Hạn hán vì thủy điện

ThienNhien.Net – Ngoài chức năng phát điện thì các đập thủy còn có chức năng điều tiết nước vào mùa khô, chống lũ vào mùa mưa nhưng việc phát triển thủy điện tràn lan trong thời gian qua đang khiến nhiều tỉnh miền Trung “ngấm đòn” hạn hán.

Thông tin của Báo TN&MT ngày 28/06/2012 cho biết vùng hạ du sông Vu Gia của tỉnh Quảng Nam đang đối mặt với tình trạng khô hạn trầm trọng, ảnh hưởng tới hàng ngàn héc-ta lúa và hoa màu.

Đây là hậu quả của việc Nhà máy Thủy điện Đắk Mi 4 đã chặn nước của sông Vu Gia đem đổ về sông Thu Bồn để tận dụng độ dốc cho việc chạy máy phát điện. Mặc dù, trước đó, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng đã có ý kiến chỉ đạo Thủy điện Đắk Mi 4 phải có giải pháp để điều tiết nước nhằm chống hạn cho vùng hạ lưu của sông Vu Gia nhưng cho đến nay, hầu như các giải pháp đó chưa phát huy hiệu quả. Cuộc chiến đòi nước giữa vùng hạ du sông Vu Gia (Đà Nẵng và các huyện Điện Bàn, Đại Lộc của tỉnh Quảng Nam) với Thủy điện Đắk Mi 4 đã diễn ra nhiều năm nay. Nhưng với 25m3/s (tính theo lưu lượng trên giấy tờ) mà Đắk Mi 4 xả về trong mùa suy kiệt, trong khi nhu cầu thực của hạ du Vu Gia phải là 80m3/s, thì chưa thấm vào đâu.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Đà Nẵng Huỳnh Vạn Thắng than rằng hơn 3.000 ha lúa ở vùng hạ lưu sông Vu Gia đang đứng trước nguy cơ thiếu nước. Nguyên nhân là do nắng nóng kéo dài những ngày qua ở miền Trung khiến mực nước các sông xuống thấp. Lại thêm nhiều nhà máy thủy điện tích nước và nắn dòng nên tình hình càng trầm trọng.

Một hậu quả khác của việc thiếu nước ở hạ lưu thủy điện là tình trạng xâm nhập mặn lấn sâu hơn vào cửa sông. Nước ngọt đổ về quá ít khiến mặt sông Vu Gia nổi đầy váng phèn. Những trạm bơm ở đây gần như đã ngừng hoạt động do độ mặn của nước sông cao gấp hàng chục lần so với độ cho phép để trồng lúa. Hầu hết nông dân ở hạ nguồn con sông đã bỏ lúa để trồng sang các loại hoa màu có khả năng chịu mặn và chịu hạn tốt hơn như trồng ớt.

Còn theo báo Người đại biểu nhân dân điện tử, do thiếu quy hoạch tổng thể, lợi dụng phân cấp cấp phép ồ ạt, mạnh ai nấy làm, lại thiếu quy trình vận hành thủy điện đồng bộ và giám sát lỏng lẻo, thủy điện miền Trung đang là tác nhân gây nên tình trạng mưa góp lũ, nắng gây hạn… và đang biến thủy điện – thủy lợi thành “thủy hại”.