở là một trong những nhu cầu thiết yếu của con người. Chính sách nhà ở không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế, mà còn có ý nghĩa về mặt xã hội và nhân văn sâu sắc.
Một trong những trọng tâm cần tập trung là phát triển nhà ở xã hội để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho các đối tượng là các hộ gia đình nghèo, thu nhập thấp có khó khăn về nhà ở và không có khả năng tạo lập nhà ở theo cơ chế thị trường, cả ở khu vực đô thị và nông thôn; đồng thời, tiếp tục thực hiện các Chương trình nhà ở đang triển khai có hiệu quả.
Với tinh thần chung như vậy, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ đồng tình với đề nghị của Bộ Xây dựng và các địa phương thực hiện thí điểm về việc cho phép tiếp tục triển khai trên diện rộng chính sách hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt đối với 14 tỉnh, thành phố Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung với khoảng 60 nghìn hộ nghèo.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng giao Bộ Xây dựng chủ trì tổng hợp ý kiến phát biểu của các bộ, ngành và các địa phương tại Hội nghị để hoàn chỉnh báo cáo tổng kết, rút kinh nghiệm những ưu, khuyết điểm trong quá trình triển khai. Trên cơ sở đó, chủ trì rà soát để sửa đổi theo thẩm quyền hoặc kiến nghị bổ sung, sửa đổi hoàn thiện cơ chế, chính sách, cũng như phương thức thực hiện cho phù hợp để Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định trong quý III năm 2013.
Về đề nghị của các bộ, ngành, địa phương về nâng mức hỗ trợ, mức vay ưu đãi và nguồn vốn để thực hiện; đồng thời bố trí kinh phí quản lý thực hiện Chương trình cho các địa phương để đảm bảo thực hiện đạt hiệu quả theo đúng mục tiêu, yêu cầu đề ra, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng giao các bộ, ngành hữu quan nghiên cứu đề xuất mức hỗ trợ và mức vay ưu đãi phù hợp.
Về đối tượng hỗ trợ, theo đề nghị của nhiều địa phương, các hộ cận nghèo cũng có nhiều khó khăn trong việc tự xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt, vì vậy đề nghị nghiên cứu khả năng mở rộng chính sách đối với hộ cận nghèo, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, đây cũng là đề nghị chính đáng, song các bộ, ngành có liên quan và các địa phương phối hợp nghiên cứu và tính toán kỹ lưỡng, đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp trên cơ sở các căn cứ khách quan để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tin tưởng với những kết quả đã đạt được, đồng thời với sự cố gắng, nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị-xã hội, sự ủng hộ của nhân dân, sẽ giúp thực hiện có kết quả việc triển khai trên diện rộng, để các hộ gia đình trong vùng lũ lụt được bảo đảm an toàn về người và tài sản trong mùa mưa lũ, yên tâm lao động và phát triển sản xuất.
