ThienNhien.Net – Đứng trên bờ đê sông Hồng nhìn xuống làng Vỵ Khê, những vườn cây cảnh đang xanh lộc biếc, những vườn quất đã ngả màu vàng, những cây hoa đào đang thắm nụ làm cho không khí ngày Tết như đến gần hơn với người dân nơi đây.
Làng Vỵ Khê (xã Điền Xá, huyện Nam Trực, Nam Định) tính đến nay đã có 800 năm tuổi, được xem là một trong những làng trồng hoa, cây cảnh cổ nhất Việt Nam.
Theo gia phả ở đình làng ghi lại, ông tổ làng nghề là Thái úy phụ chính Tôn Trung Tự làm quan thời nhà Lý. Năm 1211, Thái úy Tôn Trung Tự xin triều đình cho xây dựng tòa thành có tên “Bảo Binh Dã” để trấn thủ vùng Sơn Nam Hạ (nay là tỉnh Nam Định). Tòa thành được xây dựng trên mặt đất làng Vị Khê ngày nay. Thấy nơi đây là vùng đất đẹp, dân cư thuần phác, ngoài việc làm nông, ngài đã truyền dạy cho dân địa phương cách trồng hoa, ươm cây làm kế sinh nhai.
Thời phong kiến làng cây cảnh Vỵ Khê đã nổi tiếng gần xa. Vào triều Trần, làng đã trở thành nơi cung cấp hoa, cây cảnh cho các vương công quý tộc. Đặc biệt, năm 1924, cụ Nguyễn Văn Lễ đã đem đôi cây sanh thế trực vào kinh đô Huế dự thi và đạt giải cao, được nhà vua sắc phong. Hiện, đôi cây sanh đó vẫn còn được lưu giữ tại UBND xã Điền Xá.
Cây cảnh Vỵ Khê có vẻ đẹp độc đáo riêng. Với đôi bàn tay tài hoa, kế thừa những tinh hoa hàng trăm năm của ông cha truyền lại, người dân làng Vỵ Khê đã khéo léo cắt tỉa, uốn cây, tạo ra những thế cây, dáng cây kỳ thú, đẹp mắt, mang đậm lối cổ xưa.
“Các thế cây, dáng cây không chỉ có sức hấp dẫn lớn mà còn ẩn chứa cả giá trị văn hóa, truyền thống dân tộc, hướng con người đến cuộc sống chân – thiện – mỹ”, một nghệ nhân trong làng nói.
Bên cạnh đó, người làng luôn có ý thức gìn giữ và phát triển nghề trồng hoa, cây cảnh truyền thống của ông cha. Người dân trong làng không giữ nghề mà còn chủ động truyền dạy cách làm cây cảnh cho người dân các xã xung quanh. Nhờ vậy huyện Nam Trực đã hình thành các xã chuyên trồng hoa, cây cảnh với quy mô lớn, cho giá trị kinh tế cao như xã Nam Phong chuyên trồng quất, xã Nam Mỹ chuyên trồng đào..
Hàng năm, các nghệ nhân trong làng đều đem cây cảnh tham gia các buổi triển lãm, hội chợ khắp cả nước để giới thiệu và quảng bá. Thêm vào đó, năm 2009, làng cây cảnh Vỵ Khê đã đăng ký thương hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ. Chính vì thế mà cây cảnh nơi đây ngày càng được nhiều người biết đến.
Những năm gần đây, cây cảnh Vỵ Khê còn vươn đến cả bạn bè bốn phương. Mỗi năm làng nghề đón hàng chục lượt khách từ nhiều nước như Anh, Pháp, Đức, Hoa Kỳ, Nhật Bản… đến tham quan và khảo sát thị trường. Đặc biệt, năm 2003, làng đã xuất khẩu được 7 container cây cảnh sang thị trường Hà Lan.
Nhờ nghề trồng hoa và cây cảnh mà cuộc sống của người dân nơi đây cũng ngày càng khá giả hơn, không ít người đã trở thành triệu phú, tỷ phú. Cả làng có khoảng 30 gia đình có cây cảnh với giá trị lên đến hàng tỷ đồng mỗi cây. Năm 2010, tổng thu nhập từ hoa, cây cảnh của xã Điền Xá là hơn 43,1 tỷ đồng, riêng làng Vỵ Khê chiếm khoảng 30 tỷ đồng. Giá trị sản xuất trung bình đạt 200 triệu đồng/ha, cao gấp hơn 50 lần so với trồng lúa.
Và một mùa Tết nữa lại về, người dân Vỵ Khê đang hối hả cho “ra lò” những tác phẩm nghệ thuật mới, mang màu xanh và sức sống tỏa đi khắp nẻo trên mọi miền Tổ quốc.
