ThienNhien.Net – Nhận định này được đưa ra tại Hội nghị “Ứng dụng khoa học và công nghệ phát triển sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế của các sản phẩm chủ lực vùng Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH)” do Bộ Khoa học và Công nghệ, UBND tỉnh Hà Nam phối hợp tổ chức ngày 18/08.
Theo đánh giá những điều kiện kinh tế, xã hội, tự nhiên rất thuận lợi của Vùng kết hợp với việc đầu tư nghiên cứu khoa học, đổi mới và phát triển công nghệ đã tạo nên thế mạnh đối với việc phát triển các sản phẩm chủ lực như: lúa gạo, cây ăn quả, thủy sản, gia cầm, cơ khí chế tạo, điện tử, công nghiệp hóa chất, công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản.
Nhờ có ứng dụng KHCN vào sản xuất, hàng loạt sản phẩm có chất lượng của Vùng ĐBSH mang tính cạnh tranh cao đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường như: mô hình nuôi cá rô phi hàng hóa tập trung cho lãi suất 35-40 triệu đồng/ha; mô hình xử lý rơm rạ làm phân hữu cơ vi sinh, giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại tỉnh Hải Dương; mô hình sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu tại các vùng đất hai lúa của Hà Nam; các sản phẩm mộc Ninh Phong, đá mỹ nghệ Ninh Vân, cói và rượu Kim Sơn – Ninh Bình, các sản phẩm cơ điện Hà Nội, sơn tàu biển, sơn giao thông của các doanh nghiệp Hải Phòng.
Bên cạnh những lợi thế về tự nhiên và ưu thế về ứng dụng KHCN của Vùng ĐBSH, Bộ KHCN cũng thẳng thắn chỉ rõ vị trí của KHCN cao còn hạn chế, KHCN vẫn chưa được coi là quốc sách hàng đầu, kể cả trong lãnh đạo, chỉ đạo. Chưa coi KHCN là giải pháp thúc đẩy hoạt động của ngành, địa phương và doanh nghiệp. Vì vậy, chưa có sự quan tâm thỏa đáng đối với hoạt động này.
Việc gắn kết của các doanh nghiệp với các tổ chức KHCN trong hoạt động nghiên cứu triển khai còn rất lỏng lẻo, chưa thành một mối quan hệ chiến lược mang tính liên minh, liên kết bền vững. Vì vậy, nhiều nhiệm vụ KHCN do các tổ chức KHCN đề xuất, thực hiện không xuất phát từ nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói riêng cũng như xã hội nói chung. Ngược lại, doanh nghiệp lại thiếu thông tin, không thể xây dựng được chiến lược cũng như các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ một cách hợp lý.
Cả khu vực ĐBSH vẫn chưa có một viện, trường, trung tâm nghiên cứu KHCN nào xứng tầm. Các phòng thí nghiệm hiện có lại rất nghèo nàn, không đáp ứng yêu cầu về nâng cao chất lượng và hiệu quả nghiên cứu triển khai. Việc phân bổ và sử dụng vốn đầu tư phát triển khoa học và công nghệ ở nhiều địa phương chưa đúng mục đích, dẫn tới hiệu quả không cao, không đóng góp cho sự phát triển KHCN địa phương.
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã xác định 4 vấn đề lớn cần tập trung giải quyết, đó là: Xác định sản phẩm KHCN chủ lực của các địa phương phải gắn với sản phẩm KHCN chủ lực của ngành và toàn quốc. Xác định cơ chế giao nhiệm vụ KHCN phục vụ phát triển kinh tế ở các ngành, các địa phương. Xác định nhiệm vụ nghiên cứu về khoa học xã hội nhân văn. Xác định và kết nối giữa cung và cầu trong thị trường ứng dụng KHCN và phát triển sản xuất.
Phó Thủ tướng giao UBND TP. Hà Nội trong quý 4/2012 xây dựng xong website chuyên cung cấp thông tin về các nhu cầu KHCN để kết nối cung cầu về các sản phẩm ứng dụng KHCN. Các doanh nghiệp KHCN và những đơn vị có nhu cầu về các sản phẩm KHCN sẽ có địa chỉ cung cấp hoặc tìm thông tin, dữ liệu chia sẻ tại đây.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu quy hoạch lại hệ thống các cơ quan nghiên cứu khoa học cả nước, đồng thời khuyến khích các trường đại học thành lập các trung tâm nghiên cứu để tập trung nghiên cứu và đưa sản phẩm nghiên cứu đến với cuộc sống. Sắp tới Chính phủ sẽ xây dựng cơ chế hỗ trợ đối với các nhà khoa học đầu ngành, những cán bộ nghiên cứu xuất sắc của cả nước.
Phó Thủ tướng giao Bộ KHCN phối hợp với các Bộ, ngành tổ chức một hội thảo chuyên đề nhằm tìm ra mô hình mẫu và giải đáp câu hỏi: Các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi nghiên cứu khoa học và tiêu thụ sản phẩm như thế nào để có thể phát triển bền vững?
Theo Phó thủ tướng, cần thúc đẩy liên kết “3 nhà” (Nhà nước, Nhà doanh nghiệp, nhà khoa học), trong đó Nhà nước giữ vai trò xây dựng môi trường pháp lý, môi trường về thông tin, tài trợ để khuyến khích liên kết giữa các tổ chức KHCN với các nhà doanh nghiệp.
