ThienNhien.Net – Hầu hết các chợ họp ven dòng Mê Kông trên nước bạn Lào đều dành một góc riêng để bán cá và các sản vật được khai thác từ dòng sông. Nhờ các sản vật ấy cuộc sống của rất nhiều người dân làm nghề buôn bán, đánh bắt thủy sản được cải thiện. Chúng tôi may mắn có mặt tại một khu chợ sầm uất ở thủ đô Viêng Chăn, để rồi được nghe và chứng kiến những câu chuyện buồn vui nơi này.
Đang dạo bước ven dòng Mê Kông, chúng tôi tình cờ gặp hai người đàn ông đang quăng chài. Sau một hồi bắt chuyện, họ chia sẻ với chúng tôi: “Những năm gần đây cá ở sông Mê Kông không còn nhiều như trước nữa, phần vì nguồn cá di cư chưa kịp tới đây (sông Mê Kông đoạn thủ đô Viêng Chăn) đã bị bắt hết, phần vì số người dân quăng chài đánh lưới ngày càng nhiều. Nếu như trước đây quăng vài lần mà may mắn là đủ ăn mấy ngày không hết, thậm chí còn đem bán, nhưng giờ thì…”
Trước đó, từng nghe dòng sông Mê Kông là nơi sinh sống của rất nhiều loài cá lớn nặng tới vài trăm kg như cá hô, cá tra dầu, cá heo nước ngọt và rất nhiều loài cá chỉ có ở Mê Kông… nên chúng tôi rất háo hức được thăm các khu bán cá trong một số chợ ở thủ đô Viêng Chăn.
Thất vọng thay, những loài cá mà chúng tôi mong muốn được nhìn tận mắt được người dân cho biết đã không còn thấy xuất hiện ở chợ vài năm nay. Cố sử dụng ít vốn tiếng Lào của mình để giao tiếp với những người bán cá trong chợ, chúng tôi được biết đã mấy năm nay cá bán ở chợ rất ít khi có cá lớn, chủ yếu là cá nhỏ do người dân đánh lưới hoặc quăng chài được. Chính vì thế mà cá lớn lắm cũng chỉ trên dưới chục cân.
Cũng tại chợ cá, ngoài những loài cá được đánh bắt từ sông Mê Kông, một sản vật của Mê Kông nữa cũng được các ngư dân khai thác, đó là rêu bám ở đá dưới sông, như rêu suối mà đồng bào miền Tây Bắc nước ta vẫn dùng như một loại đặc sản.
Rời chợ cá ở Viêng Chăn, chúng tôi ghé vào một quán ăn và được một chủ quán tốt bụng người Lào cho thưởng thức những món ăn đặc sản được chế biến từ cá do ngư dân đánh bắt trên sông Mê Kông. Anh chủ quán cho biết, ngày xưa thi thoảng lại có người khiêng cá lớn nặng vài chục kg đến bán cho quán ăn của anh nhưng mấy năm gần đây anh không còn được dịp đãi thực khách những con cá to nữa. Nói rồi anhdẫn chúng tôi vào xem trong tủ lạnh, trong tủ rất nhiều loại cá lạ mà chúng tôi chưa từng gặp bao giờ, nhưng chủ yếu là cá nhỏ trên dưới 1kg. Khoe với chúng tôi một con cá da trơn và con cá hô nặng khoảng 10kg, chủ quán cho biết đây là những con cá lớn nhất anh mua được trong thời gian gần đây từ dân chài lưới.
Anh chủ quán cũng chia sẻ với chúng tôi rằng, nguồn lợi thủy sản mà dòng sông Mê Kông mang lại là một tài sản vô giá, hầu hết người dân sinh sống ven sông quanh đó đều hành nghề đánh cá và họ đang lo ngại khi gần đây người ta loan tin rằng Chính phủ Lào đang cho xây dựng một công trình thủy điện trên dòng chính của sông Mê Kông và đã có dự định xây nhiều đập khác nữa. Họ lo lắng nếu xây đập ngăn dòng Mê Kông thì nguồn lợi thủy sản mà họ đang đánh bắt và buôn bán, cùng với sinh kế và cuộc sống của họ sẽ bị ảnh hưởng.
