ThienNhien.Net – Không chỉ ở Bồng Miêu mà nạn vàng tặc đã và đang diễn rầm rộ tại nhiều địa phương vùng cao của tỉnh Quảng Nam, đi kèm với nó là những hệ lụy về ô nhiễm môi trường, rừng bị tan nát, mất đất sản xuất gây nhức nhối. Chính quyền nhiều lần tổ chức truy quét, đẩy đuổi nhưng vẫn không dẹp được.
Băm nát sông, phá nát rừng
Vượt chặng đường hàng trăm cây số và chấp nhận rủi ro chúng tôi quyết tiếp cận hiện trường và những gì chúng tôi ghi nhận được tại các bãi vàng chui ở Phước Sơn thật đáng kinh sợ.
Từ chân cầu Đắk Sa thuộc xã Phước Đức, huyện Phước Sơn, theo tuyến đường vào khu vực khai thác của Công ty TNHH vàng Phước Sơn dài hơn 3km thì đã có gần 100 đối tượng và 10 phương tiện xe múc, xe ủi đang hoạt động trái phép. Xe cơ giới ra vào và múc đất đá thường xuyên nên con suối Đắk Sa chẳng khác gì đại công trường, rầm rầm tiếng máy nhằm tận thu vàng và biến dòng nước sánh lại do bùn đỏ, lầy lội.
Người dẫn đường còn cho chúng tôi biết, thời gian gần đây đối tượng đã tranh thủ cho máy nổ chạy sáng đêm để hoạt động hết công suất tận thu vàng. Núi rừng vì thế mà đêm ngày cũng chẳng còn yên tĩnh.
Việc đào bới đất tìm vàng còn công khai lấn sát cầu và đường giao thông. Bắt gặp một chủ bãi, khi được hỏi, các anh làm thế này không sợ lực lượng chức năng truy quét sao? Người này nở một nụ cười bí hiểm và cho rằng: “Không dễ tịch thu phương tiện của chúng tôi đâu. Người lạ nào đột nhập vào đây, dân địa phương biết trước rồi. Còn lực lượng chức năng họ đi cả đoàn, họ mới xuống xe dưới kia là tụi tôi biết rồi, khỏi lo đi! Còn mấy ông là nhà báo hay kỹ sư địa chất mặc kệ mấy ông, nhưng nói trước nếu chụp hình, quay phim là có chuyện ngay đấy nhé!”.
Cứ thế, việc khai thác vàng trái phép trên địa bàn xã Phước Đức diễn ra rầm rộ. Chúng tôi còn tận mắt chứng kiến, cách đường Hồ Chí Minh hơn 100m, thuộc khu du lịch Thác Nước – xã Phước Xuân, huyện Phước Sơn cũng có khoảng 30 người đang hối hả đào bới vàng, làm nguồn nước đỏ ngầu. Tại thôn 10, xã Phước Hiệp có ít nhất 5 xe múc san ủi ven bờ sông Trường. Đáng nói, đối tượng lộng hành suốt thời gian dài, song địa phương vẫn chưa có biện pháp ngăn chặn triệt để.
Mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Nam đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản trái phép tại khu vực xã Đăk Pring, huyện Nam Giang và xã Phước Đức, huyện Phước Sơn. Tại suối Rin, khe Cọp, Bãi Gió thuộc xã Đăk Pring và khu vực sông Thanh thuộc các xã Đăk Pring, Phước Đức có rất nhiều khu vực đã bị khai thác vàng sa khoáng trái phép. Qua kiểm tra, Đoàn kiểm tra đã đốt, đập phá nhiều lán trại, máy nổ phục vụ khai thác vàng trái phép, buộc di chuyển ra khỏi khu vực 11 xe đào.
Các địa phương khác vàng tặc cũng cày nát sông, phát nát rừng. Như tại xã Tư huyện Đông Giang việc khai thác khoáng sản ồ ạt liên tục xảy ra trong thời gian qua. Hay như tại khu vực Nà Lau thuộc xã Quế Lâm, huyện Nông Sơn; các xã Trà Mai, Trà Leng, huyện Nam Trà My, hay huyện Tây Giang và dọc bờ sông Lon vùng giáp ranh giữa huyện Bắc Trà My và Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi,… đâu đâu cũng có vàng tặc lộng hành.
Chưa có hồi kết
Trước vấn nạn vàng tặc, chính quyền các cấp cũng đã tổ chức hàng nghìn cuộc truy quét đẩy đuổi. Ngay sau Tết lực lượng chức năng huyện Phước Sơn đã truy quét, đẩy đuổi hàng chục đối tượng khai thác vàng trái phép ra khỏi địa bàn và phá hủy toàn bộ lán trại, máy nổ, dụng cụ phục vụ cho việc khai thác, tiêu hủy hơn 5.000 lít dầu diezen.
Còn từ giữa tháng 2 đến nay, lực lượng chức năng của tỉnh và các địa phương tổ chức hơn 20 đợt kiểm tra, truy quét các điểm khai thác khoáng sản trái phép. Qua đó, phá hủy 49 lán trại, 15 máy nổ, máy phát điện; thu giữ 10 xe múc và giàn tuyển quặng vàng cùng hàng nghìn dụng cụ, thiết bị máy móc tận thu vàng… Thế nhưng lực lượng truy quét đi vàng tặc xuất hiện, rừng tiếp tục bị phá, vàng tiếp tục bị khai thác trái phép và môi trường càng ngày càng bị ô nhiễm.
Tình trạng này xảy ra liên tục, địa phương đổ cho lực lượng mỏng, địa hình phức tạp. Thời gian gần đây càng đáng lo ngại khi một số đối tượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của đồng bào dân tộc thiểu số để mua đất ruộng khai thác vàng và mượn danh nghĩa của họ để thực hiện hành vi đào đãi vàng trái phép.
Thiết nghĩ nếu chỉ có truy quét đẩy đuổi mà không có chế tài thật mạnh, không xử lý nghiêm những kẻ khai thác vàng trái phép và thậm chí không tìm ra những kẻ bảo kê cho các loại vàng tặc thì chắc chắn bài toán vàng tặc chưa có lời giải, đồng nghĩa với việc nạn vàng tặc chưa có hồi kết.
