ThienNhien.Net – Thông Pà Cò (<i>Pinus kwangtungensis</i>) là một trong 2 loài thông 5 lá của Việt Nam, được xếp hạng bảo tồn (VU – Sẽ nguy cấp) trong Sách Đỏ Việt Nam (2007) và là đối tượng bảo vệ quốc gia (nhóm Ia) trong Nghị định 32/2006/NĐ – CP của Chính phủ. Nhằm bảo tồn, phát triển loài cây quý này, Trung tâm Con người và thiên nhiên (PanNature) đã tiến hành thử nghiệm nhân giống bằng phương pháp sinh dưỡng và đã thành công.
Do phạm vi phân bố hẹp (chủ yếu ở các dãy núi đá miền Bắc Việt Nam và một số tỉnh ở Hoa Nam Trung Quốc), môi trường sống hạn chế, số lượng cá thể ít, khả năng tái sinh tự nhiên thấp (cây non tái sinh hầu như không có), cộng thêm mối đe dọa bị chặt hạ… nên loài Thông Pà Cò đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng.
Trong khi đó, các quần thể còn lại của Thông Pà Cò đều nhỏ nên khả năng tạo hạt hữu thụ của cây kém. Những thử nghiệm thu hạt để gieo ươm cũng đều chưa cho kết quả về khả năng nảy mầm của hạt.
Nhằm bảo tồn và phát triển loài cây quý này, Trung tâm Con người và thiên nhiên (PanNature) đã tiến hành thử nghiệm nhân giống bằng phương pháp sinh dưỡng. Theo đó, cành Thông Pà Cò được thu từ những cây trong tự nhiên từ khu BTTN Hang Kia Pà Cò. Cành được xử lý thuốc kích thích để ra rễ và giâm vào cát trong điều kiện không phun sương. Sau 5 tháng chăm sóc, 55% số cành giâm đã tạo được rễ hoàn chỉnh. Những cây ra rễ này tiếp tục được đánh chuyển vào bầu đất và hiện đang phát triển bình thường như cây tái sinh từ hạt.
Đây là tín hiệu rất đáng mừng vì lần đầu tiên một loài Thông năm lá được giâm tạo rễ thành công. Trên thực tế, công đoạn giâm hom các loài thuộc chi Thông (Pinus) là rất khó, do đặc điểm riêng – ưu thế sinh trưởng đỉnh mạnh – của những loài cây này. Có rất ít những thành công về giâm hom Thông, chủ yếu chỉ là giâm hom đối với những loài thông dễ trồng và phổ biến như: Thông ba lá, Thông Caribê.
Thông Pà Cò – một trong 2 loài thông 5 lá của Việt Nam (Ảnh: ThienNhien.Net)
Từ kết quả giâm hom Thông năm lá, Trung tâm Con người và Thiên nhiên tiếp tục thử nghiệm nhân giống giâm hom một loạt các loài cây lá kim quý hiếm khác trong khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Hang Kia – Pà Cò như Thông đỏ Bắc (Taxus chinensis), Dẻ tùng sọc trắng (Amentotaxus argoteania), Pơ mu (Fokienia hodginsii) và cho kết quả rất khả quan.
Thành công này cho phép nhanh chóng tạo giống cho các loài cây lá kim quý hiếm, phục vụ việc trồng phục hồi trong rừng tự nhiên hay trồng bảo tồn ngoại vi (ex-situ) tại các khu bảo tồn có loài này.
