ThienNhien.Net – Tổng cục Thống kê cho biết, 3 tháng đầu năm 2009, cả nước bị mất 489 ha rừng, tăng 77% so với cùng kỳ năm trước, trong đó diện tích rừng bị cháy là 244 ha (tăng 68%), còn diện tích rừng bị chặt phá là 245 ha. Như vậy, trung bình một ngày, có 5,5ha rừng bị tàn phá.
Nạn phá rừng ở nước ta đã đến mức báo động, phá rừng theo cách đơn giản nhất để làm nương rẫy; phá rừng để tìm kiếm khoáng sản; phá
rừng lấy gỗ; phá rừng để…trồng rừng mới và vô vàn những kiểu tiếp tay vi phạm pháp luật khác đang hủy hoại lá phổi xanh của đất nước.
Từ tỉnh địa đầu đất nước
Vết thương chưa lành tại những cánh rừng gỗ nghiến Cán Tỷ (Quản Bạ, Hà Giang) trước đây đã bị lâm tặc hoành hành thì nay người dân các xã Phong Quang, Tùng Bá, Phú Linh, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang đua nhau gồng gánh các loại phong lan tươi, được khai thác từ những cánh rừng già huyện Vị Xuyên đem về thị xã Hà Giang “phục vụ” nhu cầu chơi phong lan của những người có thu nhập khá giả.
Việc khai thác lan rừng đã gây ảnh hưởng khá nghiêm trọng đến môi trường, đa dạng sinh học của rừng… Vì để lấy được cây phong lan, người dân địa phương phải chặt cành, đốn cây theo lối “triệt phá“. Chính vì thế mà các cánh rừng đã, đang bị xâm hại nghiêm trọng, các nguồn cây quý hiếm như nghiến, đinh, gụ… đang bị mất dần, đồng thời còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái…
… đến mũi Cà Mau đều có hiện tượng phá rừng
Trong khi rừng U Minh còn chưa hồi phục bởi đợt cháy rừng hồi năm 2002, thì 2 năm sau, rừng Tràm U Minh Hạ tại tỉnh Cà Mau lại phải gánh chịu thêm 1 lần tàn phá. Gần 3.000 ha rừng Tràm ngập mặn ở U Minh đã được giao cho Công ty cổ phần Đồng Nai (Codona) trồng cây keo lai làm nguyên liệu giấy…. Hậu quả mà ai cũng thấy đó là Khu rừng Tràm ngập mặn nguyên sinh ở U Minh Hạ đã được thu hẹp lại. Và cho đến nay, sau gần 5 năm vụ việc xảy ra, gần 3000 ha rừng Tràm ngập mặn ở U Minh Hạ vẫn đang để cho cỏ lau và cây keo lai mọc um tùm.
Rừng miền Trung cũng kêu cứu
Xã Hữu Khuông, huyện Tương Dương (Nghệ An) là địa điểm nằm trong diện phải di dân, giải toả để phục vụ cho công trình Thuỷ điện Bản Vẽ. Một số hộ dân lợi dụng chủ trương người dân vùng lòng hồ di dời về nơi ở mới được phép tận thu gỗ ở khu vực ngập nước, nhiều người đã quay trở lại ồ ạt phá rừng trái phép. Trong bối cảnh hỗn độn này, lâm tặc từ nhiều nơi cũng nhảy vào phá rừng khiến cho tình hình khai thác gỗ trái phép đầu nguồn Nậm Nơn diễn ra hết sức nhức nhối.
Ở Quảng Trị, dân đã phản ánh một kiểu phá rừng mới tinh vi, ma quái được hợp thức hóa đầy đủ chữ ký của kiểm lâm lẫn dấu triện của chính quyền sở tại dưới danh nghĩa thu mua gỗ vườn trồng, nhưng thực chất là băm nát rừng già tự nhiên phòng hộ đầu nguồn áp biên giới Việt-Lào thuộc vùng Lìa của huyện rẻo cao Hướng Hóa. Theo hồ sơ của Hải quan Quảng Trị, từ đầu tháng 3 đến nay có 34 cây cảnh cổ thụ như bằng lăng, lội… xuất qua Cổng B Lao Bảo. Như vậy để có được số cây này, lâm tặc phải đốn ngã rất nhiều cây cổ thụ khác để dọn đường vận chuyển.
Đối với tỉnh Quảng Nam, chỉ riêng 4 tháng đầu năm 2009, lực lượng chức năng đã phát hiện 700 vụ liên quan đến phá rừng; tịch thu hơn 1.072m3 gỗ xẻ và hơn 572m3 gỗ tròn; tạm giữ 44 ô tô, 45 xe máy cùng hàng chục phương tiện tham gia vận chuyển, khai thác gỗ trái phép… Đặc biệt, việc đe dọa, cản trở, chống người thi hành công vụ có chiều hướng gia tăng. Cũng trong thời gian này, xảy ra một vụ cháy rừng thông với diện tích gần 2ha tại xã Duy Trung (Duy Xuyên).
Ðường đông Trường Sơn chạy qua địa bàn hai huyện Nam Giang và Nông Sơn (Quảng Nam) với chiều dài gần 37 km. Tuy nhiên, tình trạng chặt phá, đốt rừng để làm rẫy dọc tuyến đường ở khu vực giáp ranh giữa hai huyện Nam Giang và Nông Sơn có nhiều diễn biến phức tạp.
