ThienNhien.Net – Thủy điện An Khê – Ka Nát, nằm trên địa bàn huyện Kbang, tỉnh Gia Lai được xây dựng từ tháng 11/2005 và đến nay đã có hai tổ máy đã phát điện. Thế nhưng những vướng mắc trong đền bù đất tái định canh khiến vẫn còn hàng trăm hộ dân của các làng Krối 1 (xã Đăk Sma), làng Groi (thị trấn K’Bang) và những làng bản lân cận vẫn chưa có đất để sản xuất khiến nguy cơ đói nghèo đang quay trở lại trên vùng đất “thừa điện, thiếu đất” này.
Để xây dựng công trình thủy điện có tổng công suất 173MW, sản lượng điện sản xuất trung bình 694 triệu KWh hằng năm này, UBND tỉnh Gia Lai, huyện Kbang và BQL dự án thủy điện An Khê – Ka Nát đã thành lập các bộ phận chức năng, phối hợp thực hiện nhiệm vụ đền bù, giải phóng mặt bằng và tổ chức đưa bà con về nơi ở mới.
Sau khi quy hoạch, tổng diện tích đất lòng hồ là 1.671ha, trong đó đất nông nghiệp 1.131,84ha; đất lâm nghiệp 231,78ha; đất ở 1,18ha, và các loại đất khác là 293,33ha. Tuyến đập và đất phụ trợ hơn 387ha.
Có hơn 1.160 hộ dân bị ảnh hưởng cuộc sống khi xây dựng công trình thủy điện và 345 hộ dân phải di dời, tái định cư. Theo quy hoạch tại 5 khu tái định canh trên địa bàn huyện Kbang, diện tích đất sản xuất được cấp lại cho các hộ từ 1,08ha đến 1,90ha/hộ. Tuy nhiên, đến nay việc bố trí và cấp lại đất sản xuất cho bà con vẫn chưa đủ, một số diện tích đất đã cấp thì không đủ điều kiện để sản xuất do đất bạc màu, cằn cỗi không thể trồng hoa màu được. Nhiều nơi như: Làng Krối 1, xã Đăk Smar; làng Groi, thị trấn Kbang; làng Chợch, xã Lơ Ku và làng Kbang, làng Krối 2, xã Lơ Ku vẫn chưa được cấp lại đất.
Tại khu làng tái định cư Groi cũng chung một thực trạng thiếu đất khi về nơi ở mới. Dù mọi thứ như điện, đường, trường, trạm đều được xây dựng đầy đủ, khang trang, nhưng do thiếu đất để canh tác nên cuộc sống của bà con nơi đây khó khăn hơn nơi ở cũ rất nhiều. Những ngày đầu có tiền Nhà nước đền bù thì còn đủ sống, hơn một năm nay thiếu đói do không có đất để canh tác, sản xuất.
Một trong những khó khăn mà chính quyền huyện K’Bang cũng đang đau đầu đó là hơn 431 ha đất của dân không có đường đi vào để canh tác, sản xuất do Thủy điện An Khê- Ka Nát chặn dòng làm ngập đường đi. Muốn canh tác được diện tích này, bà con phải mạo hiểm vượt qua lòng hồ bằng thuyền tự chế, hoặc đi đường vòng cách cả mấy chục cây số, nên toàn bộ diện tích này hầu như đều bỏ hoang. Hiện, chính quyền huyện đã có kiến nghị thu hồi diện tích 431 ha này và thực hiện đền bù cho người dân. Diện tích được thu hồi này sẽ chuyển sang trồng rừng.
Hy vọng, Ban Quản lý dự án thủy điện An Khê – Ka Nát sớm có phương án giải quyết những khó khăn, vướng mắc, giúp người dân nơi đây có đất canh tác. Nếu không nguy cơ tái nghèo, bỏ làng di cư đến những nơi khác sinh sống là điều không thể tránh khỏi.
