ThienNhien.Net – Theo Cục Kiểm lâm, tổng diện tích đất có rừng ở Việt Nam hiện nay là hơn 13,5 triệu ha, chiếm 40,8% tổng diện tích đất của cả nước. Đến nay, diện tích rừng được chính thức giao cho cộng đồng quản lý chỉ chiếm khoảng 2,2% tổng diện tích rừng của cả nước. Tuy nhiên, trên thực tế, diện tích rừng giao cho cộng đồng quản lý lại lớn hơn rất nhiều, ước chiếm khoảng 20% tổng diện tích rừng ở Việt Nam.
Theo Cục Kiểm lâm lý giải, ngoài diện tích rừng giao trực tiếp cho cộng đồng quản lý còn diện tích rừng tạm giao cho các Ủy ban Nhân dân xã quản lý và giao lại cho cộng đồng
Các tỉnh, thành phố trong cả nước có rừng đều khẳng định rằng giao rừng cho cộng đồng quản lý có vai trò nhất định trong việc bảo vệ và phát triển rừng.
Khảo sát ở nhiều địa phương, cho thấy rừng được cộng đồng quản lý, số vi phạm cây gỗ và lâm sản ngoài gỗ là rất ít. Cộng đồng còn bảo vệ được diện tích rừng đã giao không để xảy ra xâm lấn và hầu hết các vụ vi phạm lấy cây gỗ đều được phát hiện và xử, như ở các thôn: Lũng Vài, Lũng Các (Cao Bằng); Bản Lằn (Sơn la); Suối Lông (Lạng Sơn); thôn Vài (Hòa Bình)… Tuy nhiên, trong hoạt động chăm sóc và phát triển rừng thì ở hầu hết các cộng đồng đều chưa được chú trọng.
Theo ý kiến của người dân, do hướng dẫn chăm sóc rừng còn rất chung chung nên không phù hợp với đặc thù của mỗi vùng, miền. Điển hình như quy định phát bỏ bụi thảm tươi để rừng phát triển tốt hơn nhưng ở nhiều địa phương, bụi thảm tươi nhiều khi là cây thuốc do vậy người dân hạn chế phát bỏ.
Kinh phí để hỗ trợ cho phát triển rừng ở cộng đồng cũng còn quá thấp, chỉ từ 10.000 đồng đến 20.000 đồng/ngày công. Ở một số địa phương, từ năm 2010 đến nay, người dân vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ phát triển rừng nên không có động lực để tiếp tục chăm sóc rừng.
Các địa phương đã thực hiện giao rừng cho cộng đồng quản lý đề xuất nhanh chóng rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện khung pháp lý quản lý rừng theo cộng đồng. Hình thức quản lý rừng theo nhóm hộ cần được chính thức công nhận trong các văn bản pháp quy để tạo cơ sở pháp lý triển khai trên thực tế.
Việc giao đất rừng cho cộng đồng cần tránh áp đặt, rập khuôn mà nên thiết lập theo quy trình cơ chế “mở” để cộng đồng và địa phương tự thảo luận, lựa chọn hình thức quản lý rừng; nhanh chóng triển khai hoạt động chi trả dịch vụ môi trường rừng ở những nơi có lưu vực và tăng hỗ trợ bảo vệ phát triển rừng; xây dựng và điều chỉnh quy ước quản lý rừng cộng đồng để tăng hiệu lực bảo vệ rừng; giao rừng gắn với hỗ trợ và giám sát…
Đây là những đề xuất đã được đưa ra tại Hội thảo quốc tế “Lâm nghiệp cộng đồng ở Việt Nam: thực trạng và định hướng phát triển chính sách,” tổ chức ngày 3/4, tại thành phố Huế thuộc tỉnh Thừa Thiên-Huế.
