ThienNhien.Net – Các nhà khoa học cuối cùng đã lý giải được bản chất của hiện tượng bón phân quá liều gây giảm tính đa dạng của thực vật.
Một nhóm các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Zurich, Đức đã phát hiện ra rằng những chất dinh dưỡng bổ sung khiến các cây tăng trưởng nhanh làm chủ môi trường sống, làm cho các loài nhỏ hơn khó hấp thụ được lượng ánh sáng mặt trời cần thiết. Chính vì vậy nhiều loại cây đang dần biến mất khỏi khu vực bị ảnh hưởng.
Họ cũng đưa ra cảnh báo rằng cần phải kiểm soát chặt chẽ hơn để ngăn chặn sự suy giảm đa dạng sinh học đang diễn ra phổ biến này.
Ước tính cho thấy lượng Ni-tơ và Phốt-pho bón cho cây trồng đã tăng lên gấp đôi trong vòng 50 năm qua. Khi quan sát những đồng cỏ, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự gia tặng lượng chất dinh dưỡng hoá học trong hệ sinh thái đã dẫn tới sự mất dần tính đa dạng sinh học. Song cơ cấu của quá trình này lại khó xác định.
Đồng tác giả của công trình nghiên cứu, ông Andrew Hector thuộc Viện Khoa học Môi trường Đại học Zurich, cho biết con người cứ nghĩ rằng nhiều chất dinh dưỡng sẽ làm tăng tính đa dạng sinh học, nhưng thực ra đó lại là một trong những mối đe doạ đối với đa dạng sinh học trong thế kỷ này.
Theo giáo sư Hector, có hai giả thuyết chính về hiện tượng này. Một là việc đưa vào nhiều nguồn dinh dưỡng hơn khiến sức cạnh tranh giữa thực vật tăng. Giả thuyết thứ hai mang tính cơ học hơn. Khi tăng lượng phân bón, năng suất cây trồng cũng tăng theo, dẫn tới sinh khối cây trồng tăng, khép tán nhiều hơn. Trong khi đó ánh sáng lại là nguồn sống quan trọng của cây, các cây ở tầng thấp sẽ bị các cây cao hơn che phủ, gây suy giảm độ đa dạng sinh học.
Nhóm nghiên cứu do nghiên cứu sinh tiến sĩ Yann Hautier dẫn đầu, đã thực hiện thí nghiệm cung cấp thêm ánh sáng cho những cây cỏ thuộc tầng dưới trồng trong các hộp chứa đất được bón phân.
Kết quả thí nghiệm cho thấy ánh sáng được bổ sung cho các cây tầng dưới đã giải quyết được ảnh hưởng của mức độ che phủ gia tăng do sự gia tăng của sinh khối trên mặt đất. Ánh sáng bổ sung này đã ngăn chặn sự mất đi của các loại cây và duy trì sự đa dạng sinh học.
Phát hiện này đã giúp đội nghiên cứu đưa ra kết luận rằng sự thiếu tiếp cận với ánh sáng mặt trời ảnh hưởng đến đa dạng sinh học chứ không phải là sự gia tăng sức cạnh tranh.
Giáo sư Hector phát biểu: “Chúng tôi đã tiến hành thí nghiệm mà đáng ra phải tiến hành từ 35 năm trước. Nếu tất cả phụ thuộc vào mức độ ánh sáng, việc đưa ánh sáng trở lại sẽ tránh được sự suy giảm đa dạng sinh học.”
Ông khẳng định rằng phát hiện này không đưa ra “chìa khóa vàng” cho các nhà bảo tồn, song nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát hoạt động bổ sung dinh dưỡng cho cây trồng.
