Nhân rộng mô hình nông thôn mới

ThienNhien.Net – Sau gần 2 năm triển khai, mô hình nông thôn mới theo 19 tiêu chí đã dần hình thành trong thực tiễn. Nhiều nơi đạt kết quả tương đối toàn diện như các xã Hải Đường, Mỹ Long Nam, Tam Phước, Tân Thịnh, Thụy Hương… Ngày 22/01, Ban Chỉ đạo (BCĐ) Chương trình xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới (NTM) đã tổ chức Hội nghị sơ kết Chương trình năm 2010, triển khai nhiệm vụ, kế hoạch năm 2011.

Tạo cho người nông dân niềm tin về sự đổi đời trong tương lai

BCĐ Chương trình cho biết, đến hết năm 2010, sau gần 2 năm thực hiện, Chương trình đã thành công bước đầu và đạt được một số kết quả quan trọng.

Đến nay, đã có 7/11 xã thí điểm đạt được 10 tiêu chí trở lên; trong đó có 3 xã đạt 14/19 tiêu chí trở lên. Có 3 xã đạt từ 8-10 tiêu chí. Riêng xã Thanh Chăn (Điện Biên) tuy là xã khó khăn nhất, nhưng đã đạt 7/19 tiêu chí.

Hầu hết các xã thực hiện chương trình thí điểm đều cho rằng, việc triển khai và kết quả bước đầu của chương trình đã có tác động làm chuyển biến nhận thức trong cán bộ và người dân nông thôn, tạo cho họ niềm tin về sự đổi đời trong tương lai. Vì thế người dân đã tham gia nhiều hơn trong các hoạt động xây dựng NTM, quan tâm hơn đến công việc của cộng đồng và tự giác thực hiện tại gia đình mình; là cơ sở để hình thành và phát triển được các phong trào NTM.

Bên cạnh đó, các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương cũng đã có sự thay đổi trong nhận thức về vai trò của nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Nhiều hoạt động, chương trình hành động của các đơn vị liên quan đều đề ra nhiệm vụ xây dựng NTM.

“Hình hài” mô hình NTM theo 19 tiêu chí đã được hình thành. Bên cạnh các xã đạt kết quả tương đối toàn diện còn có nhiều xã đạt được mô hình tốt như mô hình quy hoạch và thực hiện tốt quy hoạch ở Hải Đường; mô hình phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập ở Mỹ Long Nam; mô hình huy động nguồn lực ở Thanh Chăn và Định Hòa; mô hình phát triển sản xuất gắn với quy hoạch đồng ruộng và cơ sở hạ tầng ở Tam Phước; mô hình phong trào cải tạo điều kiện sống của các hộ dân cư ở Tân Thịnh; mô hình liên kết sản xuất giữa nông dân với doanh nghiệp ở Thụy Hương, Tân Hội…

Quy hoạch đi trước một bước, hạ tầng là khâu đột phá 

Thực tế triển khai Chương trình thí điểm đã khẳng định, việc lấy xã làm địa bàn tổ chức thực hiện và tổ chức xây dựng NTM theo Bộ tiêu chí NTM là phù hợp. Trong các nội dung xây dựng NTM thì quy hoạch phải đi trước một bước và là điều kiện tiên quyết.

Hạ tầng là khâu đột phá nhưng cần có lựa chọn loại hạ tầng thiết yếu nhất, có tác động lớn đến phát triển kinh tế, văn hóa để làm trước. Đồng thời cần phải cân đối hài hòa đầu tư cho sản xuất, tăng thu nhập cho người dân và xây dựng đời sống văn hóa.

Cụ thể về công tác quy hoạch, thời gian đầu thực hiện còn lúng túng về nội dung và phương pháp, nhưng đến nay cả 11/11 xã đã hoàn thành quy hoạch chung; 8/11 xã về cơ bản hoàn thành quy hoạch chi tiết.

Về xây dựng cơ sở hạ tầng, đây là việc thu hút sự quan tâm nhiều nhất của cán bộ và người dân. Sau gần 2 năm triển khai, đã có khoảng 2/3 số các công trình hạ tầng (theo tiêu chí) được triển khai. Đến nay đã hoàn thành cơ bản gần 300 hạng mục công trình, trong đó nhiều nhất là giao thông, thủy lợi, nước sạch… (chiếm khoảng 40% tổng kinh phí); tiếp đến là chuẩn hóa lớp học, trạm y tế, vệ sinh môi trường nông thôn (chiếm khoảng 30% kinh phí).

Hiện mỗi xã đã có ít nhất 3-5 dự án, điểm trình diễn về sản xuất. Bên cạnh đó, vốn và nguồn vốn để thực hiện chương trình thời gian qua tiếp tục được tăng cường và ngày càng đa dạng hơn, nhất là nguồn vốn lồng ghép, vốn tín dụng và vốn từ phía người dân.

Nhân rộng mô hình thí điểm thành công

Tiếp nối những thành công bước đầu trên, BCĐ Chương trình đã đề ra mục tiêu trước mắt phấn đấu đến cuối năm 2011, có 8/11 xã cơ bản hoàn thành tất cả các tiêu chí NTM; các xã còn lại (Thanh Chăn, Định Hòa, Tân Lập) do có điểm xuất phát thấp sẽ hoàn thành chậm nhất vào năm 2013; và tiến tới nhân rộng mô hình ra 5000 xã vào năm 2020.

Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực đã đạt được, Chương trình còn một số mặt hạn chế. Đó là một số mặt triển khai còn chậm như quy hoạch chi tiết một số nơi vẫn chưa hoàn thành, lúng túng trong quy chế huy động nguồn lực, tiếp cận nguồn vốn, giải ngân và thanh quyết toán. Việc triển khai các nội dung về quy hoạch sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân, tuyên truyền vận động nhân dân, nhất là các xã điểm chưa mạnh mẽ…

Theo đó, các tỉnh cần ưu tiên lồng ghép các đề án trên địa bàn của tỉnh; thực hiện tốt phương châm huy động nguồn lực tại chỗ, tạo thuận lợi cho dân thực hiện tốt các chương trình, đề án; khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; đẩy mạnh và nâng cao chất lượng các nội dung giáo dục, y tế, văn hóa, môi trường …