ThienNhien.Net – Trong 2 ngày 15-16/10 vừa qua, tại Chiang Rai, Thái Lan, Diễn đàn quy hoạch phát triển lưu vực Mê Công lần thứ 2 đã được tổ chức, với mục tiêu chia sẻ thông tin kiến thức, thảo luận góp ý về các phương thức đánh giá luỹ tích tác động kinh tế xã hội, môi trường trong phát triển tài nguyên nước tại lưu vực Mê Công; và tăng cường sự cộng tác giữa Uỷ hội sông Mê Công /Chương trình Quy hoạch Lưu vực giai đoạn 2 và các bên liên quan trong lựa chọn giải pháp quy hoạch phát triển lưu vực bền vững.
Tham gia Diễn đàn có trên 250 đại biểu là đại diện của các quốc gia thành viên Ủy hội Mê Công Quốc tế gồm Thái Lan, Lào, Cam-pu-chia và Việt nam, các cơ quan chính phủ, các tổ chức phi chính phủ trong khu vực và quốc tế, đại diện các cộng đồng sinh sống trong lưu vực Mê Công. Ngoài ra, còn có đại diện của hai nước thượng nguồn Mê Công tham gia đối thoại với Ủy hội Sông Mê Công là Trung Quốc và My-an-ma, đại diện của nhiều tổ chức quốc tế khác trong khu vực như Ủy ban Kinh tế-Xã hội khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của Liên Hợp Quốc (UNESCAP) cùng đại diện một số nhà tài trợ của Ủy hội Sông Mê Công.
Phát biểu chào mừng tại Diễn đàn, ông Saksith Trideth – Thư ký Thường trực Bộ Tài nguyên và Môi trường Thái Lan, Ủy viên Ủy ban Liên hợp của Ủy hội Sông Mê Công cùng với ông Sumet Sangnimnual – Tỉnh trưởng tỉnh Chiang Rai, đều đánh giá cao tầm quan trọng của Diễn đàn cùng các bên liên quan trong quy hoạch phát triển lưu vực, và bày tỏ sự ủng hộ đối với Ủy hội Sông Mê Công cũng như các hoạt động của Ủy hội, đặc biệt khuyến khích, tăng cường sự tham gia của cộng đồng.
Ông Jeremy Bird, Thư ký chấp hành của Ban Thư ký Ủy hội Sông Mê Công, cũng phát biểu: “Nước là một công cụ rất mạnh để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, khi các chính phủ mong muốn duy trì sự cân bằng giữa phát triển thủy điện, thủy sản, tưới, giao thông thủy, quản lý lũ trong vùng Hạ lưu Mê Công, quan điểm của các bên liên quan cần phải được phản ánh đầy đủ. Các nhóm cộng đồng nghèo và yếu thế cần phải được chú ý trong quá trình ra quyết định. Điều đó có nghĩa các cộng đồng trong khu vực cần phải nói lên mục tiêu của chính họ và đường hướng phát triển để đạt được những mục tiêu ấy”.
Diễn đàn đã tạo điều kiện để các bên liên quan bày tỏ quan điểm, mối quan tâm đối với kế hoạch phát triển các bậc thang thủy điện trên dòng chính thuộc hạ lưu sông Mê Công, giá trị của đa dạng sinh học, quyền của những đối tượng bị ảnh hưởng, và là nơi để các chính phủ, các nhà phát triển, các nhà tài trợ giải thích rõ hơn lý do vì sao xây dựng đập thủy điện đang được xem xét rất kỹ lưỡng như là một phần quan trọng trong kế hoạch phát triển kinh tế của họ.
Trong thời gian diễn ra Diễn đàn, các vấn đề khác như mối liên hệ giữa phát triển thủy điện trong toàn lưu vực Mê Công và phát triển thủy sản, vấn đề về phát triển tưới trong hạ lưu Mê Công – cơ hội và rủi ro trong thay đổi sử dụng đất, xu hướng đầu tư, kiến thức về dao động cũng như biến đổi khí hậu trong lập quy hoạch phát triển… đã được trình bày và thu hút sự quan tâm lớn của các bên liên quan, từ đó có những phần thảo luận rất sôi nổi, hấp dẫn.
Đoàn đại biểu Việt Nam do ông Trần Đức Cường, Phó Tổng Thư ký Ủy ban Sông Mê Công Việt Nam làm trưởng đoàn, bao gồm 12 thành viên là đại diện của một số Bộ, ngành liên quan trong quy hoạch phát triển lưu vực như Bộ Kế hoạch Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài nguyên & Môi trường, Ủy ban Sông Mê Công Việt Nam, đã tham gia Diễn đàn một cách tích cực và mang tính xây dựng cao. Bên cạnh đó, đại diện của một vài tổ chức phi chính phủ, chuyên gia tư vấn độc lập cũng được Ban Thư ký Ủy hội Mê Công thông qua mạng lưới hợp tác mời tham dự như Tổ chức Tư vấn Phát triển, Mạng lưới cộng tác vì nước của Việt Nam…., một số chuyên gia tham gia vào quá trình xây dựng Chiến lược Phát triển lưu vực, tham gia đánh giá và phân tích kịch bản phát triển… đã tham dự Diễn đàn với những ý kiến đóng góp rất có giá trị.
Diễn đàn quy hoạch phát triển lưu vực diễn ra trong 2 ngày này là sự tiếp nối của Diễn đàn lần thứ nhất tổ chức năm 2008 với những nỗ lực tham vấn với các bên liên quan, đặc biệt là với các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức xã hội dân sự.
Diễn đàn, với mong muốn của mình, đã đạt được sự đồng thuận về các nguyên tắc đánh giá các kịch bản phát triển bao gồm xây dựng kịch bản, xây dựng các tiêu chí đánh giá về 4 mặt: thủy văn, kinh tế, xã hội, và môi trường. Sự đồng thuận này đã tạo một nền móng vững chắc để có được sự nhất trí về một bản thảo Chiến lược Phát triển Lưu vực dựa trên Quản lý tổng hợp tài nguyên nước, và từ đó, đạt được sự cam kết cao của các quốc gia ven sông trong quá trình quy hoạch phát triển lưu vực.
Thêm vào đó, Diễn đàn một lần nữa cũng nhận được sự khẳng định của đoàn đại biểu Trung Quốc và My-an-ma về tăng cường hợp tác với các quốc gia hạ lưu sông Mê Công trong duy trì dòng chảy ở hạ lưu, đặc biệt là phía sau các đập thủy điện của Trung Quốc cả về số lượng và chất lượng. Những kết quả đạt được này của diễn đàn sẽ là những thông tin rất hữu ích hỗ trợ quá trình chuẩn bị Chiến lược Phát triển Lưu vực của Ủy hội Mê Công – trọng tâm của quá trình quy hoạch phát triển lưu vực.
