ThienNhien.Net – Liên quan tới hoạt động của Nhà máy chế biến tinh bột dong riềng xuất khẩu (NMTB) Long Giang thuộc Công ty Cổ phần Tư vấn và Đầu tư Long Giang Thịnh, nhiều cơ quan báo chí, trong đó có TTXVN đã thông tin về hoạt động trái quy định trong đầu tư, không thực hiện đúng cam kết với dân khi triển khai xây dựng và thu mua nguyên liệu, gây ô nhiễm môi trường trầm trọng, khiến các cơ quan chức năng ở tỉnh Quảng Bình phải vào cuộc xử lý. Ông Nguyễn Hữu Hoài, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình khẳng định sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra và sẽ “tuýt còi” Nhà máy…
Thiếu thống nhất
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình, ngày 03/01/2013 Phó Chủ tịch thường trực Nguyễn Xuân Quang ký Công văn 06/UBND-TNMT buộc NMTB Long Giang phải dừng hoạt động để xử lý, khắc phục sự cố, hậu quả của việc sản xuất gây ô nhiễm môi trường và hoàn thiện các hạng mục công trình về bảo vệ môi trường, đảm bảo xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn khi thải ra môi trường.
Tuy nhiên, trước quyết định trên của UBND tỉnh, dư luận cho rằng mới chỉ xử lý “phần ngọn” nên khó giải quyết triệt để được vấn đề. Đó là việc Nhà máy tinh bột Long Giang đăng ký đầu tư một đằng nhưng khi bắt tay vào sản xuất thì lại làm một nẻo. Đây cũng là nguyên nhân chính của mọi nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường và một loạt hệ lụy khác như: không thực hiện đúng cam kết với dân trong vấn đề thu mua nguyên liệu, thiếu minh bạch trong hoạt động đầu tư, thiếu trách nhiệm trong việc phát triển vùng nguyên liệu.
Nhưng tín hiệu vui đã đến với người dân trong vùng ô nhiễm khi ngày 17/01/2003 Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tuân đã ký Công văn số 71/UBND gửi Công ty Cổ phần Tư vấn và Đầu tư Long Giang Thịnh với nội dung nêu rõ: Việc NMTB Long Giang thu mua, tinh bột sắn trong thời gian qua mà chưa điều chỉnh mục tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh là không đúng pháp luật, yêu cầu Công ty phải xác định lộ trình, kế hoạch đầu tư vùng nguyên liệu dong riềng theo quy hoạch, có kế hoạch thu mua dong riềng mà người dân trồng theo đúng cam kết và thực hiện việc chế biến tinh bột dong riềng theo giấy chứng nhận đầu tư đã được UBND tỉnh cấp.
Cùng với đó, công văn này còn yêu cầu Công ty thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn 06/UBND-TNMT ngày 03/01/2013 do Phó Chủ tịch thường trực Nguyễn Xuân Quang đã ký về việc dừng hoạt động của Nhà máy.
Thế nhưng chỉ chưa đến bốn ngày sau khi công văn trên ban hành, ngày 21/1/2013, UBND tỉnh lại ban hành công văn số 85/UBND-TNMT do ông Nguyễn Xuân Quang ký về việc cho phép NMTB dong riềng Long Giang hoạt động trở lại.
Việc ra văn bản trên liên quan trực tiếp đến góc độ quản lý, lãnh đạo trong việc thực thi các quy định pháp luật trong hoạt động đầu tư của NMTB Long Giang. Đó là, Nhà máy này đăng ký đầu tư một đằng nhưng khi bắt tay vào sản xuất một nẻo, làm trái điều 20, chương III của Luật Đầu tư gây nhiều hậu quả, trong đó có vấn đề không thực hiện đúng cam kết với dân, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, phá vỡ quy hoạch phát triển cây trồng và sản xuất nông nghiệp ở tỉnh Quảng Bình.
Việc làm trái, gây hậu quả của Nhà máy mang tính tổng thể nhưng với lý do Công ty Tư vấn và Đầu tư Long Giang Thịnh đã tiến hành khắc phục sự cố môi trường để cho Nhà máy hoạt động trở lại, cần phải xem xét.
Vấn đề cần làm rõ
Đến NMTB Long Giang sau khi Nhà máy được hoạt động trở lại theo Công văn số 85/UBND-TNMT, vẫn mùi hôi thối nồng nặc lan ra vài trăm mét đến cả km. Xung quanh nhà máy nơi các bờ đê của bể chứa nước thải, bể chứa xác sắn vẫn còn đó dấu vết nước thấm cho thấy việc khắc phục sự cố môi trường chỉ mang tính hình thức.
Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Trưởng thôn 1 Lệ Kỳ, xã Vĩnh Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình bức xúc: “Đoàn kiểm tra môi trường bảo rằng đó là mùi hôi đặc trưng, nhà máy tinh bột nào cũng vậy nên không thay đổi được, bà con cố gắng thích nghi. Họ không ở đây nên nói vậy, chứ với mùi hôi này có ai mà chịu nổi”.
Còn bà Lê Thị Diệu, cũng ở thôn 1 Lệ Kỳ, nhà cách NMTB Long Giang khoảng 300 m cho biết: “Không biết họ kiểm tra mẫu nước giếng khơi nhà tôi thế nào mà bảo là bình thường trong khi nước có màu tim tím, rửa tay xong thấy nồng nặc đầy mùi sắn chua”. Vì nguồn nước giếng khơi bị ô nhiễm nên bà Diệu phải vay tiền để khoan giếng mới sâu hơn giếng cũ để lấy nước dùng.
Trao đổi với phóng viên, dù rất vòng vo, né tránh nhưng ông Phan Xuân Hào, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường (Sở Tài nguyên Môi trường Quảng Bình) cũng cho biết: “Ngay trong lần đầu kiểm tra dây chuyền xử lý nước thải, đã phát hiện Nhà máy cần phải có 5 công đoạn thì đã thiếu mất 2 công đoạn. Ở hồ sinh học đáng ra phải có thêm một hồ sục khí nhưng họ làm chưa hoàn chỉnh”. Và ông Hào thừa nhận, việc xử lý môi trường chưa đảm bảo của Nhà máy cũng góp phần khiến chất lượng nước sông Lệ Kỳ xấu đi.
Tuy nhiên, trong báo cáo của Sở Tài nguyên Môi trường gửi UBND tỉnh Quảng Bình để ông Phó Chủ tịch thường trực Nguyễn Xuân Quang căn cứ ký công văn cho nhà máy hoạt động trở lại chỉ đánh giá chung chung về việc khắc phục sự cố mà ít quan tâm đến việc trả lời câu hỏi có hay không việc NMTB Long Giang gây ô nhiễm nguồn nước mặt, nguồn nước ngầm và không khí. Vấn đề này cần được làm rõ.
