ThienNhien.Net – Từ bao đời nay, các cộng đồng người Mường, người Dao, Tày, Nùng, Thái, Mông ở Tây Bắc vẫn giữ thói quen ăn rêu suối – món ăn vừa ngon, vừa bổ, vừa có hương vị riêng. Món ăn từ rêu suối còn được gọi là “mầm đá”. Không phải là món mầm đá trong câu chuyện dân gian kể về Trạng Quỳnh mà bởi vì thứ rêu ấy mọc ra từ đá.
Rêu suối, rêu sông thường nằm ở độ sâu chừng một mét nước. Đi tìm rêu, người ta chọn những bãi rêu lớn xanh rì cả một vùng dập dềng theo dòng nước, đó là chỗ cho loại rêu vừa nhiều, vừa ngon. Rêu tươi đem về được vò đập thật kỹ cho sạch nhớt phù sa, sau đó có thể chế biến thành nhiều món.
Món rêu nướng là cách làm khá phổ biến vì giữ được hương vị đặc trưng của rêu. Gia vị để làm món rêu nướng buộc phải có mác khén (một loại hạt tiêu rừng của Tây Bắc), húng chó, củ xả, gừng. Tẩm ướp gia vị xong, tiếp tục nặn rêu thành từng viên, kẹp vào thanh gắp, đem nướng trên than. Sau chừng 20 phút là xong món nướng. Cũng có thể gói rêu vào lá chuối, rồi kẹp gắp nướng cho đến khi cháy xém hết áo lá. Lại cũng có thể lùi trong gio than. Mỗi cách làm đều cho món rêu có hương vị riêng, đậm đà mùi núi rừng sông nước Tây Bắc.
Đồng bào dân tộc Thái, Mường, Tày, Nùng, Dao, Mông… luôn coi rêu là một món ăn phổ biến. Ngoài việc chế biến rêu tươi, người ta còn phơi khô rêu, cất lên gác bếp để làm món ăn dự trữ.
Rêu suối nhiều, nhưng rêu ngon thì ít. Cái mùa rêu ăn được lại càng ngắn ngủi nên bà con vùng cao (những nơi có tục ăn rêu) quý rêu lắm. Khách quý mới đãi rêu khô trên gác bếp. Rêu thường được tổ chức ăn vào bữa cơm tối, khi đại gia đình đông đủ hoặc trong các dịp lễ tết, hay lễ hứa hôn trang trọng.
Vùng Tây Bắc có nhiều sông suối lớn. Nhiều nơi có rêu mọc từ đá ngầm trong nước. Rêu có vào khoảng tháng 11 tháng 12 âm lịch ở những đoạn sông suối, có độ sâu từ 0,4 đến 1m. Nơi nước chảy ở nguồn nước sạch thường cho rêu ngon và nổi tiếng nhất vẫn là rêu lấy được ở sông Đà, Sông Mã.
Không chỉ là món ăn được nhiều dân tộc ưa thích, rêu suối còn có khả năng chữa rất nhiều bệnh, giúp lưu thông khí huyết, giải độc, giải nhiệt, bình ổn huyết áp và tăng cường sức đề kháng.
