ThienNhien.Net – Phát hiện mới về khả năng sinh trưởng và phát triển bình thường của bộ rễ thực vật trong môi trường phi trọng lực đang hé mở triển vọng về việc trồng cây ngay trong vũ trụ hay thậm chí là ở các hành tinh khác chứ không riêng gì trái đất.
Năm 2010, nhóm nghiên cứu gồm nhà di truyền thực vật Anna-Lisa Paul và các nhà khoa học thuộc trường Đại học Florida (Hoa Kỳ) đã gửi những mẫu thực vật đầu tiên lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Đó là hạt giống của một loài hoa nhỏ bé màu trắng có tên khoa học là Arabidopsis thaliana.
Ngay từ đầu, những hạt giống này không được mang lên với mục đích trang trí mà chúng được xác định là đối tượng nghiên cứu của sự phát triển bộ rễ thực vật trong môi trường phi trọng lực theo một chương trình nghiên cứu do Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA) tài trợ.
Hạt giống hoa Arabidopsis thaliana được trồng trên những chiếc đĩa petri sạch. Cứ đều đặn 6 tiếng một lần, hình ảnh của chúng lại được gửi về Trung tâm Vũ trụ Kennedy, do đó nhóm nghiên cứu có thể liên tục quan sát sự sinh trưởng và phát triển của chúng trên Trạm Vũ trụ.
Xem những hình ảnh đầu tiên gửi về từ quỹ đạo, nhóm nghiên cứu đã vô cùng bất ngờ khi nhận thấy rễ cây Arabidopsis thaliana phát triển theo một mô hình quen thuộc như khi chúng mọc trên mặt đất. Mô hình ấy được gọi là “sự dịch chuyển nghiêng” (skewing), nghĩa là những chiếc rễ trổ ra từ hạt đang mọc nghiêng dần về một phía.
Nếu trước đó, các nhà nghiên cứu luôn tin rằng mô hình dịch chuyển nghiêng chính là kết quả sự ảnh hưởng của trọng lực lên các chóp rễ tương tác với bề mặt mà chúng tiếp xúc khi rễ mọc dài ra thì giờ đây rõ ràng không cần đến điều đó, bộ rễ của những cây hoa nhỏ bé vẫn phát triển bình thường trong không gian – môi trường vốn không có trọng lực.
Nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Florida (Hoa Kỳ) cho rằng điều này có liên quan đến khả năng tự định hướng phát triển của thực vật. Rễ của những hạt giống nảy mầm trên Trạm Vũ trụ Quốc tế cũng phát triển tương tự như khi được trồng ở Trái đất: chúng mọc ra từ hạt giống rồi hướng về phía nguồn nước và chất dinh dưỡng y như mô hình phát triển trong môi trường trọng lực.
Nói cách khác, “những tính năng phát triển mà chúng ta từng cho là kết quả sự tác động của trọng lực lên các tế bào và cơ quan của thực vật thực tế vẫn được duy trì tốt trong môi trường phi trọng lực” – bà Anna-Lisa Paul, đồng tác giả nghiên cứu, khẳng định.
