ThienNhien.Net – Không thể phủ nhận những đóng góp của thủy điện Bình Điền (xã Bình Điền, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế) trong việc cung cấp điện năng và góp phần cắt, giảm lũ, song tác động tiêu cực của công trình này đối với môi trường và xã hội cũng không hề nhỏ, thậm chí lớn hơn nhiều so với những gì mang lại.
Ngày 25/10, Nhóm tư vấn đánh giá tác động môi trường và xã hội (SEIA) thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế đã phối hợp tổ chức hội thảo “Đánh giá môi trường thủy điện Bình Điền sau hơn 3 năm hoạt động” nhằm làm rõ những ưu – nhược điểm của công trình này.
Theo báo cáo của SEIA, thuỷ điện Bình Điền được khởi công từ đầu năm 2005, đưa vào tích nước từ 8/2008, hòa lưới điện quốc gia ngày 20/5/2009. Đây là công trình thủy điện cấp II với công suất lắp máy 48 MW, điện lượng trung bình hàng năm 179,884 triệu kWh/năm, tạo dung tích hữu ích hồ chứa 344,4 triệu m3 nước để tạo nguồn phát điện.
Sau 3 năm hoạt động, công trình đã bổ sung một lượng điện đáng kể cho lưới điện quốc gia (553 triệu kW), đồng thời góp phần cắt lũ tiểu mãn, giảm lũ chính vụ cho vùng hạ du. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thủy điện Bình Điền còn gây ra nhiều tác động tiêu cực.
Cụ thể, sau khi nhà máy đi vào vận hành, trong những năm đầu, chất lượng nước sông Hương giảm, do độ đục và COD tăng, làm tăng chi phí xử lý nước sạch, do đó, làm tăng giá thành nước sạch. Sản lượng cá đánh bắt trên sông Hương giảm từ 50 – 70 % so với thời điểm trước 2009, một số loài biến mất hoàn toàn, hoạt động nuôi trồng thủy sản trên sông Hương cũng bị ảnh hưởng không nhỏ. Ngoài ra, thủy điện Bình Điền còn là một trong những nguyên nhân chính làm giảm lượng cát sạn trên sông Hương (khoảng 50 % so với thời điểm trước năm 2009) .
Về tác động xã hội, báo cáo cho hay, phần lớn các cộng đồng tái định cư thủy điện Bình Điền luôn bị rơi vào tình trạng thiếu việc làm. Đất sản xuất vừa thiếu vừa kém chất lượng. Thiếu nước cho cả sinh hoạt và canh tác. Điều kiện sinh kế không bảo đảm. Phần lớn các giá trị văn hóa dân tộc đang bị mai một dần, đặc biệt là những bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc thiểu số – tin từ Trang thông tin Liên hiệp các hội KHKT Thừa Thiên Huế ngày 25/10.
Đánh giá về chất lượng báo cáo, ông Phan Mãn, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên Huế khẳng định, mọi ý kiến kết luận của nhóm SEIA đều có trong thực tế, với mức độ chính xác có khác nhau, mang tính cảnh báo rất cần thiết, các ngành cần quan tâm xem xét.
Ông Trần Kim Thành, Phó giám đốc Sở NN&PTNN đề nghị, báo cáo cần tiến hành nghiên cứu thêm về vấn đề ảnh hưởng của thủy điện Bình Điền đến hàng ngàn ha rừng. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng cần tiếp cận các cơ quan quản lý nhà nước để có thêm thông tin, đồng thời đề xuất giải pháp khắc phục, hạn chế những tác động tiêu cực của thủy điện Bình Điền.