Đến nay đã có gần 20 ha rừng dọc tuyến đường bị dân phát, đốt làm rẫy, trong đó gần 15 ha thuộc thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang và gần 5 ha thuộc xã Phước Ninh, huyện Nông Sơn. Ðối tượng phát, đốt rừng chủ yếu là dân thôn Mực, thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang. Tất cả đã gây thiệt hại hàng trăm ha rừng.
Mới đây nhất, những cánh rừng nguyên sinh của vườn quốc gia Vũ Quang (Hà Tĩnh) lần nữa bị lâm tặc tàn phá. Người dân từng chứng kiến vào chiều tối, gỗ lại được thả trôi về trắng cả một khúc sông Rào Nổ.
Hãy một lần đi dọc biển miền Trung, sẽ thấy những hố sâu khai thác titan giết chết những rừng phi lao quanh năm nơi đầu sóng ngọn gió chặn bão cát và xâm lấn của biển.
Nhưng tai hại nhất là sự phá rừng có tổ chức được sự hậu thuẫn của các cấp chính quyền. Những món lợi lớn từ rừng khiến người ta tìm mọi cách xin để được “chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng”, “trồng cây công nghiệp”, “phát triển khu du lịch”…và kết quả là nhiều héc ta rừng hàng trăm năm mới hình thành đã bị xóa sổ nhanh chóng bởi các phương tiện máy móc hiện đại.
 Những cảnh tượng này không phải là hiếm. (Ảnh minh họa: Báo Phú Yên) |
Nương rẫy thay thế rừng Tây Nguyên
Từ đầu năm 2009 đến nay, toàn tỉnh Đắk Nông có 183 vụ phá rừng với tổng diện tích rừng bị phá lên tới 76 ha. Huyện bị phá nhiều nhất là Tuy Đức, Đắk Glong, Krông Nô. Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh cũng đã xảy ra 4 vụ cháy rừng trồng thiêu rụi 4ha.
Tại tỉnh Kon Tum, theo số liệu mới nhất từ Lâm trường Đắk Tô, thuộc Công ty đầu tư phát triển nông-lâm-công nghiệp và dịch vụ huyện Đắk Tô, trong mùa khô 2008-2009, nhiều hộ dân của các xã như Ngọc Tụ, Đắk Rơ Nga, Đắk Trăm, Văn Lem vẫn cố tình vào rừng phát nương làm rẫy tại các tiểu khu (TK) 278, 282, 288, 289 và 290, với diện tích rừng bị thiệt hại trên 11ha…
Riêng xã Đắk Trăm đứng đầu “danh sách” về phá rừng làm rẫy, 104 hộ vi phạm với diện tích rừng bị tàn phá 63.030m2. Ngày 13/02/2009, lâm trường đã lập biên bản 55 người vi phạm đến từ xã Đăk Trăm, với diện tích rừng bị thiệt hại 33.280m2. Và cứ như vậy, rừng Kon Tum tiếp tục thu hẹp qua những mùa nương rẫy.
Theo số liệu thống kê được của Hạt Kiểm lâm huyện Đam Rông tỉnh Lâm Đồng, trung bình mỗi năm địa phương này có trên 50 ha rừng bị xóa sổ trước sự bất lực của chính quyền. Ông Hoàng Tất Dương, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Đam Rông cho biết, chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, qua phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk đã phát hiện trên 50 hộ tại khu vực xã Đạ Tông vi phạm lâm luật- một con số đã nói lên tất cả cho thực trạng phá rừng khu vực này.
Hãy cứu lấy lá phổi xanh của đất nước
Diện tích rừng Việt Nam đang tăng nhưng chất lượng giảm nhiều (rừng nguyên sinh, rừng giàu ngày một ít đi). Việt Nam có khoảng 12.000 lloài thực vật, là một trong 10 trung tâm đa dạng sinh học của thế giới.Tính cho đến thời điểm này cả nước có 13.118.773 ha rừng. Trên thực tế, so với 5 năm trước, khi triển khai chương trình trồng mới 5 triệu héc-ta rừng, diện tích rừng của cả nước đã tăng hơn 1 triệu héc-ta; độ che phủ của rừng tăng từ 28% (năm 1993) lên 38,7% năm 2008… Nhưng diện tích rừng già, nguyên sinh đang dần mất đi. Diện tích rừng tăng lên phần lớn là do rừng mới trồng. Vì thế, đa dạng sinh học và thực vật đang bị tổn thất nghiêm trọng.
Về nguyên nhân phá rừng, có thể tổng hợp theo một số yếu tố chủ yếu như: Năng lực quản lý và bảo vệ rừng của nhiều chủ rừng còn bất cập;lực lượng bảo vệ rừng chưa kiểm soát nổi tình hình ở một số nơi; công tác kiểm tra, kiểm soát, tuần tra truy quét tội phạm chưa được tiến hành thường xuyên; trách nhiệm quản lý Nhà nước về lâm nghiệp của các địa phương chưa được thực hiện một cách đồng bộ, toàn diện và triệt để, trong đó công tác quy hoạch đất lâm nghiệp chưa ổn định. Bên cạnh đó, nhu cầu thị hiếu sử dụng gỗ và lâm sản ngày càng có xu hướng tăng lên, đời sống nhân dân vùng có rừng còn nhiều khó khăn dẫn đến người dân phải phá rừng để mưu sinh.
Từ những nguyên nhân này, có thể đề ra những biện pháp tích cực nhất để bảo vệ rừng. Nhất là xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh về tội danh phá rừng, chống người thi hành công vụ.
